Chướng bụng đầy hơi buồn nôn là bệnh gì, làm sao điều trị?

Chướng bụng đầy hơi buồn nôn là triệu chứng có thể gặp phải ở bất kỳ lứa tuổi nào và do nhiều nguyên nhân khác nhau gây nên. Một phần do thói quen, chế độ ăn uống không hợp lý ảnh hưởng đến hệ tiêu hóa. Nhưng các bác sĩ nhận định, đây phần lớn là dấu hiệu cảnh báo cơ thể đang có nguy cơ mắc phải một số bệnh lý nguy hiểm, đặc biệt là các bệnh về dạ dày và đại tràng. Dưới đây là một số thông tin chia sẻ, bạn đọc có thể tham khảo để nhận biết. Từ đó tránh nhầm lẫn dẫn đến điều trị sai lầm.

Triệu chứng chướng bụng đầy hơi buồn nôn

Đây là một trong những biểu hiện rối loạn tiêu hóa do dạ dày không thể co bóp để chuyển hóa và hấp thụ thức ăn thành các chất dinh dưỡng cần thiết cho cơ thể. Thường xảy ra sau bữa ăn với các triệu chứng như sau:

1. Bụng căng tức khó chịu

Là biểu hiện mà đa số người bị đầy hơi, chướng bụng, khó tiêu nào cũng gặp phải. Bụng luôn có cảm giác căng tức, ấm ách vùng thượng vị ngay cả lúc no lẫn đói. Nếu không có biện pháp xử lý kịp thời, triệu chứng này sẽ không giảm mà có chiều hướng gia tăng kéo dài. 

2. Chướng bụng đầy hơi, buồn nôn

Hiện tượng này thường xảy ra kèm theo các cơn đau nhức ở thượng vị và ngực. Ngực có cảm giác đau tức, khó chịu. Ngoài ra còn xuất hiện chứng ợ hơi nhiều, hơi lên đến tận cổ họng nhưng lại khó ợ ra ngoài. 

Trong người nôn nao, buồn nôn nhưng nôn khan nhiều hơn, luôn có vị chua ở miệng cùng cảm giác nóng rát giữa xương ức và rốn. Một vài trường hợp người bệnh còn có hiện tượng trào ngược khó thở.

3. Chán ăn, kén ăn, kém ăn

Người bị chướng bụng đầy hơi buồn nôn thường ít khi cảm thấy đói do mất khẩu vị, không cảm nhận được vị ngon của món ăn. Điều này gây ra tình trạng bỏ bữa thường xuyên.

Do chất dinh dưỡng không được cung cấp đầy đủ, cơ thể hấp thụ không tốt dẫn đến suy giảm sức đề kháng. Người bệnh luôn cảm thấy xanh xao, mệt mỏi, và sụt cân không kiểm soát.

4. Sôi bụng, bồn chồn, khó thở

Rối loạn hệ tiêu hóa làm các bộ phận suy giảm chức năng hoạt động. Từ đó gây ra tình trạng đầy ứ, khó tiêu. Người bệnh luôn ở trạng thái bồn chồn, bất an, khó thở. Ban đầu các hiện tượng này chỉ diễn ra với tần suất ít nhưng sau tăng dần, kéo dài kèm theo các cơn đau tức bụng dữ dội, thường xuyên buồn nôn và nôn nhiều khiến người bệnh xanh xao mệt mỏi.

Nguyên nhân chướng bụng đầy hơi buồn nôn

Có rất nhiều nguyên nhân gây ra hiện tượng này bao gồm cả các vấn đề bệnh lý về tiêu hóa. Đây là nguyên nhân nguy hiểm và quan trọng nhất, cần được giải quyết triệt để tận gốc. Cụ thể:

1. Do chế độ và thói quen ăn uống

Thường xuyên sử dụng các thực phẩm và lặp lại những thói quen xấu dưới đây là nguyên nhân khiến nhiều người bị chướng bụng đầy hơi buồn nôn:

• Sử dụng quá nhiều thực phẩm khó tiêu, dễ sinh hơi như các loại đậu, cần tây, măng tây, tỏi tây, hành tây, cải xoăn, súp lơ, bông cải xanh, ngũ cốc nguyên hạt… 
• Thực phẩm có đường fructose cao như nho, anh đào, táo, mận, lê, chà là, dưa hấu. 
• Sử dụng quá nhiều thực phẩm giàu tinh bột có men nở như bánh bao, bánh mì… Hoặc dùng nhiều thức ăn nhanh, thực phẩm chế biến sẵn, nhiều giàu mỡ.
• Thường xuyên sử dụng rượu bia, chất kích thích, cà phê, nước ngọt có gas… 
• Ăn uống vội vàng, không đúng bữa, ăn nhanh không nhai thức ăn khiến nước bọt không thấm đều vào thức ăn khiến dạ dày khó tiêu hóa. 
• Vừa ăn vừa nói, ăn uống không tập trung, ăn xong nằm ngay, ảnh hưởng đến quá trình của dạ dày.

