Cách chữa rối loạn tiêu hoá ở trẻ sơ sinh tốt nhất

Rối loạn tiêu hóa là một trong những triệu chứng thường gặp ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ. Nguyên nhân có thể xuất phát từ chế độ dinh dưỡng của bé hoặc do trẻ không hợp với loại sữa đang uống. Thay vì dùng thuốc, có nhiều cách chữa rối loạn tiêu hóa cho trẻ sơ sinh đơn giản và dễ áp dụng tại nhà.

Nhiều người mẹ lầm tưởng rối loạn tiêu hóa ở trẻ là tình trạng tiêu chảy, tuy nhiên đây là tình trạng đường ruột gặp vấn đến bao gồm nhiều triệu chứng khác nhau. Trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ khi bị rối loạn tiêu hóa sẽ ảnh hưởng đến sức khỏe, cũng như khả năng hấp thu dưỡng chất khi bé ăn hoặc bú mẹ.

Nguyên nhân trẻ bị rối loạn tiêu hóa

Một trong những nguyên nhân chính gây rối loạn tiêu hóa ở trẻ là do chế độ dinh dưỡng chưa phù hợp. Cách chữa rối loạn tiêu hóa cho trẻ sơ sinh tùy thuộc vào nguyên nhân, vì thế thay vì sử dụng thuốc cho trẻ ngay thì phụ huynh nên tìm hiểu đâu là nguyên nhân gây rối loạn tiêu hóa ở trẻ.

Ảnh hưởng của kháng sinh

Lạm dụng kháng sinh đối với trẻ sơ sinh có thể gây ra rất nhiều ảnh hưởng đến sức khỏe. Hệ vi sinh mất cân bằng do những tác dụng của thành phần thuốc kháng sinh, đặc biệt là đối với trẻ sơ sinh – đối tượng chưa hoàn chỉnh về hệ tiêu hóa. Nhiều trường hợp trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ không sử dụng đúng loại thuốc phù hợp mà gây ra tình trạng tiêu chảy và rối loạn tiêu hóa, loạn khuẩn đường ruột với những triệu chứng như đau bụng, tiêu chảy, táo bón…

Ăn dặm chưa phù hợp

Trẻ bắt đầu ăn dặm khi bé được khoảng 5 – 6 tháng tuổi. Nếu như phụ huynh cho bé ăn dặm sớm, điều này có thể gây ra nhiều ảnh hưởng bất lợi đến sức khỏe và đường ruột của trẻ. Do hệ vi sinh chưa hoàn thiện, khi tiếp nhận các loại thực phẩm thô dễ gây suy giảm chức năng tiêu hóa. Điều này khiến lượng thức ăn cào dạ dày không được tiêu hóa hết, từ đó dẫn đến tình trạng sản sinh vi khuẩn gây bệnh. Điều này sẽ khiến bé trở nên lười ăn, buồn nôn và tiêu chảy…

Lạm dụng siro ở trẻ

Nhiều phụ huynh sử dụng các loại siro trị ho, cảm cúm cho bé nhiều hơn định lượng cho phép. Điều này vô tình gây ra hiện tượng kháng thuốc và đồng thời các chất kháng sinh có trong siro cũng vô tình tiêu diệt luôn các loại vi khuẩn có lợi. Dạ dày và đường ruột không có vi khuẩn sẽ hoạt động kém, mà mất cân bằng hệ vi khuẩn đường ruột cũng là nguyên nhân chủ yếu dẫn đến rối loạn tiêu hóa ở trẻ sơ sinh.

Dị ứng đạm sữa bò

Nhiều trẻ sơ sinh bị dị ứng đạm sữa bò mà gây ra rối loạn tiêu hóa, đặc biệt là ở những trẻ không bú sữa mẹ mà dùng sữa công thức hoặc sữa tươi. Theo lý giải của các chuyên gia, đây là phản ứng miễn dịch của cơ thể trẻ với thành phần đạm trong sữa bò tươi, sữa công thức có bột sữa. Tỷ lệ trẻ bị dị ứng đạm sữa bò rất cao, chiếm khoảng 2 – 7,5% trẻ trong độ sơ sinh. Tình trạng này thường chấm dứt khi trẻ lên 3 tuổi, nhưng nhiều trẻ khi trưởng thành vẫn bị dị ứng khi ăn hoặc dùng sữa, các chế phẩm từ sữa nói chung.

Triệu chứng rối loạn tiêu hóa trẻ em 

Trẻ em bị nôn trớ

Nôn trớ ở trẻ sơ sinh là một triệu chứng phổ biến do rối loạn tiêu hóa gây ra. Nguyên nhân gây nôn trớ ở trẻ thường là do bé bú quá no hoặc là do bé ăn, bú mẹ không tiêu. Tình trạng này xảy ra khi các chất trong dạ dày – bao gồm sữa, thức ăn và dịch dạ dày bị tràn lên đường thực quản.  Tuy nhiên điều này cũng xảy ra khi người mẹ cho trẻ bú các cữ bú quá gần nhau, hoặc do mẹ mới đổi loại sữa mới mà bé không hấp thu được. 

Tình trạng nôn trớ chỉ diễn ra trong một thời gian ngắn, giai đoạn trẻ từ 3 – 6 tháng tuổi là thời điểm mà bé thường xuyên bị nôn trớ sau khi bú mẹ. Trong đó có khoảng 75% trẻ hết bị nôn trớ sau khi được 1 tuổi. Phụ huynh hoàn toàn có thể ngăn chặn tình trạng nôn trớ xảy ra bằng cách phân chia cữ bú đều đặn thành thời gian cụ thể trong ngày. Khi cho bé bú, không nên để bé bú quá no và đặt bé đúng tư thế để lượng sữa không bị trào ngược lên thực quản. Sau khi bú mẹ xong bé cần được vận động nhẹ để tiêu hóa thức ăn hoàn toàn.  

Nôn trớ là một dấu hiệu của rối loạn tiêu hóa ở trẻ do bé ăn uống không tiêu, nhưng đồng thời đây cũng là dấu hiệu của tình trạng dị tật đường đường tiêu hóa như teo tắc ruột, teo thực quản,… Đối với những trẻ mới bắt đầu ăn dặm, nếu như chứng tắc ruột diễn ra thường xuyên và nghiêm trọng có nguy cơ đe dọa đến tính mạng của trẻ. Nôn trớ cũng là nguyên nhân gây ra tình trạng mất nước, mất điện giải làm cơ thể trẻ suy nhược nhanh và mệt mỏi. Nếu như cha mẹ nhận thấy bé bị sốt, mệt mỏi, kèm theo hiện tượng nôn ói liên tục thì đây không phải là triệu chứng rối loạn tiêu hóa thông thường.. Cẩn trọng trước những nguy cơ như nhiễm trùng dạ dày, viêm ruột, ngộ độc thức ăn, viêm màng não… để kịp thời đưa trẻ đến bệnh viện thăm khám.

 Tiêu chảy

Trẻ bị tiêu chảy có thể là do ngộ độc thực phẩm hoặc do dị ứng với đạm sữa. Tuy nhiên nguyên nhân phổ biến nhất là do trẻ bị rối loạn tiêu hóa. Nhận biết dấu hiệu rối loạn tiêu hóa thông qua tình trạng đau bụng ở trẻ, bé quấy khóc, người khô, da xanh và đi ngoài phân lỏng nhiều hơn 3 lần/ngày. Tình trạng rối loạn tiêu hóa đi ngoài nhiều lần thường không nguy hiểm mà chỉ kéo dài trong vòng 1 tuần.  Đối với trẻ sơ sinh bú mẹ, tiêu chảy có thể xảy ra khi người mẹ uống thuốc hoặc ăn những loại thực phẩm nhuận tràng dẫn đến tình trạng tăng nhu động ruột.

