Chế độ ăn tốt nhất dành cho người bị xuất huyết tiêu hóa

Trong chế độ ăn dành cho người bị xuất huyết tiêu hóa nên có các món dễ tiêu và có khả năng làm lành tổn thương như cháo, mật ong, rau củ non, trái cây không chua. Tránh ăn đồ cay nóng, thực phẩm chế biến sẵn hoặc uống bia rượu làm bệnh thêm trầm trọng.

Nguyên tắc xây dựng chế độ ăn cho người bị xuất huyết tiêu hóa

Khi bị xuất huyết tiêu hóa, lớp niêm mạc đường ruột bị tổn thương nặng khiến cho dạ dày, đại tràng hay bất cứ bộ phận nào trong đường ống tiêu hóa bị chảy máu. Hậu quả là bệnh nhân phải đối mặt với tình trạng đau bụng, nôn ói ra máu hoặc đi ngoài phân đen cùng nhiều triệu chứng khó chịu khác.

Bên cạnh phương pháp điều trị thì chế độ ăn cũng đóng vai trò rất quan trọng, quyết định khả năng hồi phục của bệnh nhân. Sử dụng các thực phẩm, món  ăn có lợi sẽ giúp làm giảm nhẹ các triệu chứng và đảm bảo cung cấp đầy đủ chất dinh dưỡng để duy trì sức khỏe tổng thể cho người bệnh.

Khi xây dựng thực đơn cho người bị xuất huyết tiêu hóa cần lưu ý một số điểm sau:

• Không cho bệnh nhân ăn trong lúc đường tiêu hóa đang chảy máu mặc dù họ đã tỉnh táo
• Khi đã qua cơn cấp cứu và tình trạng chảy máu đã được xử lý thì bắt đầu cho người bệnh ăn lại. Tuy nhiên cần ưu tiên các thức ăn lỏng, mềm, dễ tiêu. Sau đó, tăng dần độ đặc của thức ăn và cho bệnh nhân chuyển qua chế độ ăn cơm mềm.
• Có thể thêm chất đạm động vật từ thịt bò hay thịt nạc lợn vào trong cháo để người bệnh có thêm năng lượng. Chú ý băm nhỏ thịt và hầm nhừ để dễ tiêu hóa, tránh làm gia tăng gánh nặng cho đường ruột.
• Giảm bớt lượng chất xơ từ rau xanh bởi ăn quá nhiều chất xơ, đặc biệt là chất xơ không hòa tan sẽ khiến niêm mạc ruột bị cọ sát, gây đau và chảy máu nhiều hơn. 
• Bổ sung thêm vitamin và khoáng chất từ trái cây để cải thiện sức đề kháng cho cơ thể
• Thức ăn của người bệnh nên được ưu tiên chế biến dưới dạng luộc, hầm nhừ hay hấp 
• Người bị xuất huyết tiêu hóa sẽ không thể ăn được lượng thức ăn quá nhiều cùng lúc. Vì vậy, người nhà nên cho bệnh nhân ăn nhiều bữa, cứ cách 2 – 3 tiếng ăn một lần với số lượng thức ăn vừa phải để dạ dày luôn trong trạng thái không quá no cũng không trống rỗng.
• Cuối cùng, bạn cũng cần chú ý đến nhiệt độ của thức ăn. Không cho bệnh nhân ăn đồ lạnh dưới 5 độ hoặc thức ăn mới nấu xong có độ nóng trên 60 độ. Chúng có thể khiến các cơ co bóp trong ruột bị kích thích, co bóp mạnh, gây đau và tổn thương nhiều hơn. 

Thực phẩm tốt cho người bị xuất huyết tiêu hóa

Bệnh nhân bị xuất huyết tiêu hóa được khuyến khích sử dụng các thực phẩm, đồ ăn dưới đây:

• Mật ong:

Không chỉ giúp trung hòa axit dạ dày, mật ong còn là vị thuốc kháng viêm tự nhiên. Nó có thể giúp hỗ trợ tiêu diệt vi khuẩn gây bệnh, chống lại tình trạng viêm nhiễm trong đường ruột và giúp vết loét nhanh lành. 

Bên cạnh đó, thực phẩm này cũng cung cấp một lượng lớn vitamin A, C, E giúp bồi bổ sức khỏe, nâng cao sức đề kháng cho người bệnh.

• Cháo:

Cháo là món ăn thân thiện với dạ dày. Nó đảm bảo cung cấp đầy đủ nước, tinh bột, chất đạm đường và chất xơ cho người bệnh nhanh chóng khôi phục sức khỏe nhưng không làm tăng gánh nặng cho đường ruột. Nhờ đó các tế bào ở niêm mạc ống tiêu hóa sẽ có khả năng tái tạo tốt hơn. 

Cháo hạt sen, cháo hoa hay cháo gạo lứt là những gợi ý hữu ích cần có trong chế độ ăn cho người bị xuất huyết tiêu hóa.

• Sữa: 

Sữa là thức uống vô cùng cần thiết cho người bị xuất huyết tiêu hóa. Các thành phần thiết yếu cho sức khỏe như vitamin K, D, canxi, E, selen, kẽm, magie, photpho đều được tìm thấy ở sữa.

Trong những ngày đầu mới bị bệnh, sữa chính là nguồn cung cấp chất dinh dưỡng chủ yếu để duy trì sự sống cho người bệnh. 

• Thực phẩm có khả năng thấm hút axit dạ dày:

Bao gồm bánh mì hay cơm nhão. Chúng có khả năng thẩm thấu và làm giảm axit trong dạ dày, ngăn ngừa viêm loét cục bộ. Tuy nhiên, chỉ nên cho người bệnh ăn những món này khi sức khỏe đã ổn định và dạ dày không còn chảy máu.

• Rau củ ít chất xơ:

Lựa chọn các loại rau củ non là thích hợp bởi chất xơ trong những thực phẩm này rất dễ tiêu hóa, không gây ma sát với đường ruột. Ngoài ra, chất xơ còn đóng vai trò giảm tiết dịch vị, thúc đẩy tiêu hóa và tạo ra môi trường lý tưởng để các vi khuẩn có lợi trong đường ruột phát triển.

• Gừng:

Ăn gừng có thể giúp giảm đau, chống tiêu, giảm chướng bụng, ăn không tiêu, làm lành vết loét trong đường ruột. Hãy cho người bệnh tiêu thụ gừng dưới dạng trà pha với mật ong hoặc thêm một chút gừng vào trong cháo hay các món ăn của bệnh nhân.

• Hoa quả mềm: 

Chẳng hạn như táo, chuối, lê hay đu đủ. Chúng là những loại trái cây dễ tiêu hóa, thân thiện với đường ruột và có khả năng bổ sung chất xơ hòa tan, cùng nguồn vitamin và khoáng chất dồi dào cho cơ thể. 

• Dầu cá: 

Dầu cá chứa nhiều omega 3 – một chất kháng viêm tự nhiên có thể giúp bảo vệ các tế bào ở niêm mạc ruột, thúc đẩy khả năng tự chữa lành tổn thương của cơ thể.

Người bị xuất huyết tiêu hóa nên kiêng ăn gì?

Một số thực phẩm dù có thể tốt đối với người bình thường nhưng lại làm tăng triệu chứng bệnh. Bao gồm:

• Thực phẩm chua:

Các món chua như dưa muối, gỏi hay một số loại trái cây như xoài, chanh chứa nhiều axit. Sau khi sử dụng chúng có thể làm lượng axit trong dạ dày tăng lên đột biến và khiến các vết loét trong đường tiêu hóa lan rộng, ăn sâu vào trong. Điều này hoàn toàn gây bất lợi cho người bệnh.

• Thức ăn nhanh:

Các loại đồ ăn chế biến sẵn như xúc xích hay thịt xông khói mặc dù có thể rất ngon miệng và tiện lợi khi sử dụng song lại không tốt cho người bị xuất huyết dạ dày. Lý do bởi những món này có giá trị dinh dưỡng thấp, chứa nhiều chất bảo quản gây hại cho đường ruột.

• Đồ béo:

Các món chiên rán, xào, chẳng hạn như gà rán, thịt chiên, khoai tây chiên… không chỉ làm tăng nguy cơ bị mỡ máu, xơ vữa động mạch mà chúng còn gây khó tiêu, đầy bụng và gây cản trở quá trình phục hồi tổn thương trong đường ruột.

• Thức ăn cay:

Đồ ăn chứa nhiều ớt, cà ri, tiêu sẽ gây kích ứng đường tiêu hóa và ảnh hưởng không tốt đến những khu vực bị viêm loét. Vì vậy, trong chế độ ăn cho người bị xuất huyết tiêu hóa cần tránh nêm các gia vị này.

