Các xét nghiệm – Chẩn đoán bệnh gút & lưu ý cần biết

Xét nghiệm bệnh gút hiện nay chủ yếu dựa trên chỉ số Acid uric và chỉ số dịch khớp. Phát hiện bệnh càng sớm sẽ giúp người bệnh ngăn ngừa các nguy cơ diễn tiến nặng hơn như tổn thương khớp vĩnh viễn. Nếu như người bệnh có dấu hiệu đau và sưng tấy khớp thường xuyên thì nên tiến hành xét nghiệm để tầm soát nguy cơ mắc bệnh.

Bệnh gút (gout) là triệu chứng rối loạn chuyển hoá thường diễn ra ở các khớp, xương và mô mềm,… Người bệnh gặp phải những khó chịu như bỏng rát, đau nhức đến mất ăn mất ngủ và cơn đau thường xảy ra vào ban đêm. Xác định sớm các chỉ số xét nghiệm bệnh gút là cơ sở quyết định phương hướng điều trị giúp bệnh nhân phục hồi sớm chức năng vận đông xương khớp.

Các xét nghiệm bệnh gút tầm soát bệnh sớm

1. Xét nghiệm chỉ số acid uric máu

Acid Uric là một axit hữu cơ được sản sinh từ quá trình chuyển hóa Nucleotide Purin trong thực phẩm. Phần lớn các Axit Uric sẽ được hoà ta  trong máu và được thận lọc sạch và đảo thải qua đường tiết niệu. Khi nồng độ Acit Uric trong máu tăng cao sẽ dẫn đến một số rối loạn bệnh lý trong cơ thể như hội chứng gút hoặc các bệnh lý về thận.

Xét nghiệm chỉ số Acid Uric giúp tầm soát chính xác nguy cơ bệnh gút nếu nồng độ acid vượt mức tiêu chuẩn so với người bình thường. Nồng độ acid Uric cao sẽ khiến cơ thể không kịp chuyển hoá đào thải, lượng dư thừa này sẽ lắng đọng vào các khớp và gây nên tình trạng sưng tấy đau nhức cho người bệnh. 

Chỉ số xét nghiệm Acid Uric ở phụ nữ trên 6,0 mg/dl (hoặc 360 µmol/l), và nam trên 7,0 mg/dl (hoặc 420 µmol/l) có nguy cơ mắc bệnh gút lớn hơn 80% so với những người có chỉ số thấp.

2. Xét nghiệm nồng độ Acid uric niệu 24h

Hình thức xét nghiệm acid uric niệu 24h cũng sẽ được tiến hành để phục vụ quá trình điều trị gút hiệu quả. Người bệnh nằm trong nhóm có nguy cơ cao với bệnh gút sẽ được bác sĩ chỉ định làm xét nghiệm này. thông qua những chỉ số Acid Uric có trong nước tiểu giúp bác sĩ theo dõi được tình hình sức khoẻ bệnh nhân và đưa ra các biện pháp điều trị tốt nhất.

Thông thường nếu nồng độ Acid uric của người bệnh hơn 600 mg/24h cho thấy bệnh nhân nằm trong nhóm sỏi thận và được chỉ định sử dụng thuốc điều trị không làm tăng đào thải lượng acid uric như probenecid…

3. Xét nghiệm bệnh gút dựa trên dịch khớp

Xét nghiệm dịch khớp là xét nghiệm xâm lấn và có thể không phù hợp với những bệnh nhân bị tiểu đường, rối loạn đông máu… Dựa vào các chỉ số cơ bản của dịch khớp mà bác sĩ sẽ nhận biết được mức độ tổn thương các mô, khớp của người bệnh.

Phương pháp chọc hút dịch khớp được tiến hành tại các vị trí đau nhức khớp hoặc những vị trí bác sĩ nghi ngờ là dấu hiệu bệnh gút. Sau khi lấy dịch bằng ống tiêm, bác sĩ sẽ dùng kính hiển vi để quan sát xem dịch khớp có chứa tinh thể urat kết tinh hay không.

4. Xét nghiệm chức năng của thận

Đối với những bệnh nhân nằm trong nhóm có nguy cơ cao bị bệnh gút sẽ được làm xét nghiệm chức năng thận để kiểm tra các biến chứng của bệnh ảnh  hưởng đến thận.  Phương pháp được tiến hành song song với điều trị gút để theo dõi mức độ tiến triển của bệnh đồng thời hỗ trợ trong điều trị cải thiện các biến chứng xảy ra.

