Rối Loạn Tiêu Hóa – Nguyên nhân Dấu hiệu & Cách chữa ở người lớn

Rối loạn tiêu hóa là một bệnh lý khá phổ biến trong cuộc sống hàng ngày của mỗi người. Tình trạng này xảy ra so sự co thắt cơ vòng trong hệ tiêu hóa, gây đau bụng và thay đổi đại tiện, ảnh hưởng lớn đến chất lượng cuộc sống của người bệnh. Dưới đây là các nguyên nhân dấu hiệu và cách chữa rối loạn tiêu hóa ở người lớn bạn có thể tham khảo.

Hệ tiêu hoá hoạt động như thế nào?

Tiêu hoá là quá trình phá vỡ và biến đổi thức ăn thành chất dinh dưỡng, được hấp thụ qua thành ruột, đi vào máu để nuôi dưỡng cơ thể, đồng thời loại bỏ các chất thải dư thừa ra ngoài cơ thể. Quá trình tiêu hoá bắt đầu từ miệng và kết thúc ở hậu môn.

Thức ăn được đưa vào miệng để nghiền trộn với nước bọt sau đó đẩy xuống dạ dày tiêu hoá. Dạ dày sẽ tiết dịch và chất nhầy, axit để tiêu hoá thức ăn. Dưới sự tác động của dịch nhầy của dạ dày và enzym, thức ăn sẽ được tiêu hoá rồi đi vào ruột non. Lúc này, các enzym sẽ được tiết ra biến chúng thành các hạt nhỏ đi qua thành ruột và hấp thụ vào máu nuôi cơ thể. Tất cả những phần còn lại không được hấp thụ sẽ chuyển đến ruột già và hoạt động tiêu hoá giảm đáng kể.

Rối loạn tiêu hoá là gì?

Hệ thống tiêu hoá là một phần rất phức tạp trong cơ thể, trải dài từ miệng cho đến hậu môn. Hệ thống có nhiệm vụ lọc bỏ chất thải và hấp thu các chất dinh dưỡng cần thiết để bổ sung cho cơ thể. 

Về bản chất, “rối loạn tiêu hoá là sự thay đổi về chức năng của đại tràng hoặc là tình trạng mất cân bằng hệ vi sinh vật dẫn đến loạn khuẩn đường ruột. Gây ảnh hưởng đến quá trình hấp thu nước ở ruột già, thay đổi nhu đông ruột, gây ra đau bụng, đi ngoài phân nát”.

Hội chứng này không gây nguy hiểm đến tính mạng nhưng nó gây ra cảm giác khó chịu, ảnh hưởng lớn đến sinh hoạt và cuộc sống hàng ngày của người bệnh. Nếu không được điều trị kịp thời và đúng cách sẽ khiến cơ thể bị mất nước, gia tăng nguy cơ mắc các bệnh lý như viêm ruột, viêm đại tràng, trĩ, ung thư đường ruột,….

Nguyên nhân gây rối loạn tiêu hoá

Đa số mọi người đều cho rằng rối loạn tiêu hoá là do chế độ ăn uống gây ra. Tuy nhiên trên thực tế, hiện tượng này còn xảy ra do rất nhiều nguyên nhân khác nhau:

• Uống nhiều rượu bia: Uống nhiều rượu bia làm mất đi lượng lớn men tiêu hóa, gây mất cân bằng hệ vi sinh đường ruột. Tổn thương niêm mạc ruột Gây ra hội chứng ruột kích thích với các triệu chứng đau bụng, chướng bụng, đầy hơi, rối loạn tiêu hóa,…
• Lạm dụng kháng sinh: Một số loại thuốc kháng sinh dễ gây ra tiêu chảy và rối loạn tiêu hóa. Nếu sử dụng kéo dài có thể gây tiêu chảy và nặng hơn.
• Chế độ ăn uống: Ăn các loại thực phẩm không rõ nguồn gốc có thể gây ra đau bụng, tiếu chảy, nhiễm khuẩn đường ruột.
• Bệnh lý: Rối loạn tiêu hóa cũng có thể là biến chứng của các bệnh như ợ nóng, đau dạ dày, liệt dạ dày, hen suyễn,…
• Mất cân bằng giữa lợi khuẩn và hại khuẩn: Lợi khuẩn và hại khuẩn tập trung rất nhiều tại đường ruột , trong đó có khoảng 85% lợi khuẩn và 15% hại khuẩn. Nếu sự cân bằng này bị mất đi sẽ làm khả năng miễn dịch suy yếu, dễ mắc các bệnh viêm nhiễm và rối loạn tiêu hóa.

Một số đối tượng có nguy cơ cao mắc chứng rối loạn tiêu hóa là:

• Phụ nữ
• Những người dưới 45 tuổi
• Gia đình có bệnh sử về viêm đường ruột
• Vấn đề về sức khỏe thần kinh

Các triệu chứng của rối loạn tiêu hóa

Tùy thuộc theo từng nguyên nhân và mức độ bệnh trạng mà sẽ có các triệu chứng riêng. Tuy nhiên, nhìn chung tình trạng này thường có các dấu hiệu dưới đây:

• Rối loạn đại tiện: Đây là triệu chứng có diễn tiến chậm, nếu không được cải thiện sẽ ngày càng trầm trọng. Người bệnh sẽ cảm thấy đau bụng từng cơn, đại tiện không đều đặn, có khi tiêu chảy khi táo bón.
• Đau bụng: Thường xảy ra ở vùng bụng dưới bên trái, một số trường hợp có thể đau ở nhiều chỗ khác sau đó lan ra sau lưng.
• Đầy hơi khó tiêu: Chướng bụng, khó tiêu là triệu chứng thường gặp của bệnh rối loạn tiêu hóa. Người bệnh sẽ bị ợ hơi hoặc đánh rắm liên tục, bụng thường nhỏ vào buổi sáng khi thức dậy sau đó to dần theo từng ngày. Ngoài ra, rối loạn tiêu hóa còn có triệu chứng ợ hơi, buồn nôn, nôn, đắng miệng, hôi,..

Tâm lý buồn phiền chán, nản, u sầu,… là nguyên nhân khiến cho các triệu chứng của bệnh rối loạn tiêu hóa kéo dài và chuyển biến nặng hơn. 

Các phương pháp điều trị rối loạn tiêu hóa

Các triệu chứng của bệnh có thể xuất hiện riêng lẻ nhưng cũng có thể xuất hiện cùng lúc, người bệnh rất dễ nhầm lẫn với các bệnh lý khác. Khi có các dấu hiệu trên, hầu như chúng ta đều chủ quan bỏ qua khiến bệnh tiến triển nặng, xuất hiện các cơn đau dữ dội và không có dấu hiệu thuyên giảm, lúc này người bệnh cần phải đến gặp bác sĩ để tiến hành điều trị.

1. Chữa rối loạn tiêu hóa bằng Tây y

Tùy theo từng trường hợp, bác sĩ sẽ tiến hành kê đơn bằng các loại thuốc khác nhau. Tuy nhiên, phương án này chỉ có vai trò phụ trong việc điều trị người bệnh nên hạn chế sử dụng:

• Thuốc giảm đau bụng: dicyclomine HCl (Sudopam Tablet), hyoscyamine sulfate (levsin) 
• Thuốc chữa tiêu chảy: thuốc cầm loperamide (imodium) hoặc diphenoxylate (lomotil)
• Thuốc chữa táo bón: Thuốc sổ

2. Điều trị bằng Đông y

Trong Đông y, các triệu chứng của rối loạn tiêu hóa thuộc về chứng Tỳ hư, tùy vào biểu hiện bệnh có thể chẩn do tỳ khí hư hay tỳ dương hư. Các bài thuốc Đông y điều trị rối loạn tiêu hóa bằng cách tác động vào nguyên căn gây bệnh, giúp mang lại hiệu quả điều trị lâu dài, an toàn và hiệu quả. Dưới đây là một số bài thuốc Đông y điều trị rối loạn tiêu hóa bạn có thể tham khảo:

Bài thuốc chữa rối loạn tiêu hóa 1: Viên hoắc hương

Nguyên liệu: 

• 200g Hoắc hương khô
• 100g Cam thảo
• 160g Vỏ vối
• 200g Đại hồi
• 80g Trần bì lâu năm
• 160g Võ rụt khô
• 200g Sa nhân
• 160g Riềng già khô

Cách thực hiện: 

• Đem tất cả nguyên liệu sao cho khô, tán nhỏ, rây lấy bột mịn
• Luyện với hồ làm thành viên bằng hạt đậu đen
• Phơi và sấy khô, bảo quản trong lọ kín

Cách sử dụng:

• 5 – 10 tuổi dùng 10 viên/lần
• 10 – 15 tuổi dùng 20 viên/lần
• người lớn dùng 30 viên/lần
• Ngày dùng 2 lần, uống với nước nóng hay nước chè nóng.

Công dụng: Chữa nhiễm khí lạnh hoặc khi ăn các thứ nguội lạnh, đầy bụng, tiêu lỏng, nhiều lần, đầy hơi, nôn mửa.

Bài thuốc chữa rối loạn tiêu hóa 2: Viên hương phác

Thành phần:

• 200g Hoắc hương khô
• 400g Vỏ rụt
• 160g Thảo quả 
• 400g Hậu phác 
• 160g Hạt cau rừng
• 160g Trần bì 

Cách thực hiện: 

• Đem ngâm vỏ rụt với nước gạo, cạo bỏ vỏ bên ngoài
• Hậu phác tẩm nước gừng sao, thảo quả bỏ vỏ
• Tất các phơi khô, tán thành bột mịn
• Luyện với hồ thành viên to bằng hạt đậu đen
• Sấy khô, bảo quản trong lọ kín.

Cách sử dụng:

• Trẻ 2 – 5 tuổi uống 3 – 5 viên/lần
• 6 – 10 tuổi uống 6 – 10 viên/lần
• 10 – 15 tuổi uống 15 viên
• Người lớn uống 20 – 30 viên
• Ngày uống 3 lần, uống với nước sôi để nguội

Điều trị, phòng tránh rối loạn tiêu hóa qua sinh hoạt, ăn uống

Đây được xem là bệnh tâm lý, việc điều trị bằng thuốc chỉ là phương án tạm thời giúp làm giảm nhanh các triệu chứng của bệnh. Hiệu quả điều trị chủ yếu phụ thuộc vào chế độ ăn uống và sinh hoạt của người bệnh. Dưới đây là một số biện pháp giúp hỗ trợ điều trị và phòng tránh chứng rối loạn tiêu hóa rất hiệu quả, bạn có thể tham khảo và thực hiện:

• Xây dựng chế độ dinh dưỡng khoa học: Nên ăn các loại thực phẩm dễ tiêu hóa như cháo, soup, canh,… Bổ sung các loại thực phẩm giàu chất xơ, vitamin như rau củ, trái cây. Hạn chế các loại thực phẩm bẩn, đồ ăn cay nóng, nhiều dầu mỡ gây kích thích và khó khăn trong quá trình tiêu hóa. (tìm hiểu chi tiết: Bị rối loạn tiêu hóa nên ăn gì, kiêng gì)
• Không lạm dụng chất kích thích: Rượu, bia, thuốc lá,… là những nguyên nhân gây ra bệnh rối loạn tiêu hóa, bệnh nhân cần hạn chế tối đa trong quá trình điều trị.
• Thói quen sinh hoạt khoa học: Những thói quen hàng ngày cũng có thể hỗ trợ điều trị và ngăn ngừa tình trạng rối loạn tiêu hóa nặng hơn như không nằm sau khi ăn, kê cao gối khi đi ngủ,… Thường xuyên tập thể dục giúp nâng cao sức đề kháng hạn chế sự xâm nhập của vi khuẩn có hại, tăng cường nhu động ruột tốt cho quá trình tiêu hóa.
• Sử dụng các loại vitamin tổng hợp: Giúp tăng cường sức để kháng của cơ thể, đẩy lùi vi khuẩn là tác nhân gây bệnh.
• Giữ tâm lý thoải mái: Căng thẳng, stress,… là nguyên nhân khiến chứng rối loạn tiêu hóa kéo dài và nặng hơn. Người bệnh hãy luôn giữ tinh thần lạc quan, vui vẻ để hệ tiêu hóa có thể hoạt động thoải mái, hạn chế rối loạn.

Trên đây là những thông tin về nguyên nhân, dấu hiệu và cách điều trị chứng rối loạn tiêu hóa, hy vọng sẽ giúp ích cho bạn trong việc bảo vệ sức khỏe bản thân và gia đình. Mặc dù đây không phải là căn bệnh nguy hiểm đến tính mạng nhưng sẽ ảnh hưởng xấu đế sức khỏe người bệnh. Nếu không được điều trị kịp thời và đúng cách có thể gây viêm đường ruột, nhiễm khuẩn đường ruột, ung thư đường ruột,…vì vậy người bệnh không nên chủ quan bỏ qua.