Men gan cao – Nguyên nhân tăng và cách giảm nhanh nhất

Men gan cao thường do thói quen sử dụng rượu bia, ăn quá nhiều thực phẩm giàu chất béo, dùng thuốc điều trị không đúng cách hoặc do ảnh hưởng của các bệnh lý khác. Tăng men gan có thể được kiểm soát bằng cách ăn uống khoa học, kiểm soát cân nặng, luyện tập đều đặn và sử dụng thuốc trong trường hợp cần thiết.

Men gan cao là gì?

Men gan gồm có 4 loại, bao gồm:

• Alanine transaminase (ALT)
• Phosphatase kiềm (ALP)
• Gamma-glutamyl transpeptidase (GGT)
• Aspartate transaminase (AST)

Các loại men gan này có trong màng tế bào, tế bào gan và tế bào ống mật. Các chỉ số men gan có thể tăng cao khi gan bị tổn thương hoặc kích thích.

Chỉ số men gan thông thường:

• ALT: 20 – 40 UI/L
• ALP: 30 – 110 UI/L
• GGT: 20 – 40 UI/L
• AST: 20 – 40 UI/L

Xét nghiệm máu nhận thấy các chỉ số men gan cao hơn thông thường được gọi là men gan cao/ tăng men gan.

Các nguyên nhân gây tăng men gan

Men gan tăng cao có thể xảy ra do những nguyên nhân sau:

1. Sử dụng thuốc điều trị

Sử dụng thuốc giảm đau Acetaminophen, thuốc NSAIDs (Ibuprofen, Diclofenac, Ibuprofen, Naproxen,…) và thuốc làm giảm cholesterol có thể gây ra tình trạng tăng men gan. Nguyên nhân là các loại thuốc này chuyển hóa và gây độc tố lên gan.

Tuy nhiên, tình trạng tăng men gan chỉ xảy ra khi dùng thuốc với liều lượng lớn, phối hợp nhiều loại thuốc gây độc cho gan trong cùng một thời điểm hoặc sử dụng thuốc trong điều trị dài hạn. Ngoài ra, tình trạng tăng men gan do thuốc cũng có thể khởi phát do sử dụng rượu bia và đồ uống chứa cồn trong thời gian điều trị.

2. Mắc các bệnh về gan

Các bệnh lý về gan như viêm gan A, B, C, gan nhiễm mỡ, viêm gan do rượu, viêm gan tự miễn,… có thể gây viêm, hư hại tế bào và khiến men gan tăng cao bất thường. Bên cạnh đó, các bệnh lý này còn tăng nguy cơ xơ gan và ung thư gan.

3. Thừa cân – béo phì

Người bị thừa cân – béo phì thường có xu hướng thu nạp thức ăn nhiều dầu mỡ, đạm và gia vị. Lượng chất béo triglyceride được cung cấp quá nhiều có thể khiến gan không chuyển hóa hoàn toàn, gây tích tụ bên trong cơ quan này và khiến men gan tăng cao.

Bên cạnh đó, thường xuyên ăn đồ dầu mỡ còn tăng nguy cơ gan nhiễm mỡ, huyết áp cao, xơ vữa động mạch, mỡ trong máu,…

4. Tiêu thụ quá nhiều bia rượu

Lạm dụng rượu bia là nguyên nhân hàng đầu gây ra các vấn đề về gan – trong đó có tăng men gan. Nồng độ Ethanol rượu có thể gây tăng NADH tại gan và kích thích cơ quan này tổng hợp chất béo triglyceride.

Chất béo tích tụ tại gan có thể gây men gan cao và tăng nguy cơ mắc bệnh gan nhiễm mỡ.

5. Do ảnh hưởng của một số bệnh lý khác

Ngoài ra, tình trạng men gan tăng có thể xảy ra do những nguyên nhân sau:

• Suy tim
• Bệnh Celiac
• Bệnh bạch cầu đơn nhân
• Nhiễm trùng máu
• Bệnh tiểu đường

Men gan tăng cao có nguy hiểm không?

Men gan tăng cao là dấu hiệu cho thấy gan bị tổn thương và hư hại. Trong trường hợp tiếp tục duy trì những thói quen xấu (uống rượu bia, hút thuốc lá, ăn đồ dầu mỡ,…) các tế bào gan có thể bị hủy hoại, dẫn đến tình trạng viêm gan, gan nhiễm mỡ và xơ gan.

Ngoài ra, chỉ số men gan cũng là dấu hiệu dự đoán tỷ lệ tử vong ở những người gặp phải vấn đề ở cơ quan này. Vì vậy bạn nên chủ động xây dựng chế độ dinh dưỡng và sinh hoạt hợp lý để kiểm soát men gan và dự phòng các biến chứng nguy hiểm.

Các biện pháp điều trị men gan cao

Men gan tăng cao trong một thời gian dài có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe và gây ra các biến chứng nguy hiểm. Vì vậy ngay sau khi thực hiện xét nghiệm, bạn nên áp dụng các biện pháp nhằm giảm men gan sau đây:

1. Tuyệt đối không sử dụng rượu bia

Rượu bia được cho là nguyên nhân chủ yếu gây ra tình trạng tăng men gan và các bệnh lý về đường tiêu hóa. Do đó việc ngưng sử dụng rượu có thể giảm mức độ tổn thương ở gan, dạ dày và đường ruột.

Nếu có thể, bạn nên kiêng cử hoàn toàn các thức uống chứa cồn khác. Sử dụng đồ uống chứa cồn trong một thời gian dài còn gây thoái hóa tế bào thần kinh, tăng sản niêm mạc thực quản và tăng nguy cơ xuất huyết tiêu hóa.

2. Sử dụng thuốc đúng cách

Sử dụng thuốc đúng liều lượng có thể giảm nguy cơ tổn thương gan và thận. Bên cạnh đó, bạn cần tránh dùng rượu bia và đồ uống chứa cồn trong thời gian sử dụng các loại thuốc này.

Trong trường hợp men gan tăng cao hoặc mắc các bệnh về gan thận, bạn nên thông báo với bác sĩ để được sử dụng thuốc ở dạng điều trị tại chỗ. So với dạng uống, thuốc điều trị tại chỗ ít khi chuyển hóa qua gan và thận. Từ đó có thể hạn chế được tình trạng tăng men gan.

3. Tập thể dục mỗi ngày

Các bác sