Bà bầu bị táo bón 3 tháng cuối – Cẩn trọng khi điều trị

Có không ít bà bầu bị táo bón 3 tháng cuối, đây là một hiện tượng rất thường gặp trong thai kỳ của người phụ nữ. Mặc dù đây không phải là một triệu chứng gây ra ảnh hưởng bất lợi cho sức khỏe nhưng trong thai kỳ, táo bón có thể gây ra rất nhiều ảnh hưởng nguy hiểm. 

Vì sao bà bầu bị táo bón 3 tháng cuối?

Táo bón có thể xảy ra trong bất kỳ giai đoạn nào của thai kỳ, trong đó hơn 80% bà bầu bị táo bón 3 tháng cuối. Nguyên nhân được xác định là do càng về cuối thai kỳ thì hormone nội tiết càng được sản xuất nhiều hơn, từ đó gây ra những cản trở ảnh hưởng đến hoạt động của hệ tiêu hóa. Những nguyên nhân ảnh hưởng khác đến từ chế độ ăn uống thiếu chất xơ, uống ít nước, do bồi bổ sắt  và canxi khiến cơ thể nóng. Nhiều bà bầu còn bị táo bón từ tình trạng căng thẳng, stress trong thai kỳ.

Trong quá trình mang thai, chắc chắn sẽ có sự gia tăng hormone progesterone làm cho hệ thống ruột và dạ dày của bạn bị co thắt. Nhu động ruột càng trì trệ thì hoạt động tiêu hóa cũng diễn ra chậm hơn. Theo lý giải của nhiều chuyên phát triển, khi thai nhi phát triển càng lớn sẽ càng gây chèn ép một số dây thần kinh, bao gồm hệ thống tĩnh mạch ở vùng chậu và tĩnh mạch dưới. Do đó trong 3 tháng cuối thai kỳ, khi thai nhi phát triển với kích thước lớn nhất thì các áp lực mà ruột, mạch máu, dây thần kinh phải chịu sẽ càng lớn.

Khi mang thai, nguồn dinh dưỡng người mẹ cần bổ sung là rất lớn. Không tránh khỏi tình trạng nhiều mẹ không thể đáp ứng đủ nguồn dinh dưỡng qua bữa ăn hàng ngày mà phải bổ sung qua các loại viên uống bổ sung. Chẳng hạn như canxi và sắt. Từ đó mà việc cơ thể tiếp nhận những yếu tố vi lượng này cũng sẽ gây ra hiện tượng táo bón.

Những nguyên nhân hiếm gặp hơn như bệnh tiểu đường, hoặc nhược giáp cũng là nguyên nhân gây táo bón. Bà bầu cần xác định nguyên nhân cụ thể để phòng tránh và điều trị triệu chứng đạt kết quả tốt.

Bệnh táo bón ở bà bầu có nguy hiểm không?

Cần hiểu rằng táo bón không phải là bệnh, và triệu chứng hoàn toàn tự biến mất sau khi thai kỳ kết thúc. Tuy nhiên nếu táo bón nặng thì những hậu quả của nó sẽ gây ra nhiều ảnh hưởng nguy hại đến sức khỏe. Các thống kê cho rằng, việc điều trị táo bón chậm trễ để triệu chứng tiến triển nghiêm trọng là nguyên nhân gây trĩ, làm tăng nguy cơ sảy thai, sinh non, suy dinh dưỡng bào thai, … 

Khi bị táo bón, áp lực nặng nề tại hệ thống đường ruột, trực tràng nằm gần vị trí thai nhi sẽ làm tăng cảm giác nặng nề của người mẹ. Táo bón cũng làm thai phụ chán ăn, rối loạn tiêu hóa, làm tăng cảm giác buồn nôn, ăn nhiều mà không đi ngoài được càng khiến lượng chất thải tích trữ ở trực tràng nhiều hơn.  Các bác sĩ đã ghi nhận những hậu quả thai phụ có thể đối mặt nếu bị táo bón nặng trong thai kỳ:

• Trong 3 tháng cuối, nếu thai phụ lực rặn mạnh khi đi ngoài sẽ dẫn đến vỡ ối sớm hoặc sinh non. 
• Táo bón gây tích trữ và khiến cơ thể hấp thu ngược những chất độc, khí độc hại như phenol, amoniac, indol… 
• Khi bị táo bón cũng gây ảnh hưởng đến tinh thần thai phụ, người mẹ sẽ  bị stress, sợ hãi khi đi ngoài, thường cáu gắt.
• Khó đi ngoài đồng thời cũng dẫn đến khó tiếp nhận thêm thực phẩm, thai phụ biếng ăn và từ đó gây suy dinh dưỡng thai nhi, ảnh hưởng đến sức khỏe trẻ trong tương lai.

