Mỏi lưng – Nguyên nhân và mẹo trị đau mỏi lưng nhanh

Nhức mỏi lưng là tình trạng mà bất kỳ ai cũng sẽ dễ dàng gặp phải ít nhất một vài lần trong đời. Nó thường là do căng cơ, tác động vật lý. Lúc này, một số mẹo điều trị tại nhà sẽ có thể đáp ứng tốt. Tuy nhiên, trong một số trường hợp, nguyên nhân gây ra nó lại là các vấn đề bệnh lý tiềm ẩn cần sớm được can thiệp đúng cách.

Nguyên nhân gây ra tình trạng mỏi lưng

Tình trạng mỏi lưng xảy ra rất phổ biến do nhiều nguyên nhân khác nhau. Nó ảnh hưởng trực tiếp đến cuộc sống thường ngày. Tình trạng này có thể kích hoạt trong một vài ngày rồi tự biến mất. Tuy nhiên cũng có nhiều trường hợp, nhức mỏi lưng còn kèm theo sưng đau cùng các triệu chứng kéo dài khác.

Những nguyên nhân sau được cho là liên quan trực tiếp đến tình trạng nhức mỏi lưng:

1. Căng cơ lưng

Đây được cho là nguyên nhân thường gặp nhất của chứng nhức mỏi lưng. Căng cơ lưng là hiện tượng đặc trưng bởi tình trạng cơ bắp và hệ thống dây chằng xung quanh cột sống lưng bị kéo giãn quá mức. Thường xảy ra phổ biến ở vùng thắt lưng.

Sau đây là một số yếu tố gây ra tình trạng căng cơ lưng:

• Tư thế xấu: Làm việc và sinh hoạt với các tư thế xấu sẽ ảnh hưởng xấu đến cường cong sinh lý của cột sống. Ngoài ra còn có thể gây tác động và khiến cho đốt sống cùng đĩa đệm bị trượt ra khỏi vị trí vốn có. Từ đó gây chèn ép lên mô cơ, mạch máu cùng rễ dây thần kinh và gây nhức mỏi khó chịu.
• Duy trì một tư thế quá lâu: Thường khiến cho cơ thể bị gò bó, cùng với đó là gây ức chế hoạt động của cột sống, mô cơ cùng hệ thống dây chằng. Điều này ảnh hưởng tiêu cực đến quá trình lưu thông máu, khiến cho tình trạng nhức mỏi lưng xuất hiện.
• Mang vác nặng: Làm việc quá sức thêm vào đó là mang vác nặng nhiều cũng sẽ khiến cho áp lực dồn nén lên vùng cột sống. Lúc này, đĩa đệm thường sẽ bị đè nén và gây chèn ép lên hệ thống dây thần kinh. Từ đó làm kích hoạt tình trạng nhức mỏi, nhất là ở vùng thắt lưng.
• Đi giày cao gót: Đây là yếu tố khiến không ít chị em gặp phải tình trạng nhức mỏi lưng ngắn hạn. Di chuyển thường xuyên trên đôi giày cao gót sẽ khiến cho cột sống phải chịu nhiều áp lực hơn. Đồng thời, nó còn ảnh hưởng trực tiếp đến đường cong sinh lý của cột sống.

2. Vấn đề chấn thương

Chấn thương là vấn đề rất dễ gặp cả trong lao động và cuộc sống. Thường là chấn thương do chơi thể thao, tham gia giao thông hay do đặc thù công việc phải trèo cao, mang vác nặng.

Mặc dù các chấn thương được chữa lành ngay sau đó nhưng di chứng mà nó để lại là khó tránh khỏi. Thỉnh thoảng, người bệnh vẫn sẽ bị nhức mỏi lưng nếu đã từng gặp chấn thường ở vùng này. Tình trạng này đặc biệt dễ phát sinh nhất khi có yếu tố thay đổi thời tiết tác động vào.

