Nội soi là gì và các thông tin cần biết

Nội soi là việc đặt một ống dài, mỏng trực tiếp vào cơ thể để quan sát các chi tiết bên trong nội tạng, mô hoặc mạch máu. Ngoài ra, nội soi cũng được sử dụng để thực hiện một số phẫu thuật hoặc cung cấp hình ảnh nhằm mục đích chẩn đoán bệnh.

Nội soi là gì?

Nội soi là một thủ tục xâm lấn tối thiểu trong đó bác sĩ của bạn sử dụng các dụng cụ chuyên dụng để xem và hoạt động trên các cơ quan nội tạng và mạch máu trong cơ thể. Nội soi được hiện hiện thông qua các lỗ hở trên cơ thể như miệng, mũi, tai hoặc hậu môn. Bác sĩ sẽ chèn một ống nội soi, dài, mỏng có đèn và camera ở đầu để quan sát, kiểm tra và thu thập hình ảnh cơ quan nội tạng, mạch máu của một người.

Khi nội soi trên, ống nội soi sẽ đi qua miệng, cổ họng và đi vào thực quản. Điều này cho phép bác sĩ kiểm tra thực quản, dạ dày và phần trên của ruột non. Tương tự, nội soi có thể được truyền vào ruột già (đại tràng) qua trực tràng để kiểm tra các bệnh lý tại khu vực này. Thủ tục này được gọi là soi đại tràng sigma.

Các loại nội soi phổ biến

Nội soi mang lại hiệu quả cao trong việc kiểm tra, quan sát hoặc thực hiện bên trong cơ thể. Nội soi bao gồm các loại cơ bản như:

1. Nội soi truyền thống

Như đã nói trên, nội soi là việc sử dụng một ống dài, mỏng để quan sát bên trong cơ thể. Nội soi có thể được thực hiện thông qua:

• Đường tiêu hóa: Để kiểm tra dạ dày, thực quản, tá tràng, ruột non, đại tràng, ống mật.
• Đường hô hấp: Thông qua mũi để kiểm tra mũi hoặc nội soi phế quản để kiểm tra đường hô hấp dưới.
• Nội soi tai: Kiểm tra các bệnh lý về tai.
• Nội soi bàng quang: Kiểm tra đường tiết niệu.
• Nội soi phụ khoa: Kiểm tra hệ thống sinh sản nữ giới như cổ tử cung, tử cung, ống dẫn trứng.
• Nội soi thông qua vết mổ như khoang bụng, bên trong khớp, các cơ quan ở ngực.

2. Nội soi viên nang

Nội soi viên nang là nội soi thông qua máy ảnh không dây. Máy ảnh này được thiết kế nhỏ bằng một viên thuốc để người bệnh có thể nuốt một cách dễ dàng. Sau khi nuốt, viên nang sẽ đi qua đường tiêu hóa và chụp hàng ngàn bức ảnh và truyền đến một thiết bị bên ngoài cơ thể.

Nội soi viên nang được sử dụng để chụp hình ruột non. Bởi vì ruột non là khu vực khó tiếp cân bằng nội soi truyền thống tiêu chuẩn. Nội soi viên nang cũng mang lại hiệu quả cao chụp ảnh niêm mạc ruột non và chẩn đoán bệnh Crohn.

Viên nang nội soi sẽ tồn tại trong 24 – 48 giờ. Sau đó sẽ đi ra khỏi cơ thể thông qua đường hậu môn.

3. Nội soi mật tụy ngược dòng

Đây là một hình thức nội soi đặc biệt cho phép ghi lại hình ảnh của tuyến tụy, túi mật và các cấu trúc liên quan. Nội soi mật tụy ngược dòng thường được kết hợp với tia X hoặc kỹ thuật siêu âm để lấy hình ảnh và thông tin về các bộ phận khác của hệ thống tiêu hóa.

4. Siêu âm nội soi

Siêu âm nội soi là tình trạng kết hợp giữa thiết bị siêu âm và nội soi. Điều này cho phép bác sĩ kiểm tra các cơ quan và cấu trúc không thể nhìn thấy thông qua nội soi tiêu chuẩn.

Để thực hiện nội soi, bác sĩ sẽ dùng một thiết bị giống như một cây kim mỏng đưa vào các cơ quan, cấu trúc để lấy một số mô, tế bào. Các mô này sẽ được kiểm tra và xét nghiệm dưới kính hiển vi để phục vụ công tác chẩn đoán bệnh.

5. Phẫu thuật nội soi

Nội soi đã được phát triển trong những năm gần đây và cho phép bác sĩ phẫu thuật thực hiện một số hình thức phẫu thuật thông qua ống nội soi đã cải tiến. Việc này làm cho phẫu thuật ít xâm lấn, vết thương nhỏ, chảy ít máu và có thời gian hồi phục nhanh hơn so với phẫu thuật mở truyền thống.

Phẫu thuật nội soi thường được thực hiện để cắt bỏ túi mật, loại bỏ các khối u nhỏ khỏi hệ thống tiêu hóa, thắt ống dẫn trứng, cắt bỏ ruột thừa, cắt bỏ tử cung, phẫu thuật tuyến tiền liệt,…

Ngoài ra, phẫu thuật nội soi cũng có thể được dùng để tiêm chất lỏng vào trong các mô bất thường. Điều này có thể giúp cơ thể tách các tế bào ung thư ra khỏi các lớp chất khác và để loại bỏ một cách dễ dàng hơn.

Một số thông tin cần biết về nội soi

Tham khảo một số thông tin cơ bản về mục đích, cách thực hiện, quy trình chung và bất kỳ rủi ro tiềm ẩn nào của thủ tục nội soi trong phần bên dưới.

1. Tại sao một người cần nội soi?

Nội soi cho phép bác sĩ kiểm tra trực quan một cơ quan nội tạng mà không cần phải rạch một đường lớn trên cơ thể. Các bác sĩ thường đề nghị nội soi để đánh giá các triệu chứng như:

• Đau bụng
• Viêm loét dạ dày tá tràng hoặc khó nuốt
• Xuất huyết dạ dày
• Thay đổi thói quen đại tiện như táo bón mãn tính hoặc tiêu chảy
• Polyp dạ dày hoặc tăng trưởng bất thường trong ruột kết

Ngoài ra, bác sĩ cũng có thể chỉ định nội soi để lấy một mẫu mô nhỏ, sau đó được gửi đến phòng thí nghiệm để kiểm tra và xét nghiệm thêm. Điều này được gọi là sinh thiết nội soi. Nội soi cũng được chỉ định để tiến hành một số phẫu thuật điều trị.

Bác sĩ có thể xem xét các triệu chứng, tiến hành kiểm tra thể chất và yêu cầu xét nghiệm máu trước khi tiến hành nội soi. Các xét nghiệm này sẽ giúp bác sĩ đánh giá các nguyên nhân và triệu chứng để đi đến kết luận một người có cần nội soi hoặc tiến hành phẫu thuật điều trị bệnh hay không.

2. Ai là người thực hiện nội soi?

Bác sĩ nội khoa, bác sĩ phẫu thuật hoặc bác sĩ xét nghiệm có thể là người tiến hành xét nghiệm nội soi. Tuy nhiên, hầu hết các thủ tục nội soi được thực hiện bởi các chuyên gia tiêu hóa (bác sĩ tiêu hóa).

3. Quá trình nội soi diễn ra như thế nào?

Trước khi quá trình nội soi diễn ra, bác sĩ hoặc nhân viên y tế sẽ hướng dẫn đầy đủ các thủ tục và cách chuẩn cho người bệnh. Trước khi nội soi bác sĩ có thể:

• Hầu hết các thủ tục nội soi đều yêu cầu nhịn ăn các loại thực phẩm rắn trong tối đa 12 giờ trước khi tiến hành thủ tục. Một số chất lỏng như nước trái cây có thể uống trước khi nội soi 2 giờ.
• Để kiểm tra ruột kết, bác sĩ có thể kê một số thuốc nhuận tràng hoặc thực hiện thủ tục làm sạch phân.
• Kiểm tra lịch sử y tế bao gồm các loại thuốc đang sử dụng hoặc các phẫu thuật đã thực hiện trước đó. Hãy chắc chắn rằng bạn thông báo cho bác sĩ về các loại thuốc và tình trạng y tế của mình.
• Trong một số trường hợp, bác sĩ có thể tiêm thuốc an thần vào tĩnh mạch để giúp bệnh nhân tỉnh táo và thư giãn.
• Gây mê toàn thân đôi khi cũng được chỉ định trong quá trình nội soi. Tuy nhiên, trường hợp này chỉ được chỉ định ở các trường hợp đặc biệt và phức tạp.

4. Rủi ro khi nội soi

Mặc dù nội soi thường được xem là một thủ tục đơn giản và an toàn. Tuy nhiên, đôi khi nội soi có thể dẫn đến chảy máu và nhiễm trùng. Ngoài ra, nội soi có thể dẫn đến một số nguy cơ như:

• Đau ngực
• Chuột rút nhẹ
• Bị tê họng trong vài giờ sau khi sử dụng thuốc gây tê cục bộ
• Cảm thấy đầy hơi chướng bụng trong vài giờ sau khi nội soi
• Tổn thương các cơ quan nội tạng
• Thủng, rách bên trong thành ruột
• Nhiễm trùng hoặc xuất huyết trong
• Đau dai dẳng ở khu vực nội soi
• Đỏ và sưng tại khu vực phẫu thuật nội soi

Một số biến chứng nội soi có thể trở nên nghiêm trọng. Do đó, thông báo với bác sĩ nếu gặp các triệu chứng như:

• Nôn mửa, khó nuốt, phân có màu tím sẫm
• Khó thở
• Đau bụng dữ dội kéo dài
• Nôn hoặc ho ra máu

5. Phục hồi sau khi nội soi

Quá trình và thời gian phục hồi sau khi nội soi phụ thuộc vào loại thủ tục nội soi. Đối với nội soi trên, thủ tục nội soi thường kéo dài trong 15 – 20 phút và người bệnh cần khoảng 1 giờ để hồi phục. Thông thường nội soi trên được thực hiện mà không cần gây mê hoặc sử dụng thuốc an thần.

Đối với nội soi gây mê hoặc nội soi phẫu thuật, người bệnh cần ít nhất là một ngày để hồi phục. Đôi khi, bác sĩ có thể đề nghị nằm viện để theo dõi và kiểm tra thêm.

Ngoài ra, sau khi thực hiện thủ tục nội soi, người bệnh không nên làm việc hoặc lái xe trong phần lại của ngày. Đôi khi một số hoạt động có thể làm tăng nguy cơ tác dụng phụ và biến chứng.

Nội soi tương đối an toàn, ít rủi ro và mang lại hình ảnh chi tiết nên được sử dụng rộng rãi trong việc chẩn đoán và điều trị bệnh. Trao đổi với bác sĩ hoặc nhân viên y tế có chuyên môn nếu có bất cứ thắc mắc hoặc câu hỏi nào có liên quan.