Đau bụng trên buồn nôn – Nguyên nhân và cách trị

Triệu chứng đau bụng trên kèm buồn nôn là dấu hiệu thường gặp ở người mắc bệnh viêm loét dạ dày, trào ngược dạ dày thực quản, viêm thực quản và hội chứng Zollinger-Ellison. Tuy nhiên triệu chứng này cũng có thể dấu hiệu cảnh báo một số vấn đề sức khỏe nguy hiểm như ung thư dạ dày và xuất huyết đường tiêu hóa trên.

Đau bụng trên kèm buồn nôn là dấu hiệu của bệnh gì?

Đau bụng trên hay còn gọi là đau thượng vị là biểu hiện thường gặp khi ăn quá no hoặc vận động ngay sau khi dùng bữa. Tuy nhiên nếu triệu chứng đi kèm với cảm giác buồn nôn, bạn có thể mắc phải một số bệnh lý ở đường tiêu hóa sau:

1. Viêm loét dạ dày

Viêm loét dạ dày là bệnh lý ở đường tiêu hóa phổ biến nhất. Bệnh khởi phát do hội chứng Zollinger-Ellison hoặc do chế độ sinh hoạt và ăn uống thiếu khoa học.

Hiện tượng viêm và loét ở niêm mạc dạ dày có thể gây đau thượng vị khi đói hoặc no. Bên cạnh đó, tình trạng tăng tiết dịch vị quá mức cũng có thể gây ra cảm giác buồn nôn, ợ hơi, nôn mửa, khó chịu, nóng rát bụng,…

2. Viêm thực quản

Viêm thực quản là tình trạng niêm mạc thực quản bị sưng viêm và tổn thương. Bệnh lý này thường hệ quả do trào ngược dạ dày thực quản kéo dài hoặc do dị ứng, nhiễm trùng và tác dụng phụ của một số loại thuốc. Viêm thực quản thường gây đau ngực, đau thượng vị khi ăn no, ợ hơi, ợ chua và khó khăn khi ăn uống.

3. Trào ngược dạ dày thực quản

Trào ngược dạ dày thực quản (hội chứng GERD) đề cập đến hiện tượng dịch vị dạ dày trào ngược lên thực quản và vòm họng. Nguyên nhân trực tiếp gây ra hội chứng này là do van ở thực quản bị suy yếu, khiến dịch vị dạ dày dễ dàng đi qua và di chuyển lên phía trên.

Hội chứng GERD là một trong những vấn đề sức khỏe có liên quan đến triệu chứng đau bụng trên kèm theo buồn nôn. Bên cạnh đó, hội chứng này còn gây ra tình trạng ợ hơi, ợ nóng, đầy bụng, khó tiêu,…

4. Ung thư thực quản

Ung thư thực quản là hiện tượng niêm mạc thực quản xuất hiện khối u ác tính. Loại ung thư khá phổ biến, chỉ đứng sau ung thư dạ dày và ung thư đại – trực tràng.

Khối u xuất hiện ở thực quản thường gây ra triệu chứng nuốt nghẹn, đau bụng trên, đau ngực, buồn nôn, nôn ra máu, chán ăn, người sụt cân bất thường,…

Ung thư thực quản thường xảy ra ở người nghiện rượu bia, hút thuốc lá nhiều năm, mắc bệnh trào ngược dạ dày thực quản mãn tính,…

5. Ung thư dạ dày

Ung thư dạ dày là loại ung thư đường tiêu hóa phổ biến nhất. Bệnh xảy ra ở niêm mạc dạ dày tăng sinh bất thường và mất kiểm soát, từ đó làm xuất hiện khối u ác tính.

Ung thư dạ dày đặc trưng bởi triệu chứng đau thượng vị dữ dội và kéo dài, kèm theo đó là cảm giác buồn nôn, nôn ra máu, đầy bụng, bướng bụng, kém ăn, mất ngủ, người gầy yếu, mệt mỏi,… Bệnh lý này chủ yếu gặp ở người bị viêm loét dạ dày mãn tính.

6. Hội chứng Zollinger-Ellison

Hội chứng Zollinger-Ellison đề cập đến tình trạng tuyến tụy, dạ dày hoặc tá tràng xuất hiện khối u gastrin. Khối u này tạo ra hormone gastrin nhằm kích thích dạ dày tăng tiết dịch vị, từ đó làm tăng nguy cơ viêm loét dạ dày và trào ngược thực quản.

Hội chứng Zollinger-Ellison thường gây ra triệu chứng đau thượng vị khi đói, đi kèm với tình trạng đầy bụng, chướng bụng, khó tiêu, tiêu chảy và buồn nôn.

7. Xuất huyết tiêu hóa trên

Xuất huyết đường tiêu hóa trên xảy ra khi mao mạch bị giãn, vỡ gây chảy máu. Xuất huyết đường tiêu hóa trên đề cập đến hiện tượng chảy máu ở thực quản và dạ dày.

Tình trạng này có thể làm phát sinh triệu chứng đau bụng trên, buồn nôn, nôn ra máu, chóng mặt, người rã rời, mệt mỏi, chướng bụng, đau ngực,…

8. Viêm đường dẫn mật

Viêm đường dẫn mật là tình trạng đường dẫn mật bị nhiễm trùng. Triệu chứng đặc trưng của bệnh là tình trạng tăng thân nhiệt, đau hạ sườn lan xuống bụng trên, nước tiểu vàng, khó tiêu, buồn nôn, nôn mửa,…

Viêm đường dẫn mật là một trong những bệnh nguy hiểm và có thể gây ra hậu quả nặng nề như vỡ túi mật, viêm gan mật, ung thư đường mật, hoại tử túi mật,…

9. Áp – xe gan

Áp – xe gan là tình trạng nhiễm trùng mô gan sâu do nhiễm ký sinh trùng, vi nấm hoặc nhiễm khuẩn.

