Điều trị thoái hóa khớp gối bằng tế bào gốc mang đến nhiều triển vọng

Điều trị thoái hóa khớp gối bằng tế bào gốc được cho là hy vọng điều trị thoái hóa ngoài hai phương pháp kinh điển là nội khoa và ngoại khoa. Thực hư thông tin này thế nào? Có thật là công nghệ tế bào gốc có thể được ứng dụng vào điều trị khỏi bệnh cho người mắc thoái hóa khớp?

Tìm hiểu về tế bào gốc

Trước khi tìm hiểu về liệu pháp điều trị thoái hóa khớp gối về tế bào gốc, chúng ta cần có cái nhìn sơ lược về loại tế bào được ứng dụng để chữa bệnh này.

Đặc điểm của tế bào gốc

Các nghiên cứu y khoa chỉ ra rằng, điều trị thoái hóa khớp gối bằng tế bào gốc là phương pháp chữa thoái hóa khớp đầy triển vọng. Tế bào gốc là các tế bào có khả năng phân bào tái tạo ra nhiều tế bào chuyên biệt khác nhau. Tế bào gốc hay còn gọi là stem cell nằm rải rác khắp cơ thể. Hai đặc điểm chính của loại tế bào này là:

• Có khả năng tự phân chia, tự sao chép
• Có khả năng biệt hóa thành nhiều loại tế bào khác nhau. Ví dụ, tế bào gốc có thể phân chia, biệt hóa thành tế bào xương hoặc tế bào sụn.

Các nguồn tế bào gốc chính

Tế bào gốc có thể được chia thành 4 nguồn chính là tế bào gốc từ dây rốn, tế bào gốc từ người trưởng thành, tế bào gốc thai và tế bào gốc phôi. Trong đó, loại tế bào có thể được sử dụng để điều trị khả thi nhất là loại có nguồn gốc từ người trưởng thành. Thường hiện diện ở nhiều cơ quan như não, tụy, da cơ, tủy xương, máu ngoại vi, mỡ…

Phương pháp thu thập tế bào gốc

Trong điều trị xương khớp, loại tế bào gốc được sử dụng phổ biến là tế bào gốc trung mô. Thường được thu thập bằng các phương pháp như:

• Thu thập tế bào gốc mỡ qua phẫu thuật hoặc hút mỡ. Một số nghiên cứu chỉ ra rằng, mỡ bụng có rất nhiều mỡ bụng. Không cần phải trải qua quá trình nuôi cấy phức tạp mà số lượng tế bào gốc vẫn đủ để phục vụ điều trị. Tế bào gốc mô mỡ có thể phát triển thành các tế bào đặc hiệu như tế bào cơ, xương, sụn…
• Thu thập tế bào gốc máu ngoại vi bằng cách lấy từ mẫu máu của bệnh nhân.
• Thu thập tế bào gốc tủy xương từ xương của bệnh nhân.

Cơ sở của phương pháp điều trị thoái hóa khớp gối bằng tế bào gốc

Các nghiên cứu về liệu pháp điều trị này cho biết, các tế bào gốc có trong cơ thể sẽ tập trung, di chuyển đến vị trí tổn thương bởi các chất hấp dẫn mà vị trí đó tiết ra, khi có sự tổn thương của bất kỳ một tế bào, mô hay cơ quan nào. Lúc này, từ một tế bào không chuyên biệt tế bào gốc được kích hoạt, biến chuyển thành loại tế bào tương ứng với mô, cơ quan tổn thương. Chúng tiến hành sửa chữa, tái tạo bằng cách xây dựng các mô lành mạnh tại ngay chỗ tổn thương đó.

Nắm bắt được cơ chế này, các nhà khoa học đã áp dụng nó vào việc điều trị nhiều bệnh lý. Và đối tượng hướng đến hiện nay là bệnh thoái hóa khớp. Như đã đề cập ở các bài viết trước, thoái hóa khớp nói chung và thoái hóa khớp gối nói riêng là hậu quả của quá trình cơ học và sinh học. Chúng làm mất cân bằng, hủy hoại sun và xương dưới sụn.

Các sụn khớp trở nên mềm, lắng đọng fibrin, xơ hóa, mọc gai xương và các hốc dưới sụn cơ bản là do sự thay đổi về mặt hình thái, cơ sinh học và phân tử của các chất cơ bản và tế bào sụn. Như vậy, việc đưa các tế bào gốc có nguồn gốc trung mô vào thoái hóa khớp sẽ giúp tái tạo sụn khớp bị tổn thương. Lý do là lúc này, tế bào gốc sẽ biệt hóa thành các tế bào sinh sụn.

