Giãn dây chằng lưng là gì? Nguyên nhân, dấu hiệu, điều trị

Giãn dây chằng lưng là tình trạng xảy ra tương đối phổ biến. Nhất là ở những người thường xuyên làm việc nặng hay vận động mạnh. Ngoài gây đau đớn khó chịu thì bệnh còn làm hạn chế chức năng vận động. Trường hợp không nghiêm túc điều trị có thể gặp phải nhiều rủi ro, thậm chí bị đứt dây chằng lưng.

Giãn dây chằng lưng là gì? Dấu hiệu thường gặp

Dây chằng lưng chính là một dải chứa các bó mô liên kết với nhau bao quanh các khớp xương ở đốt sống lưng. Nó làm nhiệm vụ bảo vệ cũng như cố định các đầu khớp, giúp khớp ổn định.

Dây chằng có khả năng đàn hồi rất tốt. Điều này cho phép nó được co giãn rất linh hoạt trong một giới hạn căng nhất định. Trường hợp các dây chằng bị căng quá mức sẽ không thể có khả năng đàn hồi trở lại như cũ. Lúc này dây chằng đã bị tổn thương và làm phát sinh tình trạng đau nhức lưng. Đây chính là hiện tượng giãn dây chằng.

Giãn dây chằng lưng thường xảy ra khi vận động mạnh hay làm việc nặng hoặc do chấn thương. Nhất là khi thực hiện các động tác cúi người, xoay người đột ngột, bê vật nặng… Ngoài gây ra tình trạng đau nhức thì hiện tượng này còn khiến người bệnh gặp khó khăn khi vận động.

Dưới đây là một số triệu chứng thường gặp:

• Giãn dây chằng có thể kích hoạt những cơn đau lưng bất ngờ. Mức độ đau thay đổi từ nhẹ đến nghiêm trọng tùy theo từng trường hợp.
• Cơn đau có xu hướng tăng lên khi ngập, ngửa hay xoay người. Khi ho, hắt xì hoặc mang vác vật nặng cũng có thể khiến người bệnh cảm giác đau nhiều hơn.
• Cơn đau có thể lan tới cả vùng mông nhưng thường không ảnh hưởng tới chân. Trường hợp bị tê hay yếu chân có thể là do dây thần kinh bị tổn thương.
• Tình trạng cứng khớp có thể diễn ra gây khó khăn khi vận động vùng lưng. Triệu chứng này có xu hướng tăng vào buổi sáng sau khi ngủ dậy.
• Nhiều trường hợp giãn dây chằng lưng còn ảnh hưởng đến đường cong tự nhiên của cột sống.
• Trường hợp tổn thương nặng có thể làm phát sinh các triệu chứng toàn thân. Điển hình như đau nhức toàn thân, mệt mỏi, khó chịu…

Các nguyên nhân gây giãn dây chằng lưng

Có rất nhiều nguyên nhân khiến cho dây chằng lưng bị tổn thương và căng giãn quá mức. Dưới đây là một số nguyên nhân thường gặp nhất:

1. Chấn thương

Chấn thương là một trong những vấn đề rất khó tránh khỏi trong cuộc sống thường ngày. Nó có thể xảy ra khi chơi thể thao, do tai nạn lao động, tai nạn giao thông…

Tình trạng chấn thương có gây nên các va chạm. Chúng trực tiếp tác động lên vùng lưng và khiến cho dây chằng bị kéo căng quá mức. Từ đó gây ra hiện tượng giãn dây chằng lưng.

2. Làm việc nặng/ Vận động mạnh

Vận động mạnh hay mang vác nặng thường xuyên khiến cho các khớp phải chuyển động nhiều. Lúc này dây chằng sẽ bị căng ra trong thời gian dài và dẫn đến mất tính đàn hồi.

