Biến chứng viêm khớp dạng thấp và cách phòng ngừa

Viêm khớp dạng thấp là bệnh tự miễn, vì thế bệnh khó có thể điều trị khỏi dứt điểm.  Những biến chứng viêm khớp dạng thấp nếu không được ngăn chặn kịp thời sẽ ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe, sinh hoạt và làm giảm chất lượng cuộc sống của bệnh nhân.

 Thông tin về bệnh viêm khớp dạng thấp

Viêm khớp dạng thấp là một bệnh lý xương khớp mãn tính, gây sưng đau, co cứng các khớp. Hiện những nguyên nhân gây bệnh vẫn chưa được xác định cụ thể. Tuy nhiên viêm khớp dạng thấp được xếp vào nhóm bệnh tự miễn, khi hệ thống miễn dịch tấn công nhầm vào các khớp khỏe mạnh. Các biểu hiện ngoài khớp rất đa dạng, bạn có thể thấy các hạt nổi cộm dưới da, viêm mao mạch gây hoại tử hoặc tắc mạch, kèm theo hiện tượng giãn cơ, dây chằng bao khớp, hiện tượng viêm phổi – màng phổi; những tổn thương ở tim…

Cho đến nay, những phương pháp điều trị viêm khớp dạng thấp chủ yếu là giảm đau, giảm viêm và phòng ngừa bệnh tiến triển thành những biến chứng nguy hiểm. Bệnh viêm khớp dạng thấp tiến triển rất nhanh. Khi mới mắc bệnh thường bạn sẽ không nhận ra cho đến khi triệu chứng lan rộng đến vài khớp, ở mức độ nghiêm trọng bệnh sẽ lan nhanh sang những cơ quan khác và nguy cơ xấu nhất là phá hủy khớp vĩnh viễn. 

Có những bệnh nhân chữa khỏi bệnh khi bắt đầu tiến hành điều trị từ sớm. Hiệu quả điều trị đáp ứng tốt khi người bệnh kiểm soát được những triệu chứng toàn thân. Căn cứ vào mức độ bệnh của từng người mà bác sĩ sẽ chỉ định phương pháp điều trị phù hợp. Các loại thuốc giảm đau không steroid, thuốc chống thấp khớp thường được sử dụng để đối phó với những triệu chứng của căn bệnh này.

Bệnh viêm khớp dạng thấp có nguy hiểm không?

Viêm khớp dạng thấp là căn bệnh có tiến triển phức tạp và kéo dài. Khi mới bắt đầu, người bệnh có thể nhầm lẫn viêm khớp dạng thấp với triệu chứng viêm khớp, cứng khớp, đau nhức khớp thông thường. Những vị trí phát triển triệu chứng chủ yếu là xung quanh khu vực ngón gần, bàn ngón tay, cổ tay, khuỷu tay, đầu gối, cổ chân, ngón chân… Bên cạnh đó, những triệu chứng của bệnh cũng biểu hiện ở tim mạch, thận với nhiều triệu chứng liên quan. 

Nhìn chung viêm khớp dạng thấp là căn bệnh không đe dọa tính mạng. Bệnh chỉ gây ra sự mệt mỏi, bất tiện trong sinh hoạt do vùng khớp bị sưng đau, nóng, cơn đau nghiêm trọng hơn vào buổi đêm hoặc sáng sớm. Ngoài ra mức độ ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống tồi tệ hơn khi bệnh tiến triển đến giai đoạn phức tạp.  Trong một số trường hợp, viêm khớp dạng thấp gây ra những biến chứng nguy hiểm làm rút ngắn tuổi thọ của người bệnh.  

Một trong những nguyên nhân khiến viêm khớp dạng thấp trở thành căn bệnh nguy hiểm là do tâm lý chủ quan của người bệnh. Đặc biệt là ở giai đoạn đầu, thời điểm bệnh dễ dàng được điều trị nhất thì đa số bệnh nhân đều bỏ qua. Lúc này khi các triệu chứng bắt đầu tái phát vào nhiều lần sau, tiến triển ngày một phức tạp gây hủy khớp. Do đó người bệnh cần chủ động theo dõi và điều trị để các khớp được bảo vệ, phòng ngừa biến chứng tổn thương khớp xảy ra.

Biến chứng do viêm khớp dạng thấp

Có hơn 85% số ca viêm khớp dạng thấp diễn ra từ từ. Còn lại là những trường hợp bệnh nhân xuất hiện các biến chứng của viêm khớp cấp. Vì thế không hẳn tất cả mọi trường hợp viêm khớp dạng thấp đều tiến triển xấu đi.