Ngoài ra tiêu chảy cũng xảy ra khi trẻ bị nhiễm khuẩn đường ruột, dị ứng sữa, rối loạn tiêu hóa do ăn phải thực phẩm độc hại.Tiêu chảy không nguy hiểm đối với người trưởng thành, tuy nhiên đối với trẻ sơ sinh thì đây lại là nguyên nhân chính gây suy dinh dưỡng và sốc ở trẻ do mất nước.  

Để đối phó với tình trạng tiêu chảy, phụ huynh cần bắt buộc cho trẻ uống nhiều nước đun sôi để nguội, bổ sung oresol. Không nên ép trẻ ăn hay uống kèm theo, đồng thời mỗi lần uống nước cách nhau khoảng  2 – 3 phút chứ không ép trẻ uống liên tục. Cách chữa rối loạn tiêu hóa cho trẻ sơ sinh bị tiêu chảy cũng phụ thuộc vào độ tuổi của bé. Đối với trẻ dưới 6 tháng tuổi, nếu như đang bú mẹ mà bị bệnh thì người mẹ vẫn tiếp tục cho trẻ bú để bé tăng cường sức đề kháng. Để nguồn sữa đảm bảo chất lượng thì người mẹ nên ăn những món thanh đạm, giàu dinh dưỡng, không nên ăn nhiều dầu mỡ sẽ ảnh hưởng đến dạ dày của trẻ.

Táo bón

Nhiều phụ huynh nhầm lẫn giữa táo bón với tình trạng trẻ bị nóng trong người, thực chất táo bón là dấu hiệu trẻ bị rối loạn tiêu hóa. Triệu chứng này cũng thường gặp hơn ở những trẻ sinh non, sinh ngạt, trẻ sơ sinh có dị tật phình đại tràng bẩm sinh. Ngoài ra những trẻ lạm dụng kháng sinh hoặc thuốc ho có codein, bị còi xương, suy dinh dưỡng,…Khi đường ruột của trẻ bị tắc và hoạt động co thắt của hệ thống này không diễn ra bình thường. Táo bón gây nhiều khó chịu cho trẻ do trẻ sẽ không đi ngoài được trong  2 – 3 ngày , ngoài ra phân của trẻ cũng khô rắn, đóng khuôn, nếu bé đi nặng sẽ rất dễ bị tổn thương hậu môn.

Táo bón khiến cơ thể trẻ hấp thu kém, trẻ vì nặng bụng mà biếng ăn, chậm lớn, kèm theo đó là tình trạng đau bụng âm ỉ. Nhiều trẻ sơ sinh do táo bón lâu ngày mà bụng phình chướng, cơ thể xanh xao, gầy guộc. Tình trạng táo bón ở trẻ sơ sinh chủ yếu là do nguồn sữa mẹ, nếu như người mẹ ăn ít chất xơ, không ăn rau quả thì sữa thiếu chất nên gây ra táo bón cho bé…Chữa táo bón cũng phụ thuộc chủ yếu vào kế hoạch điều chỉnh chế độ ăn của người mẹ.  Khi trẻ bị táo bón mà kèm theo các triệu chứng như kém ăn, gầy sút cân,…phụ huynh nên đưa trẻ đi khám và kiểm tra kịp thời.

 Ngoài những triệu chứng rối loạn tiêu hóa thường gặp trên, phụ huynh cũng nên chú ý đến những biểu hiện khác như tình trạng bé bú kém, bỏ bú, quấy khóc và ngủ nhiều thì nên cảnh giác trước những bệnh lý thần kinh trung ương, nhiễm trùng đường ruột,… 

Các cách chữa rối loạn tiêu hóa ở trẻ sơ sinh

Một số cách chữa rối loạn tiêu hóa ở trẻ sơ sinh được thực hiện đơn giản như bù nước cho trẻ hoặc cho bé bổ sung oresol. Tuy nhiên khi sử dụng thuốc thì phụ huynh cần phải tuân thủ hướng dẫn của bác sĩ, bởi một số loại thuốc có tác dụng mạnh có thể ảnh hưởng đến hệ tiêu hóa của trẻ sơ sinh. Ngoài ra thì phụ huynh cũng có thể áp dụng các món ăn cân bằng hoạt động của hệ tiêu hóa, đồng thời đảm bảo nguồn dinh dưỡng cần thiết cho trẻ. 