Áp – xe gan là bệnh lý có mức độ nguy hiểm và gây ra các triệu chứng nặng nề như đau tức vùng gan lan rộng xuống vùng bụng, ấn vào sườn thấy đau đớn đột ngột, người sốt cao, ớn lạnh, da vàng,…

10. Viêm tụy cấp

Tuyến tụy là cơ quan nằm cạnh ruột non và dạ dày, đảm nhiệm vai trò giải phóng hormone và enzyme tiêu hóa. Viêm tụy cấp đề cập tình trạng tuyến tụy bị viêm đột ngột do sử dụng quá nhiều rượu trong một thời gian ngắn, sỏi mật, nhiễm trùng hoặc do rối loạn miễn dịch.

Cơn đau do viêm tuyến tụy thường khởi phát ở vùng bụng trên sau lan ra toàn bộ lưng, đi kèm với tình trạng sốt, nhịp tim nhanh, đầy bụng, buồn nôn,…

Mức độ nguy hiểm của triệu chứng đau bụng trên kèm buồn nôn

Đau bụng trên kèm theo cảm giác buồn nôn là dấu hiệu của nhiều bệnh lý khác nhau. Trong số đó, ung thư thực quản/ dạ dày, xuất huyết tiêu hóa, áp –xe gan, viêm tụy cấp và viêm đường dẫn mật được cho là những bệnh lý có mức độ rất nghiêm trọng và dễ gây ra biến chứng nguy hiểm.

Nếu khởi phát do viêm loét dạ dày, hội chứng Zollinger-Ellison, trào ngược dạ dày thực quản, viêm thực quản,… bệnh thường có tiến triển chậm và ít gây nguy hiểm đến tính mạng. Tuy nhiên trong trường hợp không tiến hành điều trị, các bệnh lý này có thể làm tăng nguy cơ hình thành khối u ác tính và xuất huyết tiêu hóa.

Giảm đau bụng trên rốn và buồn nôn bằng cách nào?

Đau bụng trên và buồn nôn có thể khiến bạn cảm thấy khó chịu và mệt mỏi. Để làm giảm những triệu chứng này, bạn có thể áp dụng một số biện pháp cải thiện sau:

• Uống nhiều nước để trung hòa dịch vị dạ dày, từ đó làm giảm đau thượng vị và cảm giác buồn nôn.
• Ngậm trực tiếp 2 – 3 lát gừng tươi để hạn chế buồn nôn, ợ hơi, ợ nóng và đau bụng trên.
• Dùng trà hoa cúc, trà mật ong hoặc trà bạc hà để thư giãn cơ trơn thực quản và dạ dày nhằm hạn chế đau thượng vị và trào ngược acid dạ dày.
• Bổ sung nhiều rau xanh và trái cây vào chế độ ăn để trung hòa dịch vị dạ dày và hạn chế tình trạng tăng tiết acid quá mức.
• Không nên để bụng quá đói hoặc quá no. Bạn nên ăn vừa đủ để tránh kích thích triệu chứng đau bụng trên và buồn nôn. Ngoài ra, nên ăn uống đúng giờ, hạn chế ăn khuya.
• Dùng gối cao khi ngủ để tránh tình trạng trào ngược acid dạ dày.
• Không sử dụng thực phẩm nhiều dầu mỡ, muối, đường và gia vị cay nóng. Đồng thời cần từ bỏ thói quen uống rượu bia và hút thuốc lá.
• Bổ sung các thảo dược giúp phục hồi niêm mạc và tăng cường chức năng của dạ dày như nghệ, mật ong, cam thảo,…
• Xây dựng chế độ sinh hoạt và luyện tập hợp lý để hỗ trợ hoạt động của cơ quan tiêu hóa.

Nếu các biện pháp tại nhà không cải thiện được cơn đau và cảm giác buồn nôn, bạn có thể liên hệ với bác sĩ để được chỉ định các loại thuốc điều trị.

Bị đau bụng trên và buồn nôn – Khi nào cần gặp bác sĩ?

Đau bụng trên kèm theo triệu chứng buồn nôn có thể dấu hiệu của những bệnh lý nguy hiểm. Việc phát hiện và điều trị sớm có thể giúp bạn giảm mức độ ảnh hưởng của bệnh và hạn chế các biến chứng nguy hiểm.

Do đó, bạn nên chủ động tìm gặp bác sĩ khi nhận thấy các triệu chứng sau:

• Đau bụng trên kéo dài và mức độ tăng dần theo thời gian
• Nôn mửa kèm theo dịch màu nâu hoặc lẫn máu tươi
• Vã mồ hôi
• Choáng váng
• Ngất xỉu
• Huyết áp giảm/ tăng bất thường
• Thận nhiệt tăng cao (trên 39 độ C)

Triệu chứng đau bụng trên và buồn nôn có thể là dấu hiệu tiềm ẩn của các bệnh lý ở đường tiêu hóa. Nếu nhận thấy triệu chứng kéo dài và nghiêm trọng dần theo thời gian, bạn nên tìm gặp bác sĩ chuyên khoa để thực hiện các xét nghiệm cần thiết.

Ths.Bs chuyên khoa tư vấn giải pháp điều trị đau dạ dày hiệu quả nhất hiện nay trên đài truyền hình VTV2 Vì sức khỏe người Việt