Cỏ may

Cỏ may là một loại cỏ mọc hoang dại khắp nơi ở nước ta, tưởng chừng như vô dụng nhưng lại xuất hiện trong một số bài thuốc dân gian quen thuộc. Được xem là dược liệu giúp trị các bệnh về gan, vàng da, hay trị giun đũa, giun chui ống mật…

• Tên gọi khác: Cây bông cỏ, Châm thảo, Thảo tử hoa, Thúy hồ điệp.
• Tên khoa học: Chrysopogon aciculatus.
• Họ: Lúa (Poaceae).

Mô tả dược liệu

1. Đặc điểm thực vật

Cỏ may là một trong những loại cây cỏ sống lâu năm, có phần thân rễ cứng mọc bò. Thân cây bò lan trên mặt đất, thân mọc đến đâu thì sẽ bén rễ đến đó. Phần thân mọc thẳng lên cao khoảng 20 – 50cm, chứa nhiều đốt, càng lên trên các đốt càng dài ra.

Lá mọc so le nhau, phía dưới dẽ mọc dày hơn phía trên. Phiến lá hẹp và dàu khoảng từ 2 – 10cm, rộng chỉ khoảng 3 – 5mm. Phần đầu lá nhọn, gần phía cuống tròn và nhẵn.

Cụm hoa mọc thành từng tùy dài khoảng 5 – 10cm có màu tím than. Có một số nhánh mọc vòng và mang hoa học thành bông dài khoảng 8mm. Mùa hoa ở vào khoảng từ tháng 4 đến tận tháng 12.

Phần quả chín có thể sẽ móc vào quần áo khi đi qua. Và cũng chính vì thế mà loại cỏ này có tên là cỏ may. Đây cũng chính là hình thức mà loại cây này có thể lan nhanh từ vùng này sang vùng khác.

2. Bộ phận dùng

Toàn cây mà điển hình nhất là thân rễ thường được sử dụng để làm vị thuốc.

3. Phân bố

Dược liệu được tìm thấy ở rất nhiều nước thuộc khu vực châu Á như Thái Lan, Ấn Độ, Nam Trung Quốc… Ở nước ta, loại cỏ này mọc hoang dại ở khắp mọi nơi.

4. Thu hái và sơ chế

Dược liệu có thể được thu hái vào bất cứ thời điểm nào trong năm với cách sơ chế rất đơn giản. Chỉ cần rửa sạch, thái nhỏ rồi phơi hoặc sấy khô và bảo quản dùng dần.

5. Bảo quản

Dược liệu đã qua sơ chế cần bảo quản trong túi kín ở những nơi khô thoáng, tránh ẩm mốc, mối mọt.

6. Thành phần hóa học

Đến nay vẫn chưa có nghiên cứu.

Vị thuốc cỏ may

1. Tính vị

Cỏ may là dược liệu có vị đắng và tính mát.

2. Quy kinh

Chưa tìm thấy tài liệu ghi nhận vấn đề này.

3. Tác dụng dược lý

Theo y học cổ truyền:

• Công dụng: Giải nhiệt, lợi tiểu, tiêu độc.
• Chủ trị: Chữa chứng mắt vàng, da vàng, các bệnh về gan và trị giun.

4. Cách dùng – liều lượng

Dược liệu thường được sử dụng dưới dạng khô bằng cách sắc lấy nước uống. Liều lượng khuyến cáo là khoảng 20 – 60g/ngày. Có thể điều chỉnh cho phù hợp với từng bài thuốc và mục đích sử dụng.

3 bài thuốc chữa bệnh từ dược liệu cỏ may

Dược liệu thường được dùng phổ biến trong các bài thuốc sau:

1. Bài thuốc điều trị bệnh về gan, mắt vàng, da vàng

• Chuẩn bị: 60g phần rễ cỏ may.
• Thực hiện: Đem dược liệu đi rửa sạch rồi để ráo. Cho vào ấm sắc cùng với khoảng 500ml nước trên lửa nhỏ. Khi lượng nước rút còn 200ml là đạt. Chia làm 2 lần uống trong ngày khi còn ấm nóng, dùng với liều 1 thang/ngày. Cần duy trì liên tục trong 5 – 7 ngày.

2. Bài thuốc trị giun chui ống mật

• Chuẩn bị: 30g rễ cỏ may cùng 1 quả trứng gà.
• Thực hiện: Dược liệu đem rửa cho sạch rồi sắc cùng với 300ml nước trên lửa nhỏ đến khi còn 100ml. Uống ngay khi thuốc còn ấm nóng. Tiếp đến, đập trứng gà khuấy đều với khoảng 2 thìa mật ong hoặc 1 thìa cà phê đường kính và uống liền sau đó. Lặp lại lần 2 khi vẫn còn cơn đau nhẹ.

3. Bài thuốc chữa giun đũa

• Chuẩn bị: 20g hạt cỏ may.
• Thực hiện: Đem cho dược liệu vào ấm sắc, đổ vào 400ml nước đun trên lửa nhỏ đến khi còn 150ml. Uống sau bữa ăn 1 lần khi thuốc còn ấm nóng. Sử dụng với liều lượng 1 thang thuốc/ngày.

Những thông tin mà bài viết đề cập về dược liệu cỏ may chỉ có giá trị tham khảo. Các bài thuốc về dược liệu này vẫn chữa dược kiểm chứng rõ ràng về tính công hiệu. Chính vì thế mà người bệnh cần cẩn trọng tham khảo ý kiến thầy thuốc hoặc bác sĩ trước khi sử dụng cỏ may để chữa bệnh.