Đau dây thần kinh hông – Dấu hiệu và cách chữa

Đau dây thần kinh hông (đau dây thần kinh hông to) đặc trưng bởi cơn đau khởi phát từ thắt lưng chạy dọc xuống hông, đùi và bắp chân. Bệnh có thể xảy ra do thói quen ít vận động, cơ thể béo phì, thường xuyên mang vác nặng hoặc có thể là hệ quả của bệnh tiểu đường và thoát vị đĩa đệm.

Đau dây thần kinh hông to và Dấu hiệu nhận biết

Đau dây thần kinh hông (đau dây thần kinh tọa) là thuật ngữ đề cập đến tình trạng dây thần kinh ở vùng thắt lưng bị chèn ép và đè nén, dẫn đến tình trạng phát sinh cơn đau chạy dọc từ thắt lưng đến vùng hông. Một số trường hợp nặng, cơn đau có thể chạy xuống đùi, đầu gối và bắp chân.

Thông thường, đau dây thần kinh tọa chỉ xảy ở hông phải hoặc hông trái. Rất ít trường hợp gặp phải tình trạng đau nhức ở cả hai bên. Bệnh lý này có thể phát sinh do lối sống thiếu lành mạnh hoặc có thể là hệ quả của các bệnh lý mãn tính.

Dấu hiệu nhận biết bệnh đau dây thần kinh hông:

• Cơn đau khởi phát ở vùng đốt sống thắt lưng, sau đó di chuyển đến vùng mông, hông và đùi.
• Cảm nhận rõ thấy cơn đau và cảm giác tê bì chạy dọc theo dây thần kinh tọa.
• Cơn đau có mức độ nhẹ trong thời gian đầu, sau chuyển sang đau nhói và đau dữ dội – nhất là khi ho, vận động mạnh và đi lại.
• Khi dây thần kinh hông bị chèn ép nặng nề, bạn có thể nhận thấy một số triệu chứng đi kèm khác như ngứa ran, tê bì,…

Nguyên nhân gây đau dây thần kinh hông

Nguyên nhân chủ yếu gây ra bệnh đau dây thần kinh hông là do hệ quả của các bệnh lý xương khớp như gai cột sống, thoái vị đĩa đệm, u xương,… Khối u, gai xương hoặc lượng dịch nhầy của đĩa đệm có thể chèn ép dây thần kinh khiến cơ quan này bị rối loạn hoạt động và phát sinh các biểu hiện lâm sàng.

Ngoài ra bệnh cũng có thể khởi phát do một số yếu tố rủi ro sau đây:

• Béo phì: Cân nặng vượt mức có thể làm tăng áp lực lên đĩa đệm và cột sống, từ đó làm tăng nguy cơ chèn ép dây thần kinh hông to.
• Tuổi cao: Tuổi tác cao khiến cột sống suy yếu, dẫn đến tình trạng mất cân bằng cấu trúc và gây chèn ép các dây thần kinh lân cận.
• Tính chất nghề nghiệp: Người làm công việc văn phòng, tài xe, mang vác nặng,… thường có nguy cơ mắc bệnh đau dây thần kinh hông cao hơn bình thường.
• Hệ quả của bệnh tiểu đường: Đường huyết trong máu tăng quá cao có thể gây tổn thương và làm rối loạn hoạt động của cơ quan thần kinh.
• Mang thai: Hormone được sản sinh trong thời gian mang thai có thể khiến dây chằng, xương khớp giãn ra và gây áp lực lên dây thần kinh hông to. Ngoài ra cân nặng tăng nhanh chóng khi mang thai cũng là yếu tố khiến sản phụ dễ gặp phải tình trạng đau nhức xương khớp.
• Nguyên nhân khác: Chấn thương cột sống, nhiễm trùng, hội chứng chùm đuôi ngựa, hẹp cột sống bẩm sinh,…

Trong một số ít trường hợp, bác sĩ không thể xác định được nguyên nhân cụ thể.

Bệnh đau dây thần kinh hông to có nguy hiểm không?

Phần lớn các trường hợp bị đau dây thần kinh hông to đều có đáp ứng tốt với điều trị nội khoa. Tuy nhiên ở một số trường hợp, triệu chứng có thể kéo dài khiến cơ thể mệt mỏi, suy nhược, mất ngủ, ăn uống kém và khó khăn khi vận động.

Hơn nữa nếu không điều trị kịp thời, dây thần kinh hông to có thể bị chèn ép nặng nề và gây ra các biến chứng nghiêm trọng như:

• Mất cảm giác ở chân/ hông: Dây thần kinh không chỉ là cơ quan truyền tín hiệu từ não bộ đến các chi mà còn dẫn truyền tín hiệu từ các bộ phận của cơ thể đến não bộ. Trong trường hợp dây thần kinh bị chèn ép nghiêm trọng, bạn có thể không nhận thấy bất cứ cảm giác gì ở bên hông và chân bị ảnh hưởng.
• Yếu cơ: Đau dây thần kinh tọa có thể khiến bên chân bị ảnh hưởng gặp khó khăn khi vận động. Tình trạng này kéo dài có thể khiến cơ bắp bị teo và suy yếu.
• Mất kiểm soát ruột và bàng quang: Đau dây thần kinh hông to không chỉ ảnh hưởng đến hoạt động của chi dưới mà còn kiểm soát chức năng của bàng quang và ruột. Nếu không tiến hành điều trị, bạn có thể gặp phải biến chứng ở nhiều cơ quan khác nhau.

Các phương pháp chẩn đoán bệnh

Chẩn đoán đau dây thần kinh hông to được thực hiện nhằm xác định nguyên nhân gây bệnh. Bởi đây là yếu tố ảnh hưởng đến trực tiếp quá trình điều trị và chăm sóc.

Các phương pháp chẩn đoán bệnh đau dây thần kinh hông to:

• Thăm khám lâm sàng: Bác sĩ có thể yêu cầu bạn thực hiện một số động tác nhằm quan sát phản ứng cơ bắp, kiểm tra phạm vi chuyển động của thắt lưng và chân.
• X-Quang: Hình ảnh từ X-Quang hiển thị rõ các mô xương. Qua hình ảnh từ xét nghiệm này, bác sĩ có thể nhận thấy cấu trúc xương sống và sự hình thành gai xương bất thường.
• Chụp CT: Hình ảnh từ chụp CT cho phép bác sĩ quan sát các lớp cắt lát của cột sống và những cơ quan lân cận. Xét nghiệm này được thực hiện trong trường hợp nghi ngờ có khối u, nhiễm trùng, chấn thương,…
• MRI: Hình ảnh từ MRI mô tả chi tiết mô mềm và xương sống.
• Điện cơ EMG: Kỹ thuật này dùng xung điện kích thích nhằm quan sát phản ứng của cơ bắp và dây thần kinh. Điện cơ EMG được thực hiện nếu nghi ngờ đau dây thần kinh hông to do hẹp ống cột sống bẩm sinh hoặc do thoát vị đĩa đệm.

Cách chữa bệnh đau dây thần kinh hông to

Nguyên tắc điều trị bệnh lý này là kiểm soát cơn đau, cải thiện khả năng vận động và phục hồi chức năng của dây thần kinh tọa.

1. Dùng thuốc

Để cải thiện cơn đau nhức và triệu chứng tê bì, ngứa ran do đau dây thần kinh tọa gây ra, bác sĩ có thể chỉ định các loại thuốc sau:

• Thuốc chống viêm (NSAIDs)
• Thuốc chống trầm cảm 3 vòng
• Thuốc giãn cơ
• Thuốc giảm đau gây nghiện (Opioids)

Thông thường, thuốc chống viêm sẽ được ưu tiên sử dụng vì nhóm thuốc này ít gây ra tác dụng phụ. Tuy nhiên trong trường hợp triệu chứng không có cải thiện, bác sĩ có thể đề nghị dùng Opioids, thuốc giãn cơ, thuốc chống trầm cảm 3 vòng,… Những loại thuốc này giúp làm giảm cơn đau từ trung bình đến nặng nhưng có thể gây ức chế hệ thần kinh trung ương và làm phát sinh nhiều tác dụng phụ nghiêm trọng.

2. Vật lý trị liệu

Song song với việc sử dụng thuốc, bạn cần kết hợp với các biện pháp vật lý trị liệu để phục hồi chức năng của dây thần kinh, tăng cường cơ bắp và điều chỉnh lại một số tư thế sai lệch.

So với việc dùng thuốc, vật lý trị liệu tác động trực tiếp đến nguyên nhân trực tiếp gây bệnh nên đem lại hiệu quả lâu dài. Hơn nữa phương pháp này có độ an toàn cao và không gây ra bất cứ tác dụng phụ nào khi áp dụng.

3. Tiêm thuốc chứa steroid

Với những trường hợp cơn đau có mức độ nghiêm trọng và không có đáp ứng với việc dùng thuốc, bác sĩ có thể tiêm thuốc corticosteroid vào khu vực thắt lưng. Nhóm thuốc này có tác dụng giảm viêm ở dây thần kinh hông to, từ đó cải thiện cơn đau và các triệu chứng đi kèm.

Tuy nhiên, corticosteroid là loại thuốc ảnh hưởng đến toàn bộ cơ thể và dễ gây ra tác dụng phụ nghiêm trọng. Vì vậy thuốc chỉ được sử dụng trong những trường hợp thực sự cần thiết.

4. Phẫu thuật

Phẫu thuật được chỉ định khi dây thần kinh bị chèn ép nặng nề, dẫn đến biến chứng lên thận và bàng quang. Phẫu thuật được thực hiện nhằm loại bỏ dịch nhầy do đĩa đệm thoát vị, cắt bỏ gai xương và ổn định lại cấu trúc cột sống.

Can thiệp ngoại khoa lên cột sống và dây thần kinh hông to có thể gây ra nhiều biến chứng nặng nề. Do đó bạn nên cân nhắc và trao đổi kỹ lưỡng với bác sĩ trước khi quyết định thực hiện.

Một số biện pháp chăm sóc và điều trị tại nhà

Ngoài các phương pháp điều trị đặc hiệu, bạn cũng có thể làm giảm triệu chứng và ngăn ngừa triến triển của bệnh bằng các biện pháp tại nhà sau đây:

• Tập yoga: Một số động tác yoga có thể kéo giãn cột sống, giảm áp lực lên dây thần kinh tọa và tăng cường cơ bắp ở chi dưới. Luyện tập từ 20 – 30 phút/ ngày giúp làm giảm triệu chứng đau nhức, tê bì và phục hồi chức năng.
• Chườm lạnh/ ấm: Bên cạnh việc dùng thuốc, bạn cũng có thể chườm lạnh lên vùng đau nhức để giảm viêm và cải thiện cơn đau. Nếu chườm ấm, bạn có thể dùng thảo dược tự nhiên (ngải cứu, trầu không) rang với muối, sau đó bọc lại trong túi vải và chườm lên vùng thắt lưng.
• Xoa bóp – bấm huyệt: Thực hiện xoa bóp bấm huyệt ở vùng thắt lưng giúp kích thích tuần hoàn máu và cải thiện cơn đau thần kinh tọa rõ rệt. Tuy nhiên nếu cơn đau nghiêm trọng, bạn nên đến phòng khám y học cổ truyền để tiến hành châm cứu.

Ngoài ra, bạn cần dành thời gian nghỉ ngơi, hạn chế vận động mạnh, kiểm soát cân nặng, xây dựng chế độ dinh dưỡng khoa học nhằm hỗ trợ quá trình điều trị và ngăn ngừa tình trạng tái phát.

Bài viết đã cung cấp những thông tin cơ bản về bệnh đau dây thần kinh hông to. Để được tư vấn cụ thể về cách khắc phục, bạn nên tìm gặp bác sĩ chuyên khoa Thần kinh hoặc Cơ xương khớp.