Đối với những trẻ bị rối loạn tiêu hóa do chế độ ăn uống, quan trọng hơn hết là người mẹ cần phải cho bé bú bình thường và tăng số lần bú. Bởi vì trong thành phần sữa mẹ có nhiều lợi khuẩn, chúng sẽ giúp đường ruột vận hành tốt và cơ thể bé dung nạp dưỡng chất tốt hơn, nhờ đó mà ngăn chặn được tình trạng tiêu chảy. Nếu như mẹ không có sữa thì nên cho trẻ uống sữa bò đã đun nóng để nguội hoặc sữa bột, chia thành nhiều bữa trong ngày. Nếu bú bình thì cần pha loãng hơn và cách nhau khoảng ít nhất là 3 giờ một lần. 

Nếu như trẻ sơ sinh bú mẹ mà bị rối loạn tiêu hóa thì người mẹ cần có biện pháp điều chỉnh lại chế độ ăn uống của mình sao cho phù hợp. Nếu như bé bị tiêu chảy thì mẹ nên hạn chế ăn những loại thực phẩm làm tăng nhu động ruột. Nếu bé bị táo bón hya đầy bụng thì mẹ cần uống nhiều nước và hạn chế dùng những loại thực phẩm khô cứng, thức ăn cay nóng… Nếu như người mẹ nhận thấy những biểu hiện bất thường, cần đưa trẻ đến các chuyên khoa y tế để kịp thời khắc phục đúng nguyên nhân gây rối loạn tiêu hóa ở trẻ.

Những món ăn tốt cho trẻ sơ sinh bị rối loạn tiêu hóa

Ngoài những cách chữa rối loạn tiêu hóa cho trẻ sơ sinh kể trên, triệu chứng này hoàn toàn có thể điều trị tại nhà bằng những cách đơn giản. Cơ bản phụ huynh cần biết vấn đề nằm ở sữa mẹ hay loại thực phẩm gây rối loạn tiêu hóa mà bé không thể hấp thu tốt. Một số món ăn được đánh giá phù hợp với những trẻ bị rối loạn tiêu hóa gồm có:

Cháo rau sam

Món ăn dặm này rất phù hợp với những trẻ bị rối loạn tiêu hóa, đầy bụng, táo bón, khó tiêu. Để chế biến món ăn này, phụ huynh cần lựa chọn những nhánh rau sam còn non, sau đó đem đi rửa sạch rồi đem đi xay nhuyễn, nấu cùng một nắm gạo tẻ. Với trẻ mới bắt đầu ăn dặm thì mẹ chỉ nên nêm nếm ít muối. Có thể chắt lấy nước cháo cho trẻ uống nhiều lần trong ngày.

Cháo Sơn dược

Sơn dược được xem là một trong những cách chữa rối loạn tiêu hóa ở trẻ sơ sinh được nhiều tài liệu y học lâu năm công nhận. Cháo sơn dược kết hợp với hạt sen hay củ màu sẽ giúp hệ tiêu hóa của trẻ dễ chịu và hoạt động tốt hơn. Để chế biến, đầu tiên người mẹ nên lấy 1 nắm gạo tẻ nấu nhừ, thêm vào 1 – 2 lát hoài sơn và 10g hạt sen nấu nhừ. Cháo chín mẹ đem xay hoặc tán nhuyễn cho trẻ ăn. 

Cháo hoặc soup cà rốt

Nếu như trẻ đang ăn dặm mà bị rối loạn tiêu hóa, mẹ có thể  nấu món cháo hoặc soup cà rốt cho bé ăn. Cà rốt có tác dụng hỗ trợ điều trị một số bệnh về đường tiêu hóa, trong đó có tiêu chảy. Trong thành phần của cà rốt có chứa Pectin – một hoạt chất có tác dụng làm dịu nhu động ruột và ngăn chặn được tình trạng tiêu chảy. Nhiều nghiên cứu cũng công nhận Pectin cũng có hiệu quả ngăn ngừa vi khuẩn làm mất sự cân bằng môi trường ruột già. Ngoài ra chất kali có trong cà rốt còn có thể bù đắp được tình trạng mất nước khi trẻ bị tiêu chảy. 