3. Yếu tố thời tiết

Thời tiết là yếu tố liên quan trực tiếp đến nhiều vấn đề về sức khỏe. Khảo sát cho thấy rằng, rất nhiều người cho biết họ thường xuyên bị nhức mỏi lưng khi thời tiết thay đổi, nhất là trong mùa lạnh.

Sự thay đổi đột ngột của thời tiết được cho là một trong những nguyên nhân khiến cho mạch máu, dây chằng hay mô cơ ở vùng lưng bị co giãn quá mức. Từ đó làm phát sinh tình trạng nhức mỏi rất khó chịu.

4. Các bệnh lý cơ xương khớp

Không khó hiểu khi nhận định các bệnh lý cơ xương khớp là nguyên nhân cốt lõi làm phát sinh tình trạng nhức mỏi lưng dài hạn.

Các bệnh lý liên quan nhiều nhất thường là:

• Thoát vị đĩa đệm: Thường xảy ra sau sang chấn hay trên nền đĩa đệm bị nứt rách, thoái hóa. Bệnh có thể xảy ra tại bất kỳ đoạn nào của cột sống, tuy nhiên phổ biến nhất là vùng lưng dưới. Chính vì vậy người bệnh sẽ thường bị nhức mỏi, khó chịu vùng thắt lưng lan xuống chi dưới.
• Hội chứng đau cơ xơ hóa: Đây là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây nhức mỏi lưng, nếu nặng có thể gây đau đớn toàn thân. Nó đặc trưng bởi tình trạng đau mãn tính trong dây chằng, cơ, gân cùng các tổ chức phần mềm của cơ thể.
• Thoái hóa cột sống: Càng lớn tuổi thì tỷ lệ mắc bệnh lý này càng cao, nó thường đi cùng với quá trình thoái hóa chung của cơ thể. Không chỉ thường xuyên bị nhức mỏi lưng mà người bệnh còn bị thay đổi dáng đi, lưng có dấu hiệu còng xuống.
• Loãng xương: Bệnh này thường xảy ra khi mật độ xương đột ngột giảm mạnh. Đối với vùng lưng, tình trạng nhức mỏi hay đau dữ dội thường khởi phát ở lưng trên và lưng giữa.
• Viêm khớp: Bệnh viêm khớp có thể kích hoạt ở bất cứ vùng nào của lưng, tuy nhiên vùng thắt lưng là phổ biến nhất. Người bệnh sẽ thường xuyên bị nhức mỏi với tần suất ngày càng tăng ở khu vực này.

5. Các nguyên nhân khác

Ngoài những nguyên nhân trên, thì một số các yếu tố khác cũng có thể được coi là liên quan đến sự kích hoạt của tình trạng mỏi lưng:

• Bệnh sỏi thận: Tình trạng nhức mỏi thường diễn ra ở vùng thắt lưng. Đôi khi nó có thể còn là một cơn đau dữ dội.
• Mang thai: Phụ nữ thường rất dễ bị nhức mỏi lưng khi mang thai. Nhất là khi thai nhi phát triển lớn dần lên. Bởi chính sức nặng từ bụng bầu khiến cột sống phải chịu nhiều áp lực nâng đỡ hơn.
• Thừa cân, béo phì: Cân nặng quá lớn sẽ dồn nén áp lực lên cột sống, nhất là khi di chuyển và vận động. Chính vì thế mà đối tượng này sẽ có nguy cơ bị nhức mỏi lưng thường xuyên hơn.
• Các yếu tố khác: Căng thẳng, stress; bệnh lý phụ khoa như viêm vùng chậu, u nang buồng trứng, lạc nội mạc tử cung, viêm cổ tử cung…; hút thuốc lá; chế độ dinh dưỡng nghèo nàn…

Một số mẹo trị mỏi lưng nhanh ai cũng nên thử

Tình trạng đau mỏi lưng có thể được cải thiện nhanh chóng nhờ áp dụng các mẹo sau đây:

1. Vận động trị liệu

Đây là phương pháp đơn giản, an toàn lại có thể đáp ứng tốt với tình trạng nhức mỏi lưng dù cho bất cứ nguyên nhân nào gây ra. Vận động đúng cách sẽ giúp làm tăng cường hiệu suất lưu thông máu. Đồng thời thư giãn các cơ chạy dọc theo cột sống và từ đó cải thiện chứng nhức mỏi.

