Các phương pháp khám dạ dày không cần nội soi

Nội soi được ứng dụng trong chẩn đoán các bệnh lý ở cơ quan tiêu hóa. Tuy nhiên với trường hợp không thể thực hiện phương pháp này, các kỹ thuật khám dạ dày không cần nội soi như thăm khám triệu chứng lâm sàng, xét nghiệm X-Quang, xét nghiệm pepsinogen I, II,… sẽ được cân nhắc.

Khám bao tử không cần nội soi dành cho những đối tượng nào?

Nội soi là thủ thuật phổ biến, được ứng dụng trong việc chẩn đoán dạ dày và các bệnh ở cơ quan tiêu hóa. Tuy nhiên kỹ thuật này có thể không phù hợp với một số trường hợp như:

• Bệnh nhân có nghi ngờ thủng dạ dày, suy hô hấp, thiếu máu cơ tim cấp tính
• Người bị bỏng do uống axit hoặc vừa mới ăn no
• Có túi thừa Zenker (túi chứa dịch nằm ở thực quản)
• Người có túi phình lớn ở động mạch chủ

Với những trường hợp này, bác sĩ có thể đề nghị khám dạ dày không cần nội soi để kịp thời chẩn đoán tình trạng sức khỏe.

Khám dạ dày không cần nội soi bằng phương pháp gì?

Ngoài phương pháp nội soi, các bệnh lý ở dạ dày còn được chẩn đoán thông qua các kỹ thuật sau:

1. Khám triệu chứng lâm sàng

Khám triệu chứng lâm sàng là kỹ thuật chẩn đoán truyền thống. Khi thăm khám, bác sĩ sẽ đặt câu hỏi về các triệu chứng mà bạn gặp phải, thời gian triệu chứng phát sinh, mức độ,…

Thông qua các biểu hiện này, bác sĩ có khoanh vùng những tình trạng sức khỏe mà bạn có khả năng mắc phải.

• Đau thượng vị khi no hoặc đói: Đau khi no thường do viêm loét dạ dày, trong khi đó nếu cơn đau xảy ra khi đói, rất có thể do loét tá tràng (phần đầu của ruột non) gây ra.
• Cơn đau thượng vị có xu hướng lây lan: Cơn đau lan lên trên hoặc sang bên trái thường do loét dạ dày. Ngược lại nếu cơn đau lan sang phải và lan ra sau lưng, triệu chứng này có thể là dấu hiệu của loét hành tá tràng.
• Đặc điểm của cơn đau: Nếu cơn đau xảy ra ở bất cứ thời điểm nào trong ngày, đây có thể dấu hiệu của ung thư dạ dày hoặc viêm dạ dày – tá tràng. Còn với những cơn đau có chu kỳ, triệu chứng có thể khởi phát do loét dạ dày hoặc loét tá tràng.
• Ợ chua: Biểu hiện của hẹp môn vị, trào ngược dạ dày thực quản, viêm dạ dày tá tràng, rối loạn chức năng cơ vòng tâm vị,…
• Chảy máu (thông qua triệu chứng phân đen, phân có màu sẫm): Biến chứng do ung thư dạ dày, u dạ dày lành tính, viêm dạ dày cấp tính, loét dạ dày, loét hành tá tràng,…
• Nôn và buồn nôn: Triệu chứng thường gặp do viêm dạ dày, ung thư dạ dày, hẹp môn vị, loét dạ dày và xuất huyết dạ dày.

Nếu có bất cứ triệu chứng nào khác, bạn nên thông báo với bác sĩ để việc chẩn đoán cho kết quả khách quan nhất.

2. Chụp X-Quang cơ quan tiêu hóa

X-Quang là xét nghiệm hình ảnh sử dụng tia X nhằm hiển thị các cơ quan bên trong cơ thể. Thông qua hình ảnh từ X-Quang, bác sĩ có thể quan sát bề mặt niêm mạc, hình dạng của thành dạ dày và phát hiện các khối u bất thường ở đường tiêu hóa.

Tuy nhiên hình ảnh của các mô mềm thường không hiển thị rõ nét khi sử dụng tia X. Vì vậy bên cạnh xét nghiệm này, bác sĩ có thể yêu cầu thực hiện một số xét nghiệm cần thiết khác.

3. Xét nghiệm gastrin

Xét nghiệm gastrin thường được thực hiện nếu bác sĩ nghi ngờ bạn mắc hội chứng Zollinger-Ellison. Hội chứng này xuất hiện khi dạ dày hình thành khối u gastrinoma. Khối u này sản sinh gastrin – một hormone kích thích tăng sinh dịch vị.