• Rau sống:

Ăn rau sống làm tăng nguy cơ bị nhiễm khuẩn đường ruột. Hậu quả là người bệnh có thể bị tiêu chảy và viêm loét nghiêm trọng hơn, từ đó làm nặng thêm tình trạng xuất huyết tiêu hóa.

• Nước ngọt và các chất kích thích

Nước ngọt có gas, rượu bia, cà phê đều có thể gây kích thích nhu động ruột co bóp khiến người bệnh bị đau bụng, chảy máu nhiều hơn.

Món ăn bài thuốc nên có trong thực đơn dành cho người bị xuất huyết tiêu hóa

Một số món ăn bổ dưỡng có tác dụng hỗ trợ điều trị bệnh, phục hồi niêm mạc đường tiêu hóa được các chuyên gia khuyến khích sử dụng trong thực đơn của người bệnh. 

1. Quả lộn xộn hấp cách thủy với thịt lợn

• Chuẩn bị: 1 lạng thịt lạc lợn, 60g quả lộn xộn
• Cách chế biến: Thịt lợn rửa sạch, trụng sơ qua nước sôi, thái lát mỏng vừa ăn. Cho thịt cùng với quả lộn xộn vào xửng hấp chín, rồi nêm thêm vài hạt muối vào. Dọn ăn kèm với cơm.
•  Tác dụng: Món ăn này có tác dụng giải độc, cầm máu, kháng khuẩn, bổ tỳ vị, cải thiện chức năng của đường ruột.

2. Cháo gạo nếp với nho khô

• Chuẩn bị: 300g gạo nếp, 50g nho khô
• Cách chế biến: Vô gạo nếp rồi đem hầm nhừ thành cháo. Tiếp tục cho nho khô vào nấu thêm 5 phút nữa thì tắt bếp. Dùng món này trong các bữa ăn nhẹ như buổi sáng hoặc xế chiều.
• Tác dụng: Bổ tì, trung hòa axit dạ dày, làm lành vết loét trong đường tiêu hóa.

3. Món bao tử heo hầm thịt rùa

• Chuẩn bị: 2 lạng dạ dày lợn, 2 lạng thịt rùa
• Cách chế biến: Sơ chế cả hai nguyên liệu cho sạch rồi thái miếng vừa ăn. Sau đó cho hết vào nồi, đổ nước vào nấu cho chín nhừ. Nêm thêm chút muối. Chia ăn 3 lần trong ngày.
• Tác dụng: Bồi bổ khí huyết, giảm đau bụng, cải thiện sức khỏe cho người bệnh.

4. Món sứa biển nấu táo tàu

• Chuẩn bị: 500g sứa biển, 250g đường đỏ, 500g táo tàu
• Cách chế biến: Đem cả ba nguyên liệu nấu trong nhiều giờ đồng hồ cho đến khi cô đặc lại thành cao. Mỗi lần uống 1 thìa x 2 lần/ngày.
• Tác dụng: Giảm đau, chống chảy máu đường ruột, làm vết loét nhanh lành.

5. Món trứng gà hấp ngó sen và tam thất

• Chuẩn bị: 1 quả trứng gà ta, 3g bột tam thất và ngó sen
• Cách chế biến: Ngó sen ép lấy 30ml nước sau đó trộn chung với trứng gà và bột tam thất. Trộn đều hỗn hợp cho đến khi không còn vón cục. Cho vào chén thủy tinh hấp cách thủy đến khi chín.
• Tác dụng: Cầm máu, tiêu thũng, giảm đau, đánh tan máu bầm trong dạ dày và các bộ phận khác của đường ruột.

Trên đây là chế độ ăn dành cho người bị xuất huyết tiêu hóa. Người bệnh nên tuân thủ tuyệt đối cho đến khi bệnh được chữa lành hoàn toàn. Tránh ăn uống bừa bãi ảnh hưởng đến tác dụng của thuốc điều trị và làm tăng nguy cơ gặp phải biến chứng nguy hiểm.

Bạn có thể tham khảo thêm: 

• Cách chăm sóc bệnh nhân bị xuất huyết tiêu hóa tại nhà
• Xuất huyết tiêu hóa trên là gì? Điều trị như thế nào?
• Các nguyên nhân gây xuất huyết tiêu hóa cần biết để tránh