Ngoài ra, vận động trị liệu còn hỗ trợ kích thích não bộ tiết endorphin – đây chính là một chất có tác dụng giảm đau tự nhiên. Đi bộ thể dục, tập các bài tập vận động nhẹ cột sống lưng hay yoga với nhữn động tác đơn giản… mỗi ngày 30 phút là rất hữu ích. 

2. Massage trị mỏi lưng

Đây là liệu pháp đơn giản, an toàn nhưng có thể đáp ứng tốt trong việc cải thiện chứng nhức mỏi lưng. Chỉ cần dùng lực từ bàn và ngón tay xoa bóp nhẹ nhàng theo chuyển động tròn lên vị trí nhức mỏi. 

Massage sẽ giúp cho mô cơ được thư giãn, đồng thời giải phóng mạch máu cũng như các rễ dây thần kinh thoát khỏi sự chèn ép. Liệu pháp này còn giúp cho tinh thần được thoải mái hơn, chăm sóc tốt hơn cho giấc ngủ.

Hãy sử dụng một chút dầu nóng hay tinh dầy thảo dược để xoa lên vị trí bị nhức mỏi trước khi massage. Điều này giúp ức chế tình trạng nhức mỏi nhanh hơn. Nếu gặp khó khăn trong việc tự massage, bạn hãy chủ động tìm đến sự giúp đỡ từ người thân.

3. Tác dụng nhiệt

Đây cũng là một cách đơn giản mà bạn có thể thực hiện ngay tại nhà khi bị nhức mỏi lưng. Tuy nhiên, việc lựa chọ tác dụng nhiệt nóng hay nhiệt lạnh còn phụ thuộc vào triệu chứng đi kèm.

• Chườm lạnh: Nên áp dụng khi tình trạng nhức mỏi đi liền với sưng đau. Nhiệt lạnh sẽ giúp co mạch và làm giảm đau mỏi rất nhanh. Chỉ cần cho đá lạnh vào trong túi chườm rồi áp trực tiếp lên vị trí bị nhức mỏi. Chỉ chườm trong khoảng từ 15 – 20 phút.
• Chườm nóng: Giúp kéo giãn cơ và dây chằng, đồng thời thúc đẩy quá trình tuần hoàn máu. Chỉ cần dùng chai nước ấm khoảng 60°C hay dùng gạo rang gói trong miếng vải rồi chườm lên vùng nhức mỏi. 

4. Kiểm soát cân nặng giúp giảm mỏi lưng

Nếu bạn thường xuyên bị nhức mỏi lưng do duy trì một cơ thể quá khổ thì hãy thiết lập lịch trình giảm cân. Việc kiểm soát tốt cân nặng trong phạm vi cho phép sẽ làm giảm áp lực đè nén lên cột sống lưng. Từ đó hạn chế sự phát sinh của triệu chứng.

Để kiểm soát tốt cân nặng thì cần duy trì chế độ ăn uống cũng như tập luyện khắt khe. Hãy làm việc với chuyên gia dinh dưỡng để nhận lời khuyên với một chế độ ăn kiêng hợp lý và tập luyện khoa học.

5. Điều chỉnh chế độ ăn uống

Việc điều chỉnh chế độ dinh dưỡng cũng được cho là cần thiết khi bạn gặp phải tình trạng nhức mỏi lưng. Bởi thiếu dưỡng chất hay ăn uống kém lành mạnh cũng là yếu tố nguy cơ làm vẫn đề trở nên nghiêm trọng hơn.