Nhiều bà bầu bị táo bón trong 3 tháng cuối thai kỳ sau khi sinh nở biến chứng thành trĩ ngoại/nội, nứt kẽ hậu môn, sa trực tràng,… Những biến chứng này làm suy giảm chất lượng cuộc sống, gây đau bụng, đại tiện ra máu, viêm nhiễm hậu môn,… Đây đều là những hệ lụy của táo bón gây ảnh hưởng đến sức khỏe, chất lượng cuộc sống cũng như việc chăm sóc con, bản thân của người mẹ.

Bà bầu bị táo bón khi mang thai 3 tháng cuối nên làm gì?

Do táo bón không phải là bệnh nên việc điều trị táo bón ở 3 tháng cuối chú trọng vào chế độ dinh dưỡng và vận động của thai phụ. Bà bầu cần làm những việc nhằm kích thích hoạt động nhu động ruột, chẳng hạn như vận động đều đặn và tăng cường thêm những thực phẩm giàu chất xơ. Bằng những cách chăm sóc đơn giản sẽ có thể ngăn ngừa và giảm bớt tình trạng táo bón. Sau đây là những lời khuyên dành cho bà bầu bị táo bón trong những tháng cuối:

Bổ sung thêm nhiều chất xơ

Chất xơ là một trong những “cứu cánh” quan trọng cho người bị táo bón. Do thiếu chất xơ mà nhiều chị em mang thai mắc phải triệu chứng táo bón trầm trọng trong thai kỳ. Trung bình bà bầu cần bổ sung từ 25 đến 30 gram chất xơ mỗi ngày, không chỉ nhằm mục đích điều trị táo bón mà những thực phẩm này còn giúp bổ sung hàm lượng vitamin và chất chống oxy hóa đa dạng. 

Chất xơ tồn tại nhiều trong rau xanh và các loại trái cây. Mặc dù chất xơ sẽ khắc phụ tình trạng táo bón hiệu quả nhưng nếu bổ sung quá nhiều chất xơ cùng lúc, thai phụ dễ bị đầy bụng. Khẩu phần chất xơ bà bầu nên bổ sung hàng ngày là khoảng 30% bữa ăn. Những thực phẩm giàu chất xơ nhất gồm có: rau bó xôi, đậu bắp, cải xanh, các loại trái cây như cam, bưởi, chuối, đu đủ,…. Ngoài ra những loại thực phẩm nguyên hạt như bánh mì ngũ cốc, các loại hạt lanh, bột yến mạch..

Ăn nhiều bữa nhỏ trong ngày

Khi bị táo bón 3 tháng cuối, bà bầu nên chia bữa ăn thành 5 – 6 bữa nhỏ dùng trong ngày thay vì ăn 3 bữa lớn. Bằng cách này giúp lượng thức ăn được tiêu hóa nhanh mà không phải co thắt quá mức. Thói quen ăn quá nhiều, hoặc ăn quá nhanh, khoảng cách giữa các bữa ăn gần nhau sẽ tạo khó khăn cho quá trình tiêu hóa, lượng thức ăn không được xử lý nhiễm sẽ khiến ruột của bạn khó hấp thu.

Đi vệ sinh vào buổi sáng

Với những bà bầu bị táo bón 3 tháng cuối, do ảnh hường của rối loạn nội tiết tố mà thời gian đi ngoài rất thất thường. Tuy nhiên các chuyên gia đưa ra lời khuyên, bà bầu nên tập thói quen đi vệ sinh vào buổi sáng. Duy trì thói quen này thường xuyên thì cơ thể bà bầu sẽ đào thải được độc tố tố, từ đó giúp giảm tình trạng táo bón. Cảm giác nặng nề, khó chịu ở bụng cũng được cải thiện tốt hơn.

Uống nhiều nước và uống vào buổi sáng

Để khắc phục tình trạng táo bón khi mang thai, tuyệt đối không được thiếu vai trò của nước uống. Uống nhiều nước giúp điều hòa hệ tiêu hóa, làm tăng nhu động ruột và đồng thời làm mềm các chất thải. Trung bình bà bầu nên uống khoảng 2,5L nước mỗi ngày. Uống một cốc nước ấm vào buổi sáng sau khi thức dậy và đồng thời nên uống ly nước trước khi đi ngủ.