Nước gạo rang

Cho trẻ uống nước gạo rang là một cách hữu ích để giúp trẻ đi ngoài dễ chịu hơn. Trong thành phần nước gạo rang có hàm lượng đường – tinh bột tự nhiên có thể sản sinh thêm các lợi khuẩn ở đường ruột. Ngoài ra thức uống này cũng rất an toàn, phù hợp với trẻ sơ sinh mọi độ tuổi. 

Khi chuẩn bị nước rang gạo, phụ huynh chỉ nên nấu nước cho bé uống ngay. Mỗi lần chỉ cần khoảng 1 nắm  gạo tẻ đem rang vàng, sau đó cho vào nồi thêm nước đun sôi kỹ rồi lọc lấy phần nước gạo đem cho trẻ uống. Nên cho trẻ uống trước khi bé ăn dặm hoặc bú mẹ. Mẹ cho bé uống đến khi các triệu chứng có cải thiện thì có thể ngưng.

Gừng tươi

Cách chữa rối loạn tiêu hóa cho trẻ sơ sinh bằng gừng tươi rất hữu dụng. Tuy nhiên do gừng có vị cay nên mẹ cần lưu ý tránh dùng hỗn hợp đậm đặc sẽ gây khó chịu cho bé. Phụ huynh nên chuẩn bị khoảng 100g gừng tươi và 50g lá chè tươi nấu cùng với nước uống khi còn ấm. Mỗi ngày mẹ nên cho bé uống hỗn hợp này 2 – 3 lần, sau đó  cho bé uống lại nước ấm. Nếu như bé bú mẹ thì không cần uống nước mà có thể cho bé bú ngay sau khi uống hỗn hợp trên.

Lá mơ

Lá mơ luôn được đánh giá cao nhờ công dụng ổn định hệ tiêu hóa và điều hòa các hoạt động của lợi khuẩn trong đường ruột. Để chữa chứng táo bón ở trẻ do rối loạn tiêu hóa gây ra, trước tiên mẹ nên hái một nắm lá mơ tía và đem đi rửa sạch, sau đó mẹ ngâm trong nước muối loãng 5 phút. Tiếp đó mẹ thái lá mơ thành sợi nhỏ rối đem chưng cách thủy cùng với 1 quả trứng gà cho trẻ ăn mỗi ngày 2 lần. Hoặc mẹ cũng có thể kết hợp nấu món cháo trứng lá mơ cho bé ăn dặm cũng mang lại hiệu quả tương tự.

Chuối tiêu xanh

Sử dụng chuối tiêu xanh để chữa chứng rối loạn tiêu hóa là một trong những phương pháp dân gian được áp dụng từ lâu đời. Tuy nhiên phương pháp này chỉ nên áp dụng với những trẻ đã biết ăn dặm và không bị dị ứng hay nhạy cảm với thực phẩm. Đầu tiên mẹ gọt bỏ vỏ chuối tiêu xanh, và đem phần thịt chuối đi xay nhuyễn trộn với cháo và nấu chín cho bé ăn. Áp dụng cách này liên tục trong khoảng 3 ngày sẽ giúp bé tiêu hóa tốt.

Dùng cỏ sữa

Nếu như trẻ bị rối loạn tiêu hóa và tiêu chảy, phụ huynh có thể áp dụng bài thuốc từ cây cỏ sữa để chữa bệnh. Chuẩn bị 2 năm lá cây cỏ sữa và một ít nấm mèo, cùng với một ít đậu xanh đem nấu nước cho bé uống. Chú ý phần cỏ sữa phải đem đi rửa sạch, còn phần nấm mèo mẹ ngâm cho nở rồi đem đi thái thành miếng mỏng, còn đậu xanh đem sao vàng. Đem tất cả các nguyên liệu này cho vào nồi nấu cùng với 800ml nước. Sau đó lọc lấy nước này cho trẻ uống mỗi ngày 2 lần.

