Bệnh đau lưng ở thanh niên – Thực trạng đáng báo động!

Bệnh đau lưng ở thanh niên khởi phát do thói quen ít vận động, gặp chấn thương ở cột sống hoặc do mắc một số bệnh lý trong cơ thể. Điều trị nội khoa hoặc phẫu thuật là những phương pháp đang được áp dụng để khắc phục bệnh cho nhóm đối tượng này.

Nguyên nhân gây đau lưng ở thanh niên

Những tưởng bệnh đau lưng chỉ gặp ở người già nhưng ngày nay, không ít các trường hợp mắc căn bệnh này ngay từ khi còn ở độ tuổi thanh thiếu niên. Tỷ lệ thanh thiếu niên bị đau lưng thậm chí không ngừng gia tăng qua các năm đến mức đáng báo động. 

Có nhiều nguyên nhân gây bệnh đau lưng ở thanh niên như:

– Tập luyện thể thao quá sức: Chơi thể thao quá sức hoặc tập luyện không đúng cách có thể khiến cột sống, dây chằng hay hệ thống các cơ ở lưng bị tổn thương, từ đó dẫn đến tình trạng đau lưng ở thanh niên.

– Ngồi quá lâu một chỗ: Nhiều thanh niên có thói quen ngồi một chỗ trong nhiều giờ liền để chơi game, lướt web hay làm việc. Nó không chỉ làm gia tăng áp lực lên cột sống mà còn gây co cứng các cơ. Đau lưng chính là một trong những hậu quả tất yếu.

– Chế độ dinh dưỡng không đầy đủ: Người trẻ đang trong giai đoạn phát triển mạnh có nhu cầu dinh dưỡng rất lớn, đặc biệt là canxi. Việc thiếu hụt chất này có thể khiến cột sống lưng thiếu cứng cáp, dễ bị tổn thương và mắc các bệnh lý như đau lưng, cong vẹo cột sống. 

– Chấn thương: Bất kỳ chấn thương nào xảy ra ở dây chằng hay cột sống đều có thể là nguyên nhân gây bệnh đau lưng ở thanh niên. Vì vậy, người trẻ nên nghĩ đến lý do này nếu bị đau lưng sau khi gặp tai nạn xe cộ, té ngã hay va đập lưng vào vật cứng.

– Béo phì: Ngày nay, người trẻ có xu hướng bị hấp dẫn bởi thức ăn nhanh, các món ăn nhiều dầu mỡ và năng lượng. Điều này có thể dẫn đến béo phì và làm tăng nguy cơ bị đau lưng do cột sống phải chịu áp lực lớn hơn khi cân nặng gia tăng.

– Lao động nặng nhọc: Bệnh đau lưng cũng thường xuyên xảy ra ở những thanh niên phải làm việc chân tay nặng nhọc, thường xuyên khuôn vác vật nặng quá sức hoặc làm những ngành nghề phải cúi lên cúi xuống nhiều lần.

– Tư thế sinh hoạt không đúng: Nằm ngủ sai tư thế, ngồi học tập không thẳng lưng hoặc có thói quen văn lưng một cách đột ngột đều có thể gây bệnh đau lưng ở thanh niên.

– Ít vận động: Lười vận động, ít tham gia các hoạt động thể chất khiến thanh niên phải đối mặt với nhiều vấn đề về xương khớp ngay từ khi tuổi đời còn rất trẻ, bao gồm cả chứng đau lưng.

– Stress kéo dài: Thanh niên bị căng thẳng quá mức có thể liên quan đến công việc, học hành, tình cảm hay những biến cố xảy ra trong gia đình. Tình trạng này kéo dài cũng có thể thúc đẩy bệnh đau lưng phát triển.

– Do các vấn đề về sức khỏe: So với người lớn tuổi, thanh niên ít bị bệnh hơn nhưng chúng ta cũng không ngoại trừ trường hợp người trẻ bị đau lưng do ảnh hưởng của các bệnh lý ở xương khớp hay các vấn đề y tế khác. Bao gồm:

• Suy thận
• Thoái hóa cột sống
• Thoát vị đĩa đệm
• Đau thần kinh tọa
• Viêm dây chằng
• Viêm cột sống dính khớp
• Viêm ruột thừa
• Áp xe tủy
• Nhiễm trùng đường tiết niệu…

Triệu chứng bệnh đau lưng ở thanh niên

Bệnh đau lưng ở thanh niên có những đặc điểm như sau:

• Xuất hiện cơn đau âm ỉ hoặc nhức nhối ở vùng lưng trên, lưng giữa, lưng dưới hay toàn bộ cột sống lưng.
• Trường hợp nặng có thể bị đau lưng dữ dội, đau thấu xương
• Cơn đau có thể xuất hiện kèm theo cảm giác nóng rát, ấn tay vào thấy đau rõ rệt
• Đôi khi, cảm giác đau còn lan sang cả hai cánh tay hoặc đau từ thắt lưng lan xuống cẳng chân, bàn chân. Kèm theo đó, một số bệnh nhân còn bị tê bì tay chân, yếu cơ.
• Cơn đau lưng có thể xuất hiện đột ngột rồi biến mất sau vài ngày hoặc kéo dài dai dẳng

Phân loại đau lưng ở thanh niên

Cũng như ở nhiều đối tượng khác, bệnh đau lưng ở thanh niên được phân loại dựa theo vị trí đau và thời gian bị đau. Cụ thể:

– Theo vị trí đau:

• Đau cổ
• Đau lưng trên 
• Đau lưng dưới
• Đau vùng xương cụt

– Theo thời gian bị đau lưng:

• Đau lưng cấp tính: Bệnh đau lưng cấp tính ở thanh niên được chẩn đoán khi cơn đau xuất hiện một cách đột ngột, có thể kéo dài trong vài ngày đến vài tuần, sau đó tự biến mất. Đây có thể là dấu hiệu cho thấy cột sống lưng đang có sự sai lệch hoặc phải chịu áp lực quá mức. Nếu không có biện pháp khắc phục kịp thời ở giai đoạn này, bệnh đau lưng ở thanh niên có thể tiến triển nặng hơn và chuyển qua giai đoạn mãn tính.
• Đau lưng mãn tính: Cơn đau lưng ở thanh niên kéo dài từ 3 tháng trở lên được gọi là mãn tính. Trường hợp này, người trẻ có thể gặp khó khăn khi đứng thẳng cột sống hoặc thực hiện các chuyển động ở lưng. Lúc này, tình trạng đau lưng sẽ tái phát thường xuyên và gây khó khăn cho quá trình điều trị.

Cách điều trị bệnh đau lưng ở thanh niên

Bệnh đau lưng ở thanh niên chủ yếu được điều trị bằng phương pháp nội khoa, ít khi được chỉ định phẫu thuật. Ngoài ra, bệnh nhân cũng có thể áp dụng các bài thuốc dân gian hay mẹo tự nhiên để giảm nhẹ cơn đau, hỗ trợ đẩy nhanh hiệu quả điều trị.

1. Cách chữa đau lưng ở thanh niên bằng nội khoa

 Nội khoa là phương pháp điều trị bảo tồn không đụng chạm đến dao kéo. Bệnh nhân có thể được chỉ định thuốc điều trị hoặc vật lý trị liệu chữa đau lưng.

– Thuốc trị bệnh đau lưng ở thanh niên

Các loại thuốc được chỉ định trong điều trị đau lưng ở thanh niên chủ yếu là thuốc giảm đau kê đơn hoặc không kê đơn, chẳng hạn như Aspirin, Paracetamol hay Ibuprofen. Thuốc có tác dụng giảm đau nhanh nhưng chỉ nên sử dụng trong ngắn hạn. Tránh lạm dụng kéo dài có thể gây nhiều tác dụng phụ làm suy giảm chức năng hoạt động của gan, thận, dạ dày.

Các loại thuốc khác có thể được chỉ định:

• Thuốc giãn cơ: Dantrolene, Norflex,…
• Thuốc kháng viêm
• Thuốc kháng sinh…

– Vật lý trị liệu chữa đau lưng ở thanh niên

Ngoài thuốc tây, một số trường hợp có thể được bác sĩ chỉ định làm vật lý trị liệu để đẩy nhanh hiệu quả điều trị đau lưng. Bệnh nhân sẽ được bác sĩ hướng dẫn thực hành một số bài tập chữa đau lưng hoặc áp dụng các kỹ thuật như nhiệt trị liệu, đắp parafin, chiếu đèn hồng ngoại, siêu âm… Chúng có tác dụng làm co giãn các cơ ở lưng, giảm đau, chống viêm, đẩy nhanh tốc độ chữa lành tổn thương ở cột sống và dây chằng.

– Châm cứu, bấm huyệt trị đau lưng ở thanh niên

Đây là các phương pháp chữa bệnh đau lưng đang được áp dụng rộng rãi trong y học cổ truyền. Chúng có thể được thực hiện trên nhiều đối tượng, bao gồm cả thanh niên.

