Hội chứng GERD là gì và các thông tin cần biết

Hội chứng GERD hay còn gọi là bệnh trào ngược dạ dày thực quản, trào ngược acid là căn bệnh xảy ra khi acid dạ dày chảy ngược vào ống thực quản nối giữa miệng và dạ dày. Bệnh nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời, ngoài xuất hiện triệu chứng ợ nóng, khó thở,… bệnh còn gây nên nhiều biến chứng nguy hiểm.

Hội chứng GERD là gì?

Hội chứng GERD là tên viết tắt của Gastroesophageal Reflux Disease. Căn bệnh này xảy ra khi acid dạ dày thường xuyên chảy ngược lên thực quản và gây kích ứng niêm mạc thực quản dẫn đến tình trạng viêm loét. Bệnh có thể xuất hiện ở bất kỳ đối tượng nào. Đồng thời có thể xảy ra ở nhiều thời điểm khác nhau.

Tùy thuộc vào số lần trào ngược acid mà có thể chẩn đoán bệnh ở mức độ nhẹ hay nặng. Cụ thể, nếu trào ngược xảy ra ít nhất 1 lần trong tuần, trào ngược acid ở mức nhẹ. Tuy nhiên, nếu trào ngược xuất hiện 2 lần trong tuần, bệnh nhân nên thăm khám vì đây là dấu hiệu của trào ngược acid ở mức độ trung bình đến nặng.

Nguyên nhân gây hội chứng GERD

Theo các chuyên gia khoa Tiêu Hóa cho biết, khi nuốt cơ thắt thực quản dưới sẽ thư giãn để thức ăn và chất lỏng chảy vào dạ dày rồi sau đó đóng lại. Tuy nhiên, vì một lý do nào đó, cơ vòng thư giãn bất thường, chúng sẽ mở ra và khiến acid dạ dày cùng với thức ăn chảy ngược lên thực quản. Nếu tình trạng này xảy ra liên tục sẽ gây kích ứng viêm niêm mạc thực quản. Nguyên nhân làm suy yếu cơ thắt thực quản dưới có thể là do các yếu tố sau:

• Thường xuyên uống rượu bia hoặc hút thuốc lá
• Tác dụng phụ của thuốc Tây, đặc biệt là các loại thuốc chống viêm không chứa steroid như aspirin. Ngoài ra cũng có thể là do phản ứng phụ của thuốc huyết áp, thuốc holeccustokinine
• Bệnh lý: Thoát vị hoành, bệnh lý nhiễm khuẩn ở thực quản gây xơ, tổn thương hệ thần kinh phó giao cảm thực quản hoặc, đau dạ dày, viêm loét dạ dày,…
• Thói quen ăn uống không khoa học như ăn quá no hoặc sử dụng thực phẩm chế biến sẵn chứa nhiều chất béo gây khó tiêu,…

Các yếu tố nguy cơ làm tăng nguy cơ mắc hội chứng GERD

Một vài yếu tố sau đây có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh GERD như:

• Thừa cân hoặc béo phì
• Mang thai
• Người bị căng phần trên của dạ dày

Yếu tố khiến bệnh trào ngược dạ dày thực quản thêm trầm trọng như:

• Ăn nhanh, ăn nhiều bữa lớn hoặc ăn quá khuya
• Hút thuốc lá, uống rượu bia
• Sử dụng thực phẩm cứng, khó tiêu hoặc chứa nhiều chất béo

Triệu chứng hội chứng GERD

Khi mắc bệnh trào ngược dạ dày thực quản, bệnh nhân thường bắt gặp các triệu chứng thông thường sau đây:

• Đau, nóng rát ở ngực
• Khó nuốt
• Ợ nóng sau khi ăn hoặc vào ban đêm
• Cảm giác có khối u trong cổ họng

Ngoài các triệu chứng này ra, nếu bệnh kéo dài, người bệnh cũng có thể gặp phải các vấn đề như:

• Viêm thanh quản
• Ho mãn tính
• Hen suyễn
• Trào ngược acid gây ảnh hưởng đến giấc ngủ

Triệu chứng GERD ở trẻ sơ sinh

Theo một số thống kê, có khoảng hai phần trẻ 4 tháng tuổi có triệu chứng bệnh trào ngược dạ dày thực quản, trong đó có tới 10% trẻ 1 tuổi mắc phải căn bệnh này. Dưới đây là các dấu hiệu nhận biết chứng trào ngược acid ở trẻ sơ sinh như:

• Khó nuốt, trẻ từ chối ăn hoặc khó chịu trong hoặc sau khi ăn
• Nghẹt thở, ho hoặc viêm phổi tái phát
• Khó ngủ hay quấy khóc

Nếu gặp phải các biểu hiện nêu trên hoặc nghi ngờ bé bị trào ngược dạ dày thực quản, cha mẹ nên đưa con đến ngay bệnh viện để khám.

Người bệnh nên thăm khám GERD khi nào?

Bệnh nhân nên đến bệnh viện thăm khám khi gặp triệu chứng bệnh trào ngược dạ dày thực quản như đau ngược, khó thở hoặc đau cánh tay, quai hàm. Ngoài ra, người bệnh cũng nên kiểm tra sức khỏe khi gặp các trường hợp sau:

• Triệu chứng bệnh trào ngược dạ dày thực quản xảy ra với tần suất nhiều trong tuần 
• Sau khi sử dụng thuốc không kê đơn bị ợ nóng hơn hai lần trong tuần

Biên chứng của hội chứng GERD

Trào ngược thực quản nếu không được tiến hành chữa kịp thời có thể gây nên những biến chứng như:

• Thu hẹp thực quản:  Tổn thương thực quản dưới do acid dạ dày gây nên sẽ khiến mô sẹo hình thành. Các mô sẹo này sẽ thu hẹp đường dẫn thức ăn dẫn đến tình trạng khó nuốt
• Loét thực quản: Acid dạ dày có thể làm mòn các mô trong thực quản và gây nên các vết loét. Loét có thể gây chảy máu, đau nhức và khó nuốt
• Tiền ung thư thực quản (thực quản Barrett): Aicd dạ dày có thể gây nên những thay đổi trong mô lót thực quản dưới. Những thay đổi này làm tăng nguy cơ mắc bệnh ung thư thực quản.
• Hen suyễn: GERD gây ho mãn tính làm tăng nguy cơ mắc các bệnh lý về đường hô hấp, phổ biến nhất là bệnh hen suyễn

Chẩn đoán hội chứng GERD

Bên cạnh việc chẩn đoán trào ngược dạ dày thực quản dựa trên tiền sử và dấu hiệu bệnh, bác sĩ cũng có thể yêu cầu bệnh nhân thực hiện thêm các xét nghiệm sau:

• Nội soi đại tràng
• Thăm dò acid ambulatory (pH)
• Nhân trắc thực quản
• Chụp X – quang hệ thống tiêu hóa

Điều trị hội chứng GERD

Thông thường, để điều trị bệnh trào ngược dạ dày, bệnh nhân cần thay đổi thói quen sinh hoạt hàng ngày.  Bên cạnh đó, tùy thuộc và mức độ bệnh mà bác sĩ sẽ chỉ định biện pháp điều trị khác nhau. Cụ thể

1. Chữa GERD bằng thuốc không kê toa

Bệnh nhân bị trào ngược dạ dày thực quản có thể sử dụng các loại thuốc không kê toa sau đây để cải thiện tình trạng bệnh:

• Thuốc làm giảm sản xuất acid dạ dày: Bao gồm nizatidine (Axid AR), cimetidine (Tagamet HB), famotidine (Pepcid AC) và ranitidine (Zantac). Các loại thuốc này có tác dụng làm giảm đau và giúp dạ dày giảm sản xuất acid trong 12 giờ sau khi sử dụng
• Thuốc kháng acid trung hòa dạ dày: Thuốc có tác dụng giúp giảm đau nhanh chóng. Một số loại thuốc thường được dùng như Rolaids, Tums và Mylanta,… Tuy nhiên, bệnh nhân không nên lạm dụng vì thuốc có thể gây phản ứng phụ như tiêu chảy hoặc các vấn đề liên quan đến thận
• Thuốc ngăn chặn sản xuất acid và chữa lành thực quản: lansoprazole (Prevacid 24 HR) hoặc omeprazole (Prilosec OTC và Zegerid OTC)

2. Điều trị bằng thuốc kê đơn

Một số loại thuốc kê đơn thường được bác sĩ chỉ định điều trị bệnh trào ngược dạ dày như:

• Thuốc ức chế thụ thể H-2 kê đơn: Bao gồm ranitidine (Zantac) và nizatidine. Những loại thuốc này có tác dụng tốt trong việc cải thiện triệu chứng bệnh trào ngược dạ dày thực quản. Tuy nhiên, bệnh nhân không nên lạm dụng trong thời gian dài. Bởi thuốc có thể gây gãy xương và làm tăng nguy cơ thiếu vitamin B12
• Thuốc ức chế bơm proton cường độ: Một số loại thuốc được kê đơn như rabeprazole (Aciphex), omeprazole (Prilosec và Zegerid), dexlansoprazole (Dexilant), lansoprazole (Prevacid), pantoprazole (Protonix) và esomeprazole (Nexium). Mặc dù thuốc có khả năng dung nạp tốt nhưng đối khi chúng cũng có thể gây nên các biểu hiện như buồn nôn, tiêu chảy, thiếu vitamin B12 hoặc đau đầu. Hơn nữa, sử dụng thuốc lâu dài có thể làm tăng nguy cơ loãng xương. Do đó, khi hết đợt thuốc bệnh nhân nên tái khám để bác sĩ chỉ định biện pháp điều trị mới.
• Thuốc tăng cường cơ thắt thực quản dưới: Thuốc Baclofen có tác dụng làm giảm triệu chứng bệnh trào ngược dạ dày thực quản nhưng thuốc có tác dụng phụ là mệt mỏi và buồn nôn. Vì vậy, khi sử dụng thuốc, người bệnh cần dùng theo đúng chỉ định của bác sĩ

3. Phẫu thuật

Trào ngược acid dạ dày có thể được quản lý bởi thuốc không kê đơn và kê đơn. Tuy nhiên, trong một số trường hợp, thuốc không giúp giải quyết triệu chứng bệnh. Do đó, để khắc phục chứng trào ngược acid và ngăn ngừa biến chứng, bác sĩ có thể yêu cầu bệnh nhân thực hiện phẫu thuật. Họ sẽ làm một cái van dạ dày ở quanh phần thực quản thấp nhằm giúp kiểm soát triệu chứng bệnh.

Hiện tại, các nhà phẫu thuật thường sử dụng phương pháp Nissen mềm qua soi ổ bụng. Kết quả phẫu thuật thường đạt hiệu quả chống trào khoảng 80 – 90%. Tuy nhiên, phẫu thuật này cũng có nguy cơ tử vong cao. Chưa kể đến, sau khi mổ, người bệnh có thể gặp phải các triệu chứng nặng nề như không ợ được, khó nuốt hoặc chướng hơi. Do đó, bệnh nhân nên cân nhắc cẩn trọng khi áp dụng biện pháp này. Tốt nhất chỉ phẫu thuật khi được bác sĩ yêu cầu.

Biện pháp khắc phục hội chứng GERD tại nhà

Một số thay đổi tại nhà có thể giúp kiểm soát và khắc phục triệu chứng trào ngược dạ dày hiệu quả. Chẳng hạn người bệnh nên tuân thủ các gợi ý sau:

• Từ bỏ hút thuốc lá
• Tránh ăn nhiều bữa lớn trong ngày
• Không nên ăn xong nằm liền 
• Nên giảm cân
• Không nhai kẹo cao su sau khi ăn
• Tránh mặc quần áo chật, bó sát
• Hạn chế ăn những thực phẩm khó tiêu

Ngoài thay đổi lối sống, người bệnh cũng có thể sử dụng các loại trà thảo mộc sau đây để cải thiện bệnh. Cụ thể:

• Trà hoa cúc
• Rễ cây cam thảo
• Trà gừng mật ong
• Cây chè dây

Bên cạnh đó, bệnh nhân cũng có thể áp dụng các liệu pháp thư giãn thả lỏng cơ thể nhằm giúp giảm stress, căng thẳng và kiểm soát bệnh.

Hội chứng GERD không chỉ gây tác động tiêu cực đến sức khỏe mà còn gây ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống của người bệnh. Do đó, bệnh nhân cần khám để bác sĩ chẩn đoán và đưa ra hướng điều trị bệnh sớm nhằm giúp quản lý bệnh tốt.