2. Do rối loạn tiêu hóa

Tình trạng rối loạn tiêu hóa thường xuất hiện do những nguyên nhân:

• Cơ thể luôn ở trạng thái căng thẳng mệt mỏi, mất ngủ dẫn đến suy nhược cơ thể, giảm tiết men tiêu hóa, giảm hoạt động của nhu động ruột.
• Do dị ứng thức ăn hoặc có sự tương khắc giữa các loại thức ăn đang sử dụng sinh ra độc tố.
• Do dư thừa acid dịch vị, rối loạn môi trường vi khuẩn đường ruột.
• Do nhiễm khuẩn HP gây loét dạ dày tá tràng.
• Do hiện tượng không dung nạp lactose trong sữa và các chế phẩm từ sữa ở một số người. 
• Do lạm dụng thuốc hoặc thường xuyên sử dụng thuốc điều trị.

3. Do bệnh lý về tiêu hóa

Nếu hiện tượng chướng bụng đầy hơi kèm theo nhiều triệu chứng khác thì nguy cơ mắc phải các bệnh về đường tiêu hóa là rất cao. Có thể kể đến như đau dạ dày, trào ngược dạ dày thực quản, viêm tá tràng… Phần này, chúng tôi sẽ trình bày chi tiết ở phần dưới.

Chướng bụng đầy hơi buồn nôn là bệnh gì?

Như đã nói, chướng bụng bụng đầy hơi buồn nôn có thể là dấu hiệu cảnh báo cơ thể bạn đang mắc phải một số bệnh lý về tiêu hóa. Cụ thể:

1. Hội chứng ruột kích thích

Còn gọi là đại tràng co thắt, hội chứng co thắt đại tràng có thể gặp ở mọi lứa tuổi. Là một bệnh lý lành tính gây ra tình trạng suy giảm chức năng đại tràng.

Biểu hiện thường gặp:

• Chướng bụng đầy hơi, buồn nôn, khó tiêu kéo dài, đau bụng đi ngoài.
• Cảm giác đi ngoài chưa hết phân dẫn đến gia tăng số lần đi đại tiện trong ngày, thường nhiều hơn 3.
• Hay bị sôi bụng, bụng đau âm ỉ, đau dọc khung đại tràng, đau tăng lên sau khi ăn.
• Sờ vào bụng thấy các u cục nổi lên dọc khung đại tràng.

2. Trào ngược dạ dày thực quản

Nói đến chứng đầy bụng buồn nôn thì không thể không nhắc đến bệnh trào ngược dạ dày thực quản. Đây là tình trạng các chất dịch trong dạ dày như acid, dịch mật, pepsin có lẫn thức ăn trào ngược lên thực quản. Điều này làm cho người bệnh thường xuyên bị đầy bụng, ợ hơi, ợ nóng, tức ngực, đau rát và khó chịu ở họng. Theo thống kê, có đến 60% dân số Việt Nam mắc phải chứng bệnh này. 

Biểu hiện thường gặp: 

• Đầy bụng, chướng bụng, nóng rát vùng thượng vị lan lên phía sau xương ức. Thường xuất hiện sau bữa ăn hoặc khi bệnh nhân cúi gập người về phía trước.
• Trớ (tức là hiện tượng thức ăn trào ngược đơn thuần) gây buồn nôn, nôn có thể kèm theo dịch vị hoặc thức ăn ở dạ dày. 
• Đắng miệng khi ăn uống kèm theo hiện tượng khó nuốt đối với các chất đặc, ho về đêm.
• Đau tức ngực, khó thở do dây thần kinh trên bề mặt niêm mạc thực quản bị acid dạ dày trào ngược lên chèn ép.

3. Loét dạ dày tá tràng

Viêm loét dạ dày tá tràng gồm các bệnh như viêm loét ở dạ dày, tá tràng, hành tá tràng. Là hiện tượng lớp niêm mạc của dạ dày, tá tràng bị hoại tử nghiêm trọng, xuất hiện các vết loét có kích cỡ 0.5 trở lên. 

Biểu hiện thường gặp:

• Đau bất thường ở vùng bụng, có thể hết sau vài ngày, vài tuần hoặc vài tháng rồi tái phát, rối loạn đại tiện
• Nóng rát vùng xương ức kèm theo chứng đầy hơi, chướng bụng, buồn nôn, nôn, ợ hơi, khó chịu ở dạ dày.
• Sụt giảm cân nặng, ngủ không sâu, giấc ngủ chập chờn hoặc thường xuyên mất ngủ. 

4. Một số bệnh lý khác

Ngoài các chứng bệnh cơ bản trên, chứng đầy hơi, chướng bụng khó tiêu buồn nôn còn có thể liên quan đến các bệnh lý như suy tuyến giáp trạng, tác dụng phụ của thuốc trầm cảm, tăng huyết áp… 

Chướng bụng đầy hơi, buồn nôn có nguy hiểm không?

Nhiều người thường lơ là không mấy bận tâm đến tình trạng chướng bụng, đầy hơi khó tiêu vì cho rằng nó có thể tự khỏi sau vài ngày. Tuy nhiên, các chuyên gia y tế khuyên rằng bạn không nên bỏ qua bất kỳ triệu chứng về tiêu hóa nào. Nếu tình trạng này kéo dài có thể là dấu hiệu của bệnh về tiêu hóa và thậm chí là bệnh rất nặng.

Khi không điều trị, người bệnh sẽ có nguy cơ gặp những vấn đề sau:

• Khi hiện tượng đầy hơi, chướng bụng kéo dài có thể dẫn đến các biến chứng tác động đến dạ dày và các cơ quan trong hệ tiêu hóa gây ra các bệnh lý nghiêm trọng như viêm hang vị dạ dày, viêm thực quản thậm chí là ung thư dạ dày…
•  Với hội chứng ruột kích thích: Có thể gây thủng hoặc chảy máu đại tràng, nguy hiểm hơn là ung thư đại tràng.
• Trào ngược dạ dày thực quản: Gây tổn thương cho niêm mạc thực quản dẫn đến chảy máu thực quản, thay đổi cấu trúc các tế bào và thậm chí có thể gây ung thư thực quản.
• Viêm loét dạ dày tá tràng: Các biến chứng nguy hiểm thường gặp là xuất huyết tiêu hóa, thủng dạ dày tá tràng có thể dẫn đến tử vong, hẹp môn vị, ung thư dạ dày.

Xử lý khi chướng bụng đầy hơi buồn nôn do thức ăn

Nếu hiện tượng chướng bụng buồn nôn của bạn chỉ mới xuất hiện do chế độ, thói quen ăn uống không phù hợp hoặc rối loạn tiêu hóa, có thể cải thiện bằng cách:

1. Thay đổi thói quen ăn uống

Thay đổi, điều chỉnh chế độ và thói quen ăn uống là điều đầu tiên mà người bệnh cần làm:

• Tăng cường rau xanh, trái cây củ quả tươi trừ những thực phẩm gây khó tiêu đã được đề cập.
• Cần thực hiện chế độ ăn uống khoa học, ăn đúng bữa, ăn chín uống sống, nhai kỹ để nước bọt thấm đều vào thức ăn. 
• Ăn nhiều sữa chua để kích thích hoạt động của nhu động ruột, tạo điều kiện cho các lợi khuẩn đường ruột phát triển.

2. Mẹo dân gian chữa chướng bụng đầy hơi buồn nôn

Có thể sử dụng các mẹo chữa chướng bụng đầy hơi, buồn nôn như:

• Chườm nóng: Dùng túi chườm nóng, lọ thủy tinh chứa nước ấm hoặc khăn mềm chườm lên bụng 5 – 10 phút mỗi ngày, thực hiện 2 – 3 lần/ngày sẽ giúp cải thiện đáng kể triệu chứng này.
• Massage bụng: Đặt tay lên bụng, xoa nhẹ nhàng theo chiều kim đồng hồ từ rốn lan rộng các vùng xung quanh. Có thể thêm ít dầu nóng trong lòng bàn tay để tăng hiệu quả.
•  Xoa bóp tam tiêu: Nắm một tay lại, tay kia úp lên trên trước tiên xoa ở vùng bụng dưới rồi đến bụng trên. Mỗi vị trí thực hiện 10 – 20 lần theo chiều kim đồng hồ rồi đổi chiều. Tiếp đó vuốt từ xương sườn dưới đến mỏm xương ức mỗi bên 5 lần. Xoa vùng thượng vị bằng cách xòe một bàn tay áp lên ngực, tay kia chồng lên, thực hiện 10 – 20 lần thì đổi chiều. Cuối cùng khép hờ tay, vuốt từ hạ tiêu lên thượng tiêu từ 5 – 10 lần.