Lâu dần dây chằng có thể bị giãn ra quá mức và không thể đàn hồi trở lại như bình thường. Tình trạng này thường gặp ở vận động viên tập luyện với cường độ cao, người lao động nặng, mang vác vật nặng quá sức…

3. Vấn đề tuổi tác

Theo quy luật lão hóa tự nhiên thì những người trung niên hay người cao tuổi sẽ có nguy cơ cao bị giãn dây chằng. Bởi càng lớn tuổi thì hệ thống xương khớp sẽ không còn chắc khỏe như trước. Hơn nữa dây chằng cũng sẽ dần mất đi độ đàn hồi vốn có.

4. Ảnh hưởng của mang thai

Trong thời gian mang thai, cơ thể nữ giới thường tiết ra nhiều hormone relaxin. Điều này nhằm hỗ trợ cho khung chậu giãn nở, bao gồm cả các cơ cùng với dây chằng ở vùng hông và vùng thắt lưng.

Sự giãn nhở này nhằm đảm bảo không gian cho quá trình lớn lên của thai nhi trong tử cung. Trường hợp cơ và dây chằng không đủ mạnh để đảm bảo cho sự giãn nở thì rất dễ gây ra tình trạng căng cơ, giãn dây chằng lưng.

5. Thừa cân béo phì

Cân nặng là yếu tố tác động rất nhiều đến sức khỏe xương khớp. Những người bị thừa cân, béo phì thì áp lực lên cột sống và hệ thống gân cơ khi di chuyển và vận động sẽ nhiều hơn. Mặc dù không phải là nguyên nhân trực tiếp nhưng đây là yếu tố nguy cơ gây ra bệnh giãn dây chằng lưng.

Giãn dây chằng lưng có nguy hiểm không?

Tình trạng giãn dây chằng lưng có thể kích hoạt ở mức độ nặng nhẹ khác nhau. Với các trường hợp nhẹ, triệu chứng đau nhức thường xuất hiện và chấm dứt sau khoảng vài ngày. Sau đó người bệnh có thể vận động bình thường trở lại.

Tuy nhiên với các trường hợp bị giãn dây chằng nặng thì cơn đau thường kích hoạt ở mức độ dữ dội và liên tục. Lúc này triệu chứng ảnh hưởng rất nhiều tới khả năng vận đọng cũng như chất lượng cuộc sống.

Trường hợp bị nặng mà không can thiệp điều trị kịp thời và đúng hướng thì tình trạng bệnh rất dễ tiến triển xấu. Thậm chí còn dẫn tới đứt dây chằng lưng hoàn toàn. Lúc này khớp xương thường trở nên lỏng lẻo. Từ đó làm tăng nguy cơ mắc các bệnh lý về cột sống như thoái hóa cột sống, thoát vị đĩa đệm…

Các phương pháp điều trị giãn dây chằng lưng

Biết cách xử lý và can thiệp điều trị đúng hướng khi bị giãn dây chằng lưng là cách tốt nhất để kiểm soát tổn thương và bảo vệ chức năng vận động. Dưới đây là phương pháp xử lý và điều trị giãn dây chằng lưng:

1. Sơ cứu ban đầu

Giãn dây chằng lưng không phải là tình trạng quá nghiêm trọng và gây đe dọa tính mạng. Tuy nhiên nếu không được sơ cứu đúng cách và điều trị tích cực có thể tiến triển mãn tính. Lúc này việc điều trị sẽ trở nên khó khăn, thậm chí còn gây ra tình trạng đứt dây chằng lưng khiến các khớp trở nên lỏng lẻo và dễ bị tổn thương.

Một số vấn đề cần chú ý khi sơ cứu người bệnh bị giãn dây chằng lưng:

• Khi phát hiện dấu hiệu bị giãn dây chằng lưng thì người bệnh không nên cử động. Lúc này cần nghỉ ngơi để tránh khiến tổn thương nghiêm trọng hay thậm chí là dây đứt dây chằng, khó phục hồi tự nhiên.
• Tuyệt đối không dán hay thoa cao có tác dụng làm nóng. Bởi tác dụng nhiệt nóng lúc này có thể khiến dây chằng và các cơ căng thêm. Từ đó sẽ rất khó co lại như bình thường.
• Thay vì tác dụng nhiệt nóng thì nên chườm lạnh cho người bệnh. Nhiệt độ thấp giúp làm giảm sưng đau rất hiệu quả.