Phương pháp châm cứu sử dụng kim châm vào các vị trí huyệt đạo nằm trên vùng phản chiếu của cột sống lưng và các cơ. Bấm huyệt lại chủ yếu sử dụng các đầu ngón tay hay bàn tay day ấn vào huyệt đạo liên quan. Chúng có tác dụng như sau:

• Giảm đau lưng, nhức mỏi
• Làm giãn nở mạch máu, tăng cường lưu thông máu đến khu vực cột sống
• Làm giãn cơ, giúp giải phóng áp lực cho hệ thống các dây thần kinh, cơ và dây chằng xung quanh cột sống
• Giảm sưng viêm, chống phù nề
• Cân bằng khí huyết trong cơ thể

Với phương pháp trị đau lưng này, người bệnh nên tìm đến sự giúp đỡ của các bác sĩ, thầy thuốc được đào tạo bài bản về y học cổ truyền nhằm đạt được hiệu quả điều trị tốt nhất.

– Các phương pháp hỗ trợ điều trị đau lưng cho thanh niên tại nhà

Bên cạnh các phương pháp trên, bệnh nhân có thể tham khảo ý kiến bác sĩ và áp dụng một số mẹo giảm đau lưng tại nhà để giảm thiểu sự lệ thuộc vào các loại thuốc giảm đau có hại:

• Chườm nóng: Liệu pháp nhiệt có tác dụng tích cực trong việc làm giảm co thắt cơ lưng, xoa dịu cơn đau cho thanh niên bị đau lưng cấp tính. Bệnh nhân có thể chườm muối nóng hay dùng túi, chai đựng nước nóng áp lên vùng lưng bị đau mỗi ngày 4 – 5 lần, mỗi lần khoảng 20 phút.
• Tập thể dục mỗi ngày kết hợp với các bài tập kéo dài giúp thư giãn cơ lưng, giảm đau và tăng cường lưu thông tuần hoàn máu trong cơ thể.
• Mát xa, xoa bóp lưng bằng các loại tinh dầu thiên nhiên cũng có tác dụng hỗ trợ giảm đau, làm thư giãn thần kinh. Có thể dùng dầu gừng, dầu hoa oải hương hay dầu bạc hà đều có tác dụng tương tự. Phương pháp này giúp giảm đau lưng tạm thời cho thanh niên bị đau lưng cấp tính và cải thiện chức năng vận động cột sống cho bệnh nhân bị đau lưng mãn tính.
• Áp dụng các bài thuốc chữa đau lưng từ thảo dược dân gian, chẳng hạn như uống nước sắc lá lốt, chườm lá ngải cứu rang nóng hay thoa bóp bằng rượu gừng… Tuy nhiên nếu đang dùng thuốc trị đau lưng kê đơn thì cần thông báo cho bác sĩ biết để ngăn ngừa hiện tượng tương tác giữa thuốc thảo dược với thuốc tây.
• Có chế độ sinh hoạt, nghỉ ngơi phù hợp: Tránh ngồi lâu một chỗ gây áp lực cho cột sống lưng. Cố gắng giữ cho lưng thẳng khi ngồi. Không làm việc quá sức, hạn chế bưng bê vật nặng. Dành nhiều thời gian hơn để nghỉ ngơi trong những ngày bị đau lưng.
• Uống nhiều nước, bổ sung các thực phẩm giàu canxi, magie, kali trong bữa ăn giúp cột sống phát triển cứng cáp hơn.
• Kiểm soát cân nặng ở mức hợp lý, không để tăng cân quá mức

2. Điều trị đau lưng ở thanh niên bằng ngoại khoa

Phẫu thuật là sự lựa chọn cuối cùng trong điều trị bệnh đau lưng ở thanh niên khi người bệnh không đáp ứng được với các phương pháp điều trị nội khoa. Bệnh nhân có thể được đề nghị phẫu thuật trong các trường hợp bị đau lưng có liên quan đến thoát vị đĩa đệm, thoái hóa cột sống nặng hay các bệnh lý gây chèn ép vào rễ thần kinh.

Việc phẫu thuật sớm là điều cần thiết giúp người bệnh tránh được các biến chứng nguy hiểm, đồng thời bảo tồn được chức năng vận động của cột sống và nâng cao chất lượng sống. Tùy theo bệnh lý liên quan mà bác sĩ sẽ tư vấn cho người bệnh một phương pháp phẫu thuật phù hợp và thông báo trước về những rủi ro và lợi ích của ca mổ để bệnh nhân chuẩn bị sẵn sàng về mặt tinh thần.