3. Điều trị bằng thuốc nam

Sử dụng các bài thuốc nam theo phương pháp dân gian để cải thiện các vấn đề về đường tiêu hóa cũng là một phương pháp an toàn được nhiều người lựa chọn. Cụ thể:

• Chữa chướng bụng bằng gừng: Gừng không chỉ đẩy nhanh tốc độ tiêu hóa mà còn giảm đau, kháng viêm. Có thể dùng vài lát gừng tươi hãm 5 phút trong 100ml nước sôi. Thấy còn hơi ấm thì uống từ từ từng ngụm. Có thể thay thế bằng trà gừng mật ong nước cốt chanh. 
• Chữa chướng bụng bằng trà hoa cúc: Hoa cúc có đặc tính chống viêm, giúp làm dịu niêm mạc dạ dày, giảm khí hỗ trợ cải thiện chứng chướng bụng đầy hơi tốt. Có thể dùng một ít hoa cúc tươi hoặc khô hãm với nước sôi, đậy kín trong 15 phút rồi lấy uống như trà.
• Chữa chướng bụng bằng tỏi: Lấy 1 củ tỏi đem nước chín rồi bọc ngay vào vải sạch, thấy nhiệt độ phù hợp thì đặt lên rốn để kích thích giải phóng các khí tích tụ trong bụng

Ngoài ra, người bệnh có thể lựa chọn những bài thuốc đặc trị có thành phần thảo dược Đông y vừa điều trị vừa bồi bổ cơ thể. Cách lựa chọn này mang đến lợi ích 3 trong 1 vừa giúp người bệnh cải thiện triệu chứng chướng bụng, đầy hơi, buồn nôn vừa giúp thanh nhiệt, giải độc, phục hồi thể trạng để kích thích tiêu hóa, giảm lượng thức ăn dư thừa. Đồng thời giúp ngăn chặn và loại bỏ các triệu chứng, nguyên nhân gây bệnh dạ dày, đại tràng. Từ đó đem đến hiệu quả toàn diện hơn.

Khi nào nên thăm khám bác sĩ

Thông thường, hiện tượng chướng bụng đầy hơi buồn nôn chỉ xuất hiện trong vài ngày có thể kèm theo đi ngoài và hiếm khi có triệu chứng buồn nôn, nôn trừ dị ứng thức ăn. Do đó, nếu tình trạng này kéo dài trong nhiều ngày liền và có xu hướng nghiêm trọng hơn thì bạn nên nhanh chóng thăm khám bác sĩ.

Ngoài ra, nếu sau khi áp dụng các biện pháp xử lý trên mà tình trạng này vẫn không thuyên giảm hoặc kèm theo các triệu chứng như sốt cao, nôn ói thường xuyên, đau bụng dữ dội, đi cầu ra máu hoặc cầu phân đen… thì nên nhanh chóng đến bệnh viện thăm khám. Đây là những dấu hiệu nguy hiểm nếu không được điều trị kịp thời sẽ ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe và tính mạng. 

Sau khi thăm khám và xác định nguyên nhân, các bác sĩ sẽ lựa chọn phương pháp và đưa ra phác đồ điều trị phù hợp với tình trạng của người bệnh. Không nên tự ý mua thuốc điều trị hoặc dùng thuốc không đúng liều lượng sẽ gây ra hiện tượng nhờn thuốc và các tác dụng phụ không mong muốn.

Phòng ngừa chướng bụng đầy hơi buồn nôn

Để tránh gặp phải tình trạng chướng bụng thì phòng ngừa là biện pháp tốt nhất. Có thể tiến hành phòng bệnh như sau:

• Xây dựng chế độ ăn uống khoa học, ăn đúng bữa, đầy đủ dưỡng chất, không nên ăn một thứ quá nhiều. 
• Ăn chín uống sôi, có thể chia bữa ăn thành nhiều bữa nhỏ, không ăn đồ nguội, chế biến lại nhiều lần.
• Hạn chế sử dụng đồ uống có cồn, có gas và chất kích thích, hạn chế dùng đồ ăn nhanh, thực phẩm cay nóng, nhiều dầu mỡ.
• Tăng cường ăn nhiều rau xanh uống nhiều nước, tập thể dục đều đặn, làm việc nghỉ ngơi phù hợp tránh tâm lý căng thẳng, stress nghiêm trọng.

Trên đây là một số thông tin về các nguyên nhân gây ra hiện tượng chướng bụng đầy hơi buồn nôn và các bệnh lý liên quan. Hy vọng những thông tin mà chúng tôi cung cấp sẽ giúp bạn có cái nhìn tổng quan và biết cách xử lý phù hợp khi gặp phải tình trạng này.

Xem thêm video: Chi tiết chương trình VTV2 Vì sức khỏe người Việt giới thiệu “giải pháp vàng” trong điều trị các chứng đau dạ dày, trào ngược dạ dày