2. Điều trị bằng thuốc Tây

Dây chằng bị căng giãn quá mức cần thời gian để hồi phục tự nhiên. Việc dùng thuốc thường có mục đích chính là làm giảm các triệu chứng sưng viêm và đau nhức. Tránh tình trạng bệnh ảnh hưởng đến cuộc sống.

Một số loại thuốc được dùng có thể là:

• Thuốc giảm đau: Loại thường dùng phổ biến nhất là Paracetamol. Đây là loại thuốc có tác dụng giảm đau nhanh nhưng lại không giúp chữa dây chằng dứt điểm. Vì vậy tuyệt đối không được lạm dụng.
• Thuốc chống viêm không steroid (NSAIDs): Nhóm thuốc này có tác dụng làm giảm sưng đau và kháng viêm rất hiệu quả. Tuy nhiên nó tiềm ẩn nhiều vấn đề rủi ro ngoại ý.

Ngoài ra, tùy vào từng trường hợp cụ thể mà bác sĩ có thể chỉ định sử dụng kết hợp nhiều loại thuốc khác. Cần chú ý dùng thuốc theo chỉ dẫn của bác sĩ. Tuyệt đối không tự ý mua thuốc về dùng hay thay đổi kế hoạch dùng thuốc khi chưa được yêu cầu. Trường hợp phát sinh các vấn đề bất thường, hãy báo cho bác sĩ được biết để có sự điều chỉnh kịp thời.

3. Can thiệp ngoại khoa

Trong một số trường hợp, tình trạng giãn dây chằng có thể gây ra tình trạng đau thắt lưng dữ dội. Việc điều trị nội khoa tích cực lâu dài có thể không mang lại hiệu quả. Lúc này bác sĩ có thể cân nhắc chỉ định can thiệp ngoại khoa. Nhất là khi triệu chứng đau nhức gây ảnh hưởng nặng nề đến vận động và sinh hoạt.

Các giải pháp hỗ trợ điều trị giãn dây chằng lưng

Ngoài các biện pháp điều trị y tế thì người bệnh cũng có thể áp dụng các giải pháp tại nhà để hỗ trợ thêm. Ngoài việc giúp giảm đau thì còn thúc đẩy tổn thương chóng lành, khôi phục chức năng vận động.

Dưới đây là các giải pháp nên thực hiện khi bị giãn dây chằng lưng:

1. Dành thời gian nghỉ ngơi

Khi bị giãn dây chằng lưng, tốt nhất bạn nên nằm nghỉ ngơi ngay. Chú ý nằm ngửa trên nệm cứng, tay chân thả lỏng. Khi nghỉ ngơi, cơn đau thường có xu hướng thuyên giảm về cả mức độ và tần suất.

Tuy nhiên sau đó một vài ngày khi đã bớt đau thì bạn không nên nằm bất động 1 chỗ. Lúc này đi lại, vận động nhẹ nhàng là rất cần thiết để tránh tình trạng cứng khớp. Tuy nhiên tránh di chuyển nhiều và vận động mạnh khi tổn thương chưa được chữa lành.

2. Tác dụng nhiệt

Trong một vài ngày đầu, tình trạng giãn dây chằng ngoài gây đau nhức thì còn gây sưng. Lúc này giải pháp chườm lạnh có thể giúp ích. Nhiệt độ thấp sẽ làm tê liệt tạm thời các dây thần kinh cảm giác. Đồng thời hạn chế máu di chuyển đến vùng đang bị sưng. Từ đó giúp giảm được cả cảm giác đau tức và tình trạng sưng.

Tuy nhiên, vài ba ngày sau, khi tình trạng sưng giảm hẳn thì bạn không nên chườm lạnh nữa. Thay vào đó nên chuyển sang tác dụng nhiệt nóng. Chườm nóng lúc này có tác dụng làm giảm đau, thư giãn gân cơ và thúc đẩy lưu thông máu để chữa lành tổn thương.