Quy trình điều trị thoái hóa khớp gối bằng tế bào gốc

Hoạt hóa tế bào gốc

Loại tế bào gốc được sử dụng để điều trị thoái hóa khớp gối có nguồn gốc từ người trưởng thành. Chính xác hơn, đây là tế bào gốc trung mô thu thập từ mỡ bụng. Việc thực hiện điều trị bắt đầu bằng hoạt hóa tế bào gốc theo các bước sau:

• Bước 1: Thu thập mỡ bụng của bệnh nhân bằng phương pháp gây tê tại chỗ. Phương pháp này sử dụng kỹ thuật can thiệp tối thiểu nên ít gây xâm hại và ảnh hưởng cho bệnh nhân. Việc lấy mỡ bụng rất đơn giản, chỉ cần gây tê tại vùng bụng để hút mỡ nên hầu như không gây tổn hại gì.
• Bước 2: Tách lấy tế gốc từ mỡ bụng sau đó tách lấy các yếu tố tăng trưởng. Để tạo môi trường phát triển thuận lợi cho tế bào gốc, người ta trộn lẫn tế bào gốc thu được với dung dịch chứa các yếu tố tăng trưởng.
• Bước 3: Đưa hỗn dịch trên qua đèn laser chuyên dụng để hoạt hóa tế bào. Lúc này, sẽ thu được hàng triệu tế bào gốc đã được hoạt hóa để phục vụ điều trị.

Tiêm tế bào gốc vào khớp gối

Các tế bào gốc đã được hoạt hóa sẽ được tiêm vào khớp bằng hai cách:

• Cách 1: Tiêm trực tiếp vào trong khớp gối. Với cách làm này, sẽ không có sự can thiệp nào khác vào cơ chế hoạt động của tế bào gốc. Chúng sẽ tự thực hiện vai trò của mình một cách tự nhiên.
• Cách 2: Tạo các cấu trúc không gian ba chiều với hình dạng và kích thước phù hợp với tổn thương của sụn khớp. Thực hiện bằng cách cho tế bào gốc bám vào các giá thể tổng hợp được tạo ra. Cũng có thể đưa các tế bào gốc cùng môi trường thuận lợi cho sự phát triển của chúng như alginate, hyaluronan vào trong khớp.

Đánh giá ưu nhược điểm của liệu pháp điều trị bằng tế bào gốc

Để biết được phương pháp này có mang đến nhiều triển vọng cho người bệnh hay không, chúng ta cùng đánh giá ưu, nhược điểm của nó.

Về ưu điểm

Một số ưu điểm của liệu pháp này so với hai phương pháp kinh điển là nội, ngoại khoa có thể kể đến như:

• Nhiều nghiên cứu chỉ ra rằng, phương pháp này có thể giúp người bệnh điều trị dứt điểm thoái hóa khớp gối.
• Chấm dứt tình trạng đau nhức, hạn chế phù xương dưới sụn, khôi phục chức năng vận động của khớp tốt. Trong khi quy trình thực hiện không quá khó khăn.
• Ít xảy ra viêm nhiễm sau điều trị vì không tiến hành phẫu thuật xâm lấn sâu.

Về nhược điểm

• Chi phí điều trị đắt đỏ
• Tùy thuộc vào chất lượng và số lượng của các tế bào gốc mà sẽ có những hiệu quả điều trị khác nhau.
• Chưa được chính thức thông qua nên không được ứng dụng phổ biến.

Điều trị thoái hóa khớp gối bằng tế bào gốc có thật sự đáng mong đợi?

Có rất nhiều nghiên cứu đã cho thấy, liệu pháp tế bào gốc là phương pháp điều trị tốt với những người viêm khớp nặng. Đặc biệt là với những trường hợp đã có chỉ định phải thay khớp. Đây cũng là lý do mà điều trị thoái hóa khớp gối bằng tế bào gốc được nhiều nhà khoa học tán đồng và đánh giá cao.

Hiện nay, liệu pháp này vẫn chưa có hướng dẫn y tế chính thức về chỉ định và chống chỉ định. Việc quyết định có nên điều trị hay không, đều xuất phát từ thỏa thuận giữa bệnh nhân và bác sĩ.

Đa số các bác sĩ đều đồng ý rằng, liệu pháp này nên được nghiên cứu nhiều thêm. Bởi lẽ, vẫn chưa đủ bằng chứng cho thấy được liệu pháp này có thể được áp dụng để điều trị đại trà. Cơ quan Quản lý Dược và Thực phẩm Hoa Kỳ FDA cũng lưu ý, liệu pháp tế bào gốc cũng có thể gây mất an toàn. Nó có thể gây ra tình trạng phát triển các khối u và khó theo dõi tác dụng phụ vì chưa phải là phương pháp điều trị chính thức.

Có thể nói, điều trị thoái hóa khớp gối bằng tế bào gốc thật sự là một liệu pháp đầy triển vọng và đáng được mong đợi. Thế nhưng cần có thêm các nghiên cứu sâu rộng và sự phê chuẩn của các cơ quan thẩm quyền thì phương pháp này mới có thể được áp dụng đại trà.

=> Có thể bạn quan tâm: Bị thoái hóa khớp gối khám và điều trị ở đâu tốt?