Khi thực hiện xét nghiệm này, bạn cần nhịn ăn và không dùng rượu trong 12 giờ. Sau đó bác sĩ lấy lấy máu để tiến hành phân tích.

Nồng độ gastrin thông thường khoảng < 100pg/ ml hoặc <48 mol/l. Nếu kết quả thu được cao hơn, bạn có thể mắc phải các bệnh lý như hội chứng Zollinger-Ellison, ung thư dạ dày, hẹp môn vị và loét dạ dày tá tràng.

4. Xét nghiệm pepsinogen I, II

Pepsinogen là tiền chất của pepsin (thành phần có khả năng phân hủy protein trong thực phẩm). Do đó việc xét nghiệm pepsinogen có thể được thực hiện nhằm chẩn đoán viêm loét dạ dày mãn tính, nhiễm vi khuẩn Hp, tầm soát ung thư dạ dày,…

Xét nghiệm này được thực hiện bằng cách lấy khoảng 2ml máu và đem xét nghiệm. Xét nghiệm pepsinogen I, II thường cho kết quả sau khoảng 2 giờ.

5. Xét nghiệm tìm sự hiện diện của vi khuẩn Hp

Xác định sự hiện diện của vi khuẩn Hp thường được thực hiện bằng cách nội soi và sinh thiết mô. Tuy nhiên với những trường hợp không thể áp dụng kỹ thuật này, bác sĩ có thể đề nghị bạn thực hiện các phương pháp sau đây:

Xét nghiệm phân:

Vi khuẩn Hp sinh sống trong dạ dày người. Vì vậy chúng có thể đi theo thức ăn xuống đường ruột và được thải trừ ra bên ngoài. Do đó xét nghiệm phân cũng có thể được ứng dụng để tìm sự hiện diện của loại vi khuẩn này.

Khi xét nghiệm phân, bác sĩ sẽ dùng 1 lượng phân nhỏ cho vào ống nghiệm. Sau đó các hóa chất sẽ được cho vào để quan sát phản ứng. Sử dụng giấy quỳ nhằm quan sát màu của dung dịch trong ống nghiệm và đưa ra kết quả.

Lưu ý: Tuy nhiên trước khi làm xét nghiệm phân, bạn cần ngưng sử dụng thuốc kháng axit, thuốc trung hòa dịch vị dạ dày, thuốc kháng sinh,… trong khoảng 2 tuần.

Xét nghiệm máu:

Khi nhiễm vi khuẩn Hp, cơ thể sẽ tạo ra kháng thể nhằm ức chế và ngăn chặn hoạt động của loại vi khuẩn này. Xét nghiệm máu thường được thực hiện để tìm kháng thể tương ứng. Tuy nhiên xét nghiệm máu thường không cho kết quả chính xác khi người bệnh đã thực hiện các biện pháp điều trị.

Test hơi thở:

Với xét nghiệm này, bạn sẽ được uống dung dịch/ viên thuốc chứa carbon c13 hoặc c14. Sau đó khoảng 20 phút, bác sĩ sẽ lấy hơi thở để tiến hành phân tích. Nếu nhiễm vi khuẩn, khí u rê trong cơ quan tiêu hóa sẽ bị phân hủy và tạo thành khí carbonat.

Trong trường hợp kết quả phân tích cho thấy nồng độ carbonat sau khi dùng thuốc cao hơn, bác sĩ có thể kết luận dương tính với vi khuẩn Hp.

Có nên thực hiện các phương pháp khám dạ dày không cần nội soi?

Khám dạ dày không cần nội soi chỉ nên thực hiện với những trường hợp không thể thực hiện kỹ thuật này. Phần lớn các phương pháp kể trên đều có nhiều mặt hạn chế và gây khó khăn trong việc chẩn đoán những bệnh lý phức tạp.

Trong khi đó, kỹ thuật nội soi giúp bác sĩ quan sát rõ bề mặt niêm mạc, biểu hiện của tá tràng, thực quản, đồng thời có thể sinh thiết mô để tìm vi khuẩn Hp và tầm soát ung thư. Vì vậy nếu có thể, bạn nên thực hiện nội soi dạ dày để việc chẩn đoán diễn ra khách quan và chính xác nhất.

Bài viết đã tổng hợp một số phương pháp khám dạ dày không cần nội soi. Nếu bạn có thắc mắc về các xét nghiệm và kỹ thuật nêu trên, vui lòng liên hệ với nhân viên y tế để được hỗ trợ và tư vấn cụ thể.