3. Massage trị liệu

Massage là giải pháp có thể đáp ứng tốt với bất cứ trường hợp đau nhức xương khớp nào. Khi bị giãn dây chằng lưng thì đây là mẹo chữa tại nhà đơn giản có thể hỗ trợ tốt.

Massage vùng thắt lưng sẽ giúp làm giảm đau, thư giãn gân cơ và giải phóng sự chèn ép lên các rễ dây thần kinh. Ngoài ra, mẹo điều trị này còn giúp tăng lưu thông máu để thúc đẩy tổn thương được chữa lành nhanh hơn.

4. Dùng nẹp cố định

Sử dụng nẹp cố định được cho là rất cần thiết khi bị giãn dây chằng lưng. Cố định lại vùng tổn thương có thể làm giảm tác động từ ngoại lực bên ngoài. Từ đó tạo điều kiện cho tổn thương được chữa lành.

Tuy nhiên, việc sử dụng nẹp cố định sẽ không thể giúp bảo vệ dây chằng đang tổn thương một cách tuyệt đối. Vì vậy ngay cả khi đang sử dụng nẹp cố định thì bạn cũng cần tránh vận động mạnh hay mang vác nặng.

5. Dùng mẹo tự nhiên

Đây là giải pháp an toàn và rất dễ áp dụng. Một số loại thảo dược tự nhiên được dùng phổ biến như ngải cứu, lá lốt, xương rồng, dây đau xương… Đa số được dùng trong các bài thuốc đắp.

Các mẹo này có tác dụng chính là làm giảm ảnh hưởng của cơn đau do giãn dây chằng lưng gây ra. Hơn nữa còn giúp đả thông khí huyết, thúc đẩy tổn thương chóng lành.

Một số lựa chọn điều trị bao gồm:

– Sử dụng xương rồng:

• Chuẩn bị 2 – 3 nhánh xương rồng tươi đem loại bỏ hết gai
• Sau đó ngâm nước muối loãng 5 phút, rửa sạch rồi để ráo và cho vào cối giã nát
• Cho lên chảo sao cùng 1 ít muối hạt đến khi nóng lên
• Bọc hỗn hợp trong miếng vải sạch rồi đắp trực tiếp lên vùng bị đau
• Thực hiện khoảng 15 phút/ lần và 2 – 3 lần/ ngày

– Dùng ngải cứu:

• Chuẩn bị 1 nắm lá ngải cứu tươi ngâm nước muối loãng 5 phút
• Rửa lại cho sạch rồi để ráo và cho vào cối giã nát
• Thêm 1 ít giấm ăn vào trộn đều rồi đắp lên vùng lưng bị đau
• Đắp khoảng 15 phút/ lần và thực hiện 2 – 3 lần/ ngày

6. Bài tập hỗ trợ phục hồi chức năng

Tập luyện đúng cách khi bị giãn dây chằng lưng là rất cần thiết. Tuy nhiên giải pháp này chỉ nên thực hiện khi tổn thương đang trong giai đoạn phục hồi. Lúc này, tình trạng sưng viêm đã được kiểm soát tốt.

Việc tập các bài tập hỗ trợ đúng cách sẽ giúp phục hồi chức năng của gân cơ và xương khớp. Từ đó giúp cho các tổn thương được chữa lành hoàn toàn.

Một số bài tập hữu ích bao gồm:

– Bài tập 1:

• Người bệnh nằm ngửa trên giường, cơ thể thả lỏng thoải mái
• Co 2 đầu gối lên, lòng bàn chân vẫn tiếp xúc với mặt giường
• Từ từ nâng phần hông và mông lên 1 góc 45 độ
• Giữ nguyên tư thế khoảng 5 giây rồi trả về tư thế chuẩn bị
• Thực hiện các động tác trên từ 7 – 10 lần

– Bài tập 2:

• Người bệnh nằm úp xuống giường, cơ thể thả lỏng thoải mái
• Kéo 2 tay về phía ngực, lòng bàn tay úp xuống
• Từ từ nâng phần ngực và thân trên lên khỏi mặt giường
• Mở rộng vai, tay chống thẳng như con rắn hổ mang
• Giữ tư thế này khoảng 5 giây rồi trở về tư thế chuẩn bị
• Sau đó lặp lại các động tác trên khoảng 7 – 10 lần

Việc tập luyện khi đang bị giãn dây chằng lưng cần hết sức cẩn trọng. Tốt nhất bạn nên tham khảo bác sĩ để được tư vấn về bài tập và hướng dẫn cách tập luyện đúng đắn. Trường hợp bệnh nặng thì nên tập luyện dưới sự giám sát của bác sĩ vật lý trị liệu.

7. Ăn uống lành mạnh

Chế độ ăn uống là một trong những yếu tố ảnh hưởng lớn đến sức khỏe xương khớp nói riêng và sức khỏe tổng thể nói chung. Khi đang bị giãn dây chằng lưng, người bệnh được khuyên là cần duy trì chế độ ăn uống lành mạnh. Điều này giúp hỗ trợ rất đắc lực cho quá trình điều trị.

Nên bổ sung đầy đủ dưỡng chất cho cơ thể từ các nhóm thực phẩm lành mạnh. Đặc biệt là rau củ quả tươi, quả hạch, cá béo… Các thực phẩm giàu vitamin C, canxi hay protein… sẽ rất hữu ích với người bị giãn dây chằng lưng.

Bên cạnh đó cần kiêng ăn thịt đỏ, các loại thức ăn nhanh, đồ ăn chứa nhiều dầu mỡ, muối đường, gia vị… Không nên hút thuốc lá, uống rượu bia, nước ngọt có gas hay thức uống chứa caffeine.

Phương pháp ngăn ngừa tình trạng giãn dây chằng lưng

Dây chằng lưng rất dễ bị căng giãn quá mức khi bạn làm việc nhiều hay mang vác nặng, vận động mạnh. Để hạn chế tình trạng này, cần thực hiện tốt các biện pháp phòng tránh.

Dưới đây là một số giải pháp giúp ngăn ngừa tình trạng giãn dây chằng lưng:

• Cần làm việc và sinh hoạt đúng tư thế. Tuyệt đối không được làm việc quá sức, mang vác nặng hay vận động mạnh thường xuyên.
• Trường hợp nhận thấy đau lưng khi hoạt động thì bạn nên ngừng lại. Đồng thời dành thời gian cho việc nghỉ ngơi và áp dụng các giải pháp giảm đau tạm thời.
• Nếu việc tập luyện thể dục khiến bạn đau lưng thì hãy thư giãn khoảng vài ngày. Khi cơn đau biến mất hoàn toàn thì bạn có thể hoạt động thể chất trở lại. Tuy nhiên cần điều chỉnh cường độ và thời gian tập luyện cho phù hợp.
• Khi ngủ không nên nằm sấp. Tư thế này có thể gây ảnh hưởng xấu cho cột sống. Nên nằm ngửa hay nằm nghiêng sang 1 bên. Ngoài ra có thể kê 1 chiếc gối ở dưới chân để tránh gây áp lực lên cột sống khi ngủ.
• Dành thời gian cho hoạt động thể chất hằng ngày là rất cần thiết. Tuy nhiên nên lựa chọn các môn vận động nhẹ và phù hợp. Đi bộ, tập yoga, đạp xe hay bơi lội đều là những gợi ý tốt.
• Không nên xoay người hay vặn mình một cách đột ngột. Hành động này rất dễ khiến cho dây chằng lưng căng giãn quá mức.

Giãn dây chằng lưng là tình trạng thường gặp gây ra hiện tượng đau lưng. Nghiêm túc điều trị theo chỉ dẫn của bác sĩ và kết hợp các giải pháp hỗ trợ tại nhà sẽ giúp sớm chữa lành tổn thương và hồi phục chức năng vận động. Tuy nhiên sau điều trị, bạn cần chú ý thực hiện các biện pháp phòng tránh để hạn chế tổn thương tái phát.