Có những bệnh nhân do lạm dụng thuốc giảm đau trong suốt quá trình điều trị viêm khớp dạng thấp, tâm lý chủ quan của người bệnh khiến việc điều trị không đạt được kết quả tốt. Bệnh sẽ diễn biến trong nhiều năm, thậm chí là suốt vòng đời của người bệnh với những đợt tái phát đau nhức từ nhẹ đến nghiêm trọng. các biến chứng viêm khớp dạng thấp được ghi nhận gồm có:

• Ảnh hưởng đến khả năng lao động: Viêm khớp dạng thấp gây cứng khớp và khiến cho cơ thể vận động kém, cử động gây đau nhức. Gần 90% người bệnh sau một thời gian bị bệnh có biểu hiện cứng khớp, bàn tay khó cầm nắm, không thể đi lại bình thường.
• Sức đề kháng cơ thể giảm: Khi bị viêm khớp dạng thấp thì người bệnh có thể gặp phải những triệu chứng đau mỏi cơ thể, thân nhiệt tăng cao, dễ bị nhiễm trùng, đau nhiều hơn khi vào mùa lạnh…
• Nguy cơ teo cơ: Tình trạng này xảy ra đặc biệt phổ biến ở những bệnh nhân bị viêm khớp dạng thấp ở chân. Nếu như không vận động hoặc đi lại nhiều, lâu ngày cơ khớp không lưu thông máu sẽ dẫn đến dính khớp, teo khớp và biến dạng khớp. Những vận động của người bệnh cũng trở nên khó khăn.
• Nguy cơ mắc bệnh tim: Những bệnh nhân bị viêm khớp dạng thấp sẽ có nguy cơ mắc bệnh tim cao gấp 4 lần so với người bình thường. Một số thống kê cho thấy có khoảng 30% người bệnh có biến chứng tim mạch và làm tăng nguy cơ tử vong ở những người mắc bệnh lý này.
• Ảnh hưởng đến khả năng mang thai: Ở những phụ nữ từng có thời gian bị viêm khớp dạng thấp, hoặc nếu bệnh đã biến chứng mãn tính thì khả năng thụ thai sẽ bị ảnh hưởng. Thực tế có khoảng 25% phụ nữ bị viêm khớp dạng thấp khó mang thai trong thời gian đầu.
• Biến chứng tàn phế: Nguy cơ tàn phế hoàn toàn có thể xảy ra khi bạn bị viêm khớp dạng thấp mãn tính. Nếu như triệu chứng được điều trị muộn, các khớp viêm nhiễm nặng, vận động bị hạn chế, lâu ngày sẽ làm tăng khả năng lui bệnh.

• Biến chứng thần kinh ngoại biên: Những biến chứng ở dây thần kinh ngoại biên rất nguy hiểm. Triệu chứng thường xuất phát ở những bệnh nhân đang bước vào giai đoạn mãn tính. Bạn có thể nhận thấy triệu chứng viêm sưng và ngứa ran, tê buốt quanh vùng bị viêm nhiễm.

• Tình trạng giảm số lượng tiểu cầu: Các chuyên gia bác sĩ ghi nhận những trường hợp giảm số lượng tiểu cầu thường hiếm gặp. Trong đó những tác dụng phụ của một số loại thuốc chữa viêm khớp dạng thấp có thể là tác dụng phụ của bệnh lý này. Triệu chứng của giảm số lượng tiểu cầu là: dễ bị bầm tím, chảy máu kéo dài khi vết thương rất nhỏ; có máu trong phân hoặc nước tiểu; thường hay bị chảy máu cam, chảy máu chân răng.

• Biến chứng ở mắt: Quá trình viêm có thể tác động lên hệ thống mạch máu trong mắt, làm tổn thương mắt. Các dấu hiệu cảnh báo sớm các vấn đề về mắt khi bị viêm khớp dạng thấp bao gồm: nhìn mờ, khô mắt, đau mắt, lóa mắt.
• Biến chứng ở tim: Các nghiên cứu gần đây đã cho thấy viêm khớp dạng thấp là yếu tố làm tăng nguy cơ gây bệnh mạch vành. Ngoài ra, suy tim tắc nghẽn là một biến chứng khác ở các bệnh nhân bị viêm khớp dạng thấp.
• Những triệu chứng ngoài da: Một số triệu chứng ngoài da có thể xuất hiện khi tình trạng viêm khớp dạng thấp của bạn tiến triển nặng. Cụ thể là những mảng hồng ban lở loét trên da, bề mặt da sưng đỏ, phồng rộp, ngứa và châm chít trên da.

• Tiến triển thành loãng xương: Do việc sử dụng các loại thuốc chữa viêm khớp dạng thấp có thể làm giảm mật độ xương. Một số trường hợp viêm khớp dạng thấp sẽ phát triển thành loãng xương, đặc biệt là ở những bệnh nhân cao tuổi. 