Các cách chữa tiêu chảy cho trẻ sơ sinh theo dân gian có hiệu quả?

Những cách chữa tiêu chảy cho trẻ sơ sinh theo dân gian kể trên thường được áp dụng đầu tiên trước khi phải dùng đến biện pháp dùng thuốc cho trẻ. Thuốc dân gian dễ sử dụng, an toàn và không khiến cơ thể trẻ bị lạm dụng thuốc sớm. Tuy nhiên, các bác sĩ cũng cảnh báo một số bài thuốc thiếu căn cứ khoa học hoặc áp dụng tùy tiện sẽ đe dọa sức khỏe của trẻ sơ sinh. 

Nếu như tiêu chảy do bệnh lý , hoặc do các dị tật ở đường ruột thì trẻ cần được điều trị đúng chuyên môn. Các phương pháp chữa tiêu chảy theo dân gian chỉ được áp dụng cho những trường hợp trẻ bị bệnh do vi khuẩn, virus, ký sinh trùng,… xâm nhập và gây bệnh. Nếu như bé mới bị tiêu chảy trong ngày đầu tiên thì phụ huynh cũng không nên quá lo lắng, đây có thể là một phản xạ tự nhiên của cơ thể nhằm tống các chất độc ra ngoài. Vì thế phụ huynh nên thận trọng khi áp dụng sớm các bài thuốc dân gian chữa tiêu chảy cho trẻ.

Các bác sĩ cũng cảnh báo phụ huynh không nên lạm dụng các vị thuốc có thành phần tanin trong điều trị bệnh đường tiêu hóa cho trẻ. Hoạt chất này thường có trong lá ổi, nho, quả hồng, các loại gia vị sấy khô… Tanin có hiệu quả giảm nhu động ruột nhưng nếu lạm dụng sẽ vô tình cản trở quá trình đào thải tự nhiên của cơ thể. Nhiều trường hợp ghi nhận lượng tanin vượt ngưỡng cho phép trong đường ruột của trẻ gây ra hiện tượng đau bụng, viêm ruột,… và ảnh hưởng đến não bộ của bé nếu hiện tượng ngộ độc tanin xảy ra.

Cách phòng ngừa rối loạn tiêu hóa ở trẻ sơ sinh 

Rối loạn tiêu hóa là một triệu chứng phổ biến ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ trong độ tuổi bú mẹ và ăn dặm. Để phòng tránh các bệnh về rối loạn tiêu hóa cho trẻ, phụ huynh nên chú ý tới các vấn đề sau:

• Nuôi con bằng sữa mẹ giúp bé có hệ tiêu hóa khỏe mạnh
• Xây dựng chế độ dinh dưỡng khoa học, cho bé ăn nhiều rau xanh, trái cây
• Phân chia các cữ bú không quá gần nhau. mỗi ngày nên cho bé bú nhiều vào sáng.
• Mỗi lần cho trẻ bí lượng vừa đủ, không để trẻ bú quá no và khi bé bú cần đảm bảo đúng tư thế
• Sau khi bé bú hoặc ăn xong cần để bé vận động nhẹ, không để bé nằm ngay sau khi bú
• Cho trẻ ngủ đủ giấc và vận động nhiều hơn khi bé biết lật, hoặc bò trườn.
• Tuyệt đối không cho bé ăn thực phẩm đông lạnh, thực phẩm nhiều dầu mỡ

Những cách chữa rối loạn tiêu hóa cho trẻ sơ sinh được đề cập trong bài viết đều có thể thực hiện đơn giản tại nhà. Người mẹ nên lưu ý theo dõi biểu hiện của trẻ khi áp dụng các phương pháp điều trị trên. Nếu như trẻ bị tiêu chảy hơn 2 ngày mà không có cải thiện thì cha mẹ nên đưa đến bác sĩ để kiểm tra và điều trị sớm.