Để phòng ngừa táo bón thì bà bầu nên duy trì thói quen này đều đặn mỗi ngày.  Bên cạnh nước lọc thì những loại thức uống khác như nước dừa, nước mát các loại, nước ép trái cây, hoặc nước canh cũng đều được xếp vào nhóm chất lỏng hỗ trợ điều trị táo bón.

Vận động đúng cách và đều đặn

Mặc dù trong 3 tháng cuối, những hoạt động của bà bầu rất hạn chế nhưng không vì thế mà bạn chỉ nằm hoặc ngồi một chỗ. Bằng những hoạt động đơn giản như đi bộ, hoặc bơi lội thư giãn sẽ giúp mẹ giảm táo bón. Trung bình mỗi ngày chỉ cần 15 phút tập luyện sẽ đảm bảo điều kiện sức khỏe tốt nhất cho bà bầu trước khi sinh.

Massage vùng bụng

Để điều trị táo bón khi mang thai 3 tháng cuối, bà bầu nên thực hiện các thao tác massage vùng bụng đơn giản. Với thao tác này, không chỉ giúp kích thích hoạt động của đường ruột mà còn giúp điều trị táo bón hiệu quả. Massage sẽ giúp bà bầu dễ dàng đi ngoài, đồng thời giảm các cơn đau nhức ở vùng bụng do táo bón gây ra.

Để thực hiện , trước tiên bạn đặt nhẹ bàn tay dưới vùng xương ức. Dùng đầu các ngón tay, bàn tay nhẹ nhàng vuốt xuống dưới bụng dưới và cử động teho chiều kim đồng hồ. Sau đó tiếp tục lắp lại động tác trong 3 – 5 phút. Bà bầu nên thực hiện thao tác này mỗi ngày nhiều lần khi nằm nghỉ ngơi sẽ giúp điều trị táo bón tốt.

Không nên lạm dụng thuốc bổ sung

Các loại viên uống bổ sung vi khoáng, thuốc bổ như sắt , kẽm đều có thể gây táo bón nếu như mẹ bầu dùng nhiều. Hơn 90% các bà bầu đều nhận thấy triệu chứng khó đi ngoài khi sử dụng viên sắt bổ sung. Do đó, nếu có thể ăn uống bình thường thì bà bầu nên bổ sung sắt qua các loại thực phẩm. Nếu bắt buộc uống viên sắt, bà bầu nên uống cùng với nhiều loại nước ép và giảm liều lượng viên uống trong một thời gian.

Các loại viên uống bổ sung canxi hay kẽm cũng có thể gây táo bón. Vì thế dưới sự hỗ trợ của các viên uống này, bà bầu nên tham khảo ý kiến của bác sĩ để được chỉ dẫn liều dùng phù hợp. Bên cạnh đó, bác sĩ cũng sẽ khuyến khích mẹ bầy nên hạn chế nhóm thực phẩm có hàm lượng canxi cao như sữa tươi, phô mai,.. để giảm nồng độ canxi trong máu gây ra táo bón.

Bà bầu bị táo bón 3 tháng cuối có nên thụt không?

Thuốc thụt hậu môn được sản xuất dưới dạng gel hoặc dung dịch. Khi sử dụng, người bị táo bón sẽ bơm thuốc đi sâu vào trong trực tràng để bôi trơn ống hậu môn. Dưới tác động của ống bơm, đại tràng được kích thích co thắt giúp đẩy lượng chất thải ra ngoài. Đối với người bình thường, trẻ em thì thụt hậu môn là phương thức điều trị táo bón rất hiệu quả.  Tuy nhiên với những bà bầu đang mang thai 3 tháng cuối, đây là phương pháp không được khuyến khích. Do trong thành phần của một số loại thuốc thụt hậu môn có chứa các chất gây hại cho thai nhi thông qua nhau thai.

Nhiều nghiên cứu cho rằng, việc sử dụng biện pháp thụt trong 3 tháng đầu sẽ làm tăng nguy cơ sảy thai. Trong 3 tháng cuối thai kỳ, điều này có thể làm tăng nguy cơ chuyển dạ sớm dẫn đến sinh non. Hiện nay một số loại thuốc thụt hậu môn an toàn cho những bà bầu bị táo bón được sử dụng. Thai phụ tham khảo những loại thuốc thụt sau: 