• Bệnh lý ở phổi: Tổn thương phổi mãn tính xảy ra với tỷ lệ cao hơn nếu bạn bị viêm khớp nói chung. Cũng từ những ảnh hưởng bất lợi của hệ thống miễn dịch mà phổi của bệnh nhân bị tấn công, từ đó gây ra những triệu chứng khó thở, đau buốt ngực, ho nhiều và kéo dài,..
• Biến dạng khớp: Nhiều bệnh nhân viêm khớp dạng thấp mạn tính có những dấu hiệu của biến dạng khớp. Chẳng hạn giữa các khớp ngón tay sưng to và cứng lại. Đây là biểu hiện của giai đoạn nghiêm trọng, người bệnh có thể mất khả năng vận động từ biến chứng này.

• Bệnh thận: Những loại thuốc giảm đau, thuốc chống sưng viêm dùng trong điều trị viêm khớp dạng thấp có thể gây hại đến thận. Đồng thời nhóm thuốc này cũng là một trong những nguyên nhân chính gây suy thận phổ biến.
• Ảnh hưởng đến tâm lý: Nhiều bệnh nhân bị viêm khớp dạng thấp thường xuyên phải trải qua những cơn đau nhức kéo dài. Điều này gây ra ảnh hưởng nghiêm trọng đến tâm lý của người bệnh, khi phải luôn lo lắng khi những triệu chứng tái diễn thường xuyên và ngày một xấu đi.

Lưu ý để điều trị và phòng ngừa viêm khớp dạng thấp hiệu quả

Bệnh viêm khớp dạng thấp là căn bệnh có tiến triển mạn tính, do đó bệnh cần được điều trị trong thời gian dài. Hiệu quả điều trị bệnh cũng phụ thuộc vào nhiều điều kiện dưới đây:

Chữa viêm khớp dạng thấp sớm 

Bệnh viêm khớp dạng thấp không tự khỏi, ngược lại nếu như không điều trị sớm thì triệu chứng sẽ tiến triển rất nghiêm trọng. Nếu được can thiệp sớm, thời gian giãn cách giữa các lần tái phát sẽ càng lâu, đồng thời biến chứng ít có khả năng xảy ra hơn. Thông thường điều trị viêm khớp dạng thấp kết hợp giữa nhiều loại thuốc, như thuốc giảm đau, thuốc chống thấp khớp … Nhiều bệnh nhân sẽ cần phải sử dụng thuốc trong thời gian dài, thậm chí là suốt quãng đời. Kết hợp với điều trị nội khoa, bệnh nhân cũng được điều trị vật lý trị liệu để chống dính khớp; phòng biến chứng nguy hiểm từ thoái hóa khớp gây ra. 

Ở giai đoạn cấp, bác sĩ chú trọng điều trị nội khoa và điều trị bảo tồn. Tuy nhiên ở giai đoạn bệnh nặng, khớp có dấu hiệu biến chứng thì bắt buộc người bệnh sẽ phải loại bỏ ổ viêm, gọt đầu xương, thay khớp, đồng thời cắt màng hoạt dịch bị viêm… Do bệnh viêm khớp dạng thấp thường không có những dấu hiệu đặc biệt ban đầu mà nhiều bệnh nhân tỏ ra lơ là với triệu chứng bệnh. Điều này sẽ khiến bệnh tiến triển nặng và bắt buộc người bệnh phải điều trị trong thời gian lâu dài. 

Luyện tập phù hợp 

Luyện tập các bài tập phù hợp nằm trong kế hoạch điều trị viêm khớp dạng thấp. Bên cạnh phẫu thuật, khi áp dụng các bài tập phù hợp sẽ giúp cơ khớp của bạn vận động linh hoạt, tăng cường độ dẻo dai và hạn chế tổn thương. Trong đó có hiệu quả tốt nhất là những bài tập kéo giãn cơ khớp nhẹ nhàng, đi bộ, ngồi thiền, bơi lội để điều trị bệnh. Sau khi thực hiện người bệnh cũng sẽ nhận thấy cơn đau nhức cải thiện đáng kể.

Cần lưu ý, việc điều trị viêm khớp dạng thấp của bệnh nhân sẽ không có tiến triển tốt nếu người bệnh kiêng vận động hoàn toàn. Chỉ những trườn hợp đặc biệt nghiêm trọng, cần đến phẫu thuật mới phải hạn chế các hoạt động không cần thiết. Đồng thời nếu bạn bị viêm khớp dạng thấp ở khu vực chi dưới, tuyệt đối không mang vác nặng hay ngồi xổm, điều này sẽ gây ảnh hưởng xấu đến các khớp xương của bạn. Đồng thời sau khi mới phẫu thuật, người bệnh cũng nên lưu ý vận động điều độ để nhanh chóng phục hồi chức năng cho khớp.