Chú ý bổ sung thêm các thực phẩm có chứa hàm lượng chất kháng viêm và giảm đau tự nhiên. Sau đây là một số loại thực phẩm nên ăn khi bị nhức mỏi lưng:

• Trái cây họ cam quýt cùng các thực phẩm có hàm lượng vitamin C cao.
• Các loại hạt và quả hạch.
• Một số loại gia vị như nghệ, gừng…
• Thực phẩm giàu omega-3: cá béo, dầu cá, hạnh nhân, hạt óc chó…

6. Thực hành tư thế đúng

Tình trạng nhức mỏi lưng thường gây ra do duy trì quá lâu trong 1 tư thế hay làm việc, sinh hoạt sai tư thế. Chính vì vậy mà bạn cần điều chỉnh tư thế đúng. Việc này cần nghiêm túc thực hiện cả khi làm việc, sinh hoạt hay rèn luyện thể dục thể thao.

Tránh những tư thế xấu, không duy trì quá lâu trong 1 tư thế đồng thời thực hành những tư thế đúng không chỉ giúp cải thiện mà còn ngăn ngừa tình trạng nhức mỏi lưng tái diễn.

7. Sử dụng thuốc tại chỗ

Một số loại thuốc tại chỗ có thể đáp ứng tốt khi bạn bị nhức mỏi lưng. Nhất là nhức mỏi do bị căng cơ hay sai tư thế. Thuốc tại chỗ được dùng phổ biến có thể ở dạng gel, miếng dán, kem hay dạng xịt.

Các sản phẩm này thường chứa tinh dầu như quế, tràm, menthol… cùng một hoạt chất giảm đau như ketoprofene, diclofenac, methyl salicylate… Deep heat, Perkindon, Salonpas hay Sungaz là 4 loại thông dụng nhất.

Mặc dù thuốc tại chỗ có tác dụng nhanh nhưng vẫn tiềm ẩn những phản ứng phụ dù dùng ngoài da. Chính vì thế mà bạn tuyệt đối không nên lạm dụng trong bất cứ tình huống nào.

8. Thay đổi thói quen sinh hoạt

Các chuyên gia xương khớp cho rằng, việc điều chỉnh để có lịch trình sinh hoạt lành mạnh cũng sẽ tác động tích cực đến tình trạng nhức mỏi lưng. Nghiên cứu cho thấy ngủ đủ giấc sẽ giúp làm giảm tần suất xuất hiện của triệu chứng.

Bên cạnh đó, cần dành thời gian cho việc nghỉ ngơi, tránh thức khuya, làm việc quá sức. Đồng thời không mang vác nặng, quản lý tốt căng thẳng là những gì bạn cần thực hiện để có được lối sống lành mạnh.

9. Tắm nước muối ấm giúp hết mỏi lưng

Khi thường xuyên bị nhức mỏi lưng, sao bạn không thử tắm nước muối ấm. Chuẩn bị một bồn tắm nước ấm, thêm một ít muối magiê sunfat hay epsom vào và ngâm mình trong đó. Chỉ sau khoảng 10 – 15 phút là bạn đã có thể cảm nhận rõ hiệu quả.

Chú ý nhiệt độ của nước tắm chỉ nên giao động trong khoảng từ 33 – 38°C. Để tăng hiệu quả có thể sử dụng một quả bóng cao su kê dưới lưng và di chuyển qua lại 2 bên.

10. Dùng thuốc không kê đơn

Một số loại thuốc không kê đơn bao gồm cả giảm đau và chống viêm thông thường có thể là lựa chọn tốt. Acetaminophen (Actamin, Panadol , Tylenol ) là các thuốc giảm đau có thể đáp ứng. Ngoài ra, các thuốc chống viêm như Naproxen natri ( Aleve , Anaprox , Naprosyn) hay Aspirin , Ibuprofen (Advil , Motrin , Nuprin) cũng là một lựa chọn không kê đơn khác có thể kiểm soát tốt triệu chứng.

Mặc dù là thuốc không cần kê đơn nhưng các tác dụng phụ là vấn đề có thể gặp phải. Tốt nhất nên tham khảo với bác sĩ hay dược sĩ để nhận tham vấn trước khi dùng thuốc để kiểm soát cơn đau mỏi lưng.

11. Dùng thảo dược tự nhiên trị mỏi lưng

Một số loại thảo dược tự nhiên như ngải cứu, lá lốt hay xương rồng từ lâu đã được dùng rất phổ biến trong khắc phục chứng đau mỏi lưng. Để giúp ức chế tạm thời triệu chứng này thì việc dùng thảo dược đắp ngoài da là cách được khuyến cáo.

Sử dụng lá lốt và ngải cứu

• Chuẩn bị: 1 nắm dược liệu (lá lốt hoặc ngải cứu) cùng 1 thìa canh muối hạt.
• Thực hiện: Rửa sạch dược liệu rồi cho vào chảo sao nóng cùng muối hạt. Dùng miếng vải bọc lại và đắp trực tiếp lên vị trí bị nhức mỏi. Cần giữ nguyên trong khoảng 20 – 30 phút.

Sử dụng xương rồng:

• Chuẩn bị: 2- 3 nhánh xương rồng bẹ.
• Thực hiện: Đem loại bỏ hết gai rồi rửa sạch và nướng nóng. Lấy miếng vải bọc lai rồi chườm trực tiếp lên vị trí triệu chứng kích hoạt. Hoặc cũng có thể giã nát dược liệu rồi cho lên chảo sao nóng với muối. Sau đó phủ một tấm khăn mỏng lên lưng và đắp dược liệu đã sao nóng lên. Cả đắp hay chườm đều duy trì trong khoảng 30 phút.

Khi áp dụng các bài thuốc đắp từ thảo dược tự nhiên nên chú ý đến nhiệt độ của hỗn hợp thuốc. Tránh nhiệt độ quá cao bởi rất dễ khiến cho vùng da phía ngoài bị kích ứng, thậm chí là bị bỏng rát.

Mỏi lưng – Khi nào cần gặp bác sĩ?

Trong nhiều trường hợp, việc chăm sóc cùng với áp dụng các biện pháp hỗ trợ tại nhà không thể đáp ứng với triệu chứng đau mỏi lưng. Bạn nên chủ động tìm đến sự giúp đỡ của bác sĩ khi:

• Tình trạng đau nhức không thuyên giảm hay đôi khi còn có xu hướng nặng thêm.
• Đau ở mức độ dữ dội, ảnh hưởng đến chức năng vận động.
• Tình trạng mỏi lưng khiến bạn khó ngủ, mất ngủ, hay thức giấc giữa đêm.
• Mỏi lưng đi kèm các triệu chứng khác như ngứa hay tê bì các chi.
• Cơn đau mỏi lan tỏa trên diện rộng, xuống cả vùng mông, đùi.

Lúc này, bác sĩ sẽ tiến hành thăm khám lâm sàng, kiểm tra tiền sử y tế. Sau đó, một số xét nghiệm cần thiết sẽ được chỉ định để xác nhận chẩn đoán. Cuối cùng, bác sĩ sẽ dựa vào kết quả chẩn đoán để đưa ra cách can thiệp phù hợp nhất. Có thể là dùng thuốc, vật lý trị liệu hay cân nhắc can thiệp ngoại khoa với những trường hợp nghiêm trọng.

Nhức mỏi lưng là tình trạng thông thường rất dễ gặp bạn đừng nên chủ quan. Nhất là khi triệu chứng kéo dài dai dẳng mà các mẹo tại nhà không thể đáp ứng. Lúc này cần chủ động tìm đến sự chăm sóc y tế để tránh gặp phải những rủi ro ngoại ý.