• Dầu khoáng: Loại thuốc thụt này sẽ kích thích ruột hấp thu nước và làm mềm chất thải, từ đó đường ruột sẽ đưa chúng ra khỏi cơ thể dễ dàng hơn. 
• Thuốc thụt cà phê: Thuốc thụt có thành phần caffein có tác dụng giúp thải độc gan và làm sạch ruột. Nhưng do thuốc thụt cà phê có tác dụng kích thích nên thai phụ cần tham khảo ý kiến bác sĩ.
• Thuốc thụt Natri Phosphate: Loại thuốc thụt này được sử dụng khá phổ biến. Sau khi bơm thuốc giúp làm tăng lượng chất lỏng trong ruột non, từ đó chất thải được đẩy ra ngoài dễ dàng hơn.
• Thuốc thụt Microlax: Được sử dụng phổ biến trong điều trị các triệu chứng táo bón, kiết lỵ, nhóm thuốc này giúp kích thích đi ngoài nhanh chóng sau 30 phút sử dụng.
• Thuốc thụt lợi khuẩn: Đây là loại thuốc thụt trị táo bón có công dụng lành tính cho bà bầu, nhóm thuốc thụt này giúp cân bằng vi khuẩn và bảo vệ hoạt động của hệ tiêu hóa khỏe mạnh. Đồng thời cũng giúp phòng ngừa nguy cơ nhiễm trùng cho thai phụ.

Khi nào nên sử dụng các loại thuốc nhuận tràng khi mang thai?

Trong trường hợp bạn không sử dụng các loại thuốc thụt hậu môn được, bác sĩ sẽ cân nhắc cho bạn sử dụng nhóm thuốc nhuận tràng để ngăn chặn các tiến triển xấu của triệu chứng. Trong trường hợp thai phụ đang sử dụng viên bổ sung omega 3 hoặc dầu cá, nên thông báo với bác sĩ trước. Do thành phần viên uống có thể gây cản trở khả năng hấp thụ của một số vitamin và chất dinh dưỡng.

Nhìn chung nếu như tình trạng táo bón chưa đến mức nghiêm trọng, nếu đơn thuần chỉ gây đau đớn khi đi ngoài thì không phải sử dụng thuốc. Chỉ những trường hợp thật sự cần thiết mới cần sử dụng thuốc uống nhuận tràng. Do nhóm thuốc này sẽ gây tăng nhu động ruột quá mức, ở những bà bầu có đường ruột nhạy cảm, hay bị rối loạn tiêu hóa dễ bị mệt mỏi sau khi dùng thuốc. Nhóm thuốc nhuận tràng được chỉ định cho những trường hợp sau:

• Tình trạng táo bón kéo dài: Nếu như những phương pháp chăm sóc, uống nhiều nước không đáp ứng kết quả điều trị táo bón thì việc sử dụng thuốc là điều tất yếu. Thuốc nhuận tràng giúp người bệnh đi ngoài dễ dàng, đồng thời từ đó giúp phòng ngừa biến chứng suy nhược do táo bón gây ra.
• Phòng ngừa bệnh trĩ: Nếu như tình trạng táo bón tiến triển nặng, có thể ảnh hưởng gây tắc nghẽn tĩnh mạch ở hậu môn – trực tràng bị thì cần sử dụng nhóm thuốc nhuận tràng để điều trị. Ngoài ra nếu như người bệnh bị đau, ngứa và khó chịu ở hậu môn do táo bón gây viêm nhiễm thì cũng có thể cân nhắc sử dụng loại thuốc này.
• Phòng ngừa nứt hậu môn: Sử dụng thuốc nhuận tràng để làm mềm phân, giúp việc đi ngoài dễ dàng hơn, ít gây đau đớn khi vùng hậu môn có vết rách. Nếu như không sử dụng thuốc, mỗi lần đi ngoài thai phụ sẽ cảm giác ám ảnh bởi cơn đau đớn và gây chảy máu nghiêm trọng ở vùng hậu môn. 

Trong trường hợp táo bón đã hình thành những dấu hiệu bệnh trĩ khi mang thai, thai phụ nên kịp thời thăm khám để điều trị từ sớm. Trĩ ngoại đơn giản có thể được điều trị tốt bằng kem và thuốc mỡ. Thai phụ nên tham khảo ý kiến bác sĩ về các loại thuốc chữa bệnh trĩ an toàn trong thai kỳ. Nếu như tình trạng táo bón và trĩ gây chảy máu mỗi lần đi ngoài, cần điều trị sớm để phòng tránh thiếu máu khi mang thai. 

Bà bầu bị táo bón 3 tháng cuối là một hiện tượng sinh lý không quá nghiêm trọng. Hầu hết mẹ bầu sẽ phải trải qua cảm giác này khi sinh nở, sau khi em bé chào đời thì triệu chứng sẽ biến mất. Vì thế thai phụ nên xây dựng chế độ dinh dưỡng khoa học, kết hợp rèn luyện thể chất, uống nhiều nước thì tình trạng sẽ được cải thiện tốt.