Chế độ dinh dưỡng

Mặc dù viêm khớp dạng thấp có thể tiến triển phức tạp và kéo dài trong nhiều năm, tuy nhiên khi người bệnh biết cách xây dựng chế độ dinh dưỡng phù hợp thì hoàn toàn có thể kiểm soát bệnh tốt. Trong đó người bệnh nên tăng cường bổ sung thêm nhiều loại thực phẩm, đa dạng dưỡng chất. Và đặc biệt là những loại thực phẩm tốt cho khớp, giúp tăng cường lưu thông máu đến những khớp bị tổn thương.

Nguồn canxi bổ sung cho người bệnh rất quan trọng, bởi canxi có thể giúp xương khớp khỏe mạnh, phòng ngừa loãng xương, biến dạng khớp xương. Nhóm thực phẩm giàu canxi nhất mà người bệnh nên tăng cường hàng ngày là: các loại rau có màu xanh đậm, cá các loại, hải sản, đậu nành, nhóm hạt thô…

Uống đủ nước cũng sẽ giúp hoạt động trao đổi chất được diễn ra thuận lợi. Trung bình mỗi ngày người bệnh cần bổ sung từ 2 – 2,5L nước để đáp ứng nhu cầu này, hỗ trợ làm lành các ổ viêm hiệu quả hơn. Các chuyên gia dinh dưỡng cũng nhận định người bệnh cần ăn nhiều hơn các loại bông cải xanh và bắp cải. Do chúng có chứa nhiều thành phần sulforaphane, giúp phòng tránh những tổn thương ở sụn bao bọc đầu khớp.

Bổ sung axit béo omega-3

Viêm khớp dạng thấp là căn bệnh viêm nhiễm tại các ổ khớp trong cơ thể. Bệnh do chính những rối loạn ở hệ thống miễn dịch gây ra. Để kiểm soát lại những ảnh hưởng này, bạn có thể bổ sung thêm omega-3 – một loại axit béo có trong mỡ cá và các loại cá biển, quả bơ hay dầu oliu. Đây là nguồn cung cấp các kháng thể miễn dịch tự nhiên và lành mạnh nhất dành cho bệnh nhân mắc bệnh tự miễn. 

Chế độ kiêng cữ phù hợp

Một số loại thực phẩm có thể làm các triệu chứng đau nhức, sưng viêm của bệnh viêm khớp dạng thấp tiến triển nghiêm trọng hơn. Cụ thể như các loại thức ăn nhiều dầu mỡ, nhóm thực phẩm chiên xào qua nhiều lần, thực phẩm đóng hộp hay thức uống đóng chai có nhiều đường. Trong đó các loại thức ăn có nhiều dầu mỡ có lượng chất béo bão hòa cao, nếu như cơ thể dư thừa chất béo dễ dẫn đến tình trạng viêm sưng ở các khớp ngày càng nghiêm trọng .

Ngoài ra người bệnh cũng cần từ bỏ nhóm chất kích thích như bia rượu và thuốc lá, chúng sẽ kích thích các đợt dị ứng nghiêm trọng hơn. Đồng thời người bệnh nên hạn chế ăn chuối tiêu, cà dưa muối, nhóm thịt đỏ,… Do trong những thực phẩm này có thành phần axit oxalic đậm đặc nên rất dễ gây ra những ảnh hưởng đến khớp, tăng nguy cơ biến chứng của bệnh. Ngoài ra các loại nội tạng động vật cũng là những thực phẩm cực kỳ độc hại mà người bệnh cần từ bỏ sớm.

Viêm khớp dạng thấp là căn bệnh dễ tái phát sau từng đợt điều trị. Nếu như phương pháp chữa bệnh không mang lại hiệu quả, bệnh có thể sẽ tiến triển xấu hơn trong những lần phát bệnh sau. Kết hợp điều trị và phòng ngừa bệnh viêm khớp dạng thấp cùng lúc, kiểm tra định kỳ sức khỏe nhằm can thiệp điều trị kịp thời.  

Những biến chứng của viêm khớp dạng thấp vô cùng nguy hiểm. Bởi vì đây là căn bệnh không thể chữa trị dứt điểm, vì thế nếu bạn chủ quan trong khâu điều trị thì những nguy cơ xấu hoàn toàn có thể xảy ra.  Quan trọng nhất để phòng ngừa viêm khớp dạng thấp là người bệnh nên kiên trì thăm khám và theo dõi, tuân thủ đúng hướng dẫn của bác sĩ chữa trị. Đồng thời thường xuyên luyện tập thể dục thể thao, xây dựng chế độ dinh dưỡng lành mạnh sẽ giúp người bệnh không gặp nguy hiểm.