5. Chụp X – quang

Cách xét nghiệm bệnh gout dựa trên hình ảnh chụp X- quang cho thấy các tinh thể urat lắng đọng tại sụn khớp. Phương pháp này sẽ đem lại kết quả sớm ngay cả khi người bệnh chưa có triệu chứng lâm sàng. Ngoài ra phương pháp siêu âm cũng có thể giúp phát hiện sớm những bất thưởng ở phần mềm, biến đổi sụn khớp và xương do biến chứng gút như triệu chứng khuyết xương, sụ khớp  lắng đọng tinh thể urat và tràn dịch khớp.

Lưu ý trước khi xét nghiệm acid uric máu

Người bệnh không nên sử dụng các loại thuốc gây thay đổi chỉ số Acid uric trong máu như thuốc có thành phần colchicin, allopurinol, aspirin, vitamin C, warfarin, niacin, levodopa, tacrolimus, thuốc điều trị bệnh lao… Trước khi làm xét nghiệm người bệnh cần trình bày về tình trạng sức khoẻ cũng như quá trình đã hoặc đang điều trị bệnh với thuốc.

Tròng vòng 8 tiếng trước khi làm xét nghiệm bệnh gút, người bệnh nên hạn chế sử dụng thực phẩm có nhiều đạm hoặc uống thức uống có cồn sẽ ảnh hưởng đến nồng  độ Acid uric trong máu. Đối với những trường hợp xét nghiệm máu có nồng độ Acid uric cao nhưng lại không xuất hiện các dấu hiệu lâm sàng thì bệnh nhân nên đến chuyên khoa cơ xương khớp để được tư vấn phương án xét nghiệm phù hợp.

Khi nào người bệnh cần làm xét nghiệm bệnh gút?

Để phòng tránh bệnh gút, đối tượng người bệnh nằm trong gia đình có tiền sử mắc bệnh gút cần được làm xét nghiệm càng sớm càng tốt. Hoặc nếu người bệnh có dấu hiệu bệnh gút như tình trạng khớp đau đột ngột, sưng tấy và vùng da quanh khớp ấm lên nên cảnh giác nguy cơ.

Ngoài ra những đối tượng thường xuyên sử dụng bia rượu hoặc ăn uống quá nhiều đạm, người đã từng bị chấn thương hoặc mới phẫu thuật có dấu hiệu đau nhức sẽ có khả năng tích tụ Acid uric nhiều trong cơ thể.

Người bị bệnh như đái tháo đường, hoặc đã từng có tiền sử suy giảm chúc năng thận, bệnh tim, xơ vữa động mạch, tắc nghẽn mạch máu, bệnh nhân tăng huyết áp,.. cũng đều là những đối tượng cần làm xét nghiệm bệnh gút sớm.

Xét nghiệm bệnh gút bao lâu thì có kết quả?

Các cách xét nghiệm bệnh gout kể trên đều có kết quả nhanh sau nửa ngày hoặc tối đa là 2 ngày. Thời gian nhận kết quả còn căn cứ vào mức độ phức tạp của bệnh hoặc số lượng  các xét nghiệm được thực hiện. Bệnh sẽ gây ra những tổn hại nhất định đến sức khoẻ và khả năng vận động của người bệnh, vì thế nếu nghi ngờ các dấu hiệu kể trên bạn không nên chần chừ để bệnh kéo dài.

Hiện nay tại các bệnh viện điều trị gút tuy tín như Bệnh viện Bạch Mai (Hà Nội), Bệnh viện Chấn thương chỉnh hình (Quận 5, TP HCM), Bệnh viện Đại học Y dược (TP HCM) đều có chuyên khoa điều trị gút và có đầy đủ các phương pháp xét nghiệm bệnh gút cơ bản.

Điều trị bệnh gút bằng thuốc gì?

Gút có thể được điều trị triệt để bằng cách kết hợp ăn uống và sử dụng thuốc theo hướng dẫn. Để điều trị đợt gút cấp tính, những loại thuốc được sử dụng chỉ có tác dụng giảm viêm khớp và giảm đau như steoid (NSAID), thuốc uống corticosteroid hoặc colchicine. Trong trường hợp người bệnh bị gút ở một vị trí khớp bất kỳ, bác sĩ sẽ sử dụng corticosteroid để tiêm trực tiếp vào khớp giúp giảm cơn đau. 

Người bệnh cần phải điều trị bằng thuốc uống liên tục và hạn chế một số thực phẩm nhất định để duy trì nồng độ axit uric ở mức bình thường. Điều trị gút theo phương hướng duy trì Acid uric ở mức ổn định. Nếu trong quá trình điều trị, khớp bị viêm nhẹ và các tinh thể urat lắng đọng trở nên cứng hơn thì một số loại thuốc có thành phần mạnh hơn sẽ được bác sĩ chỉ định để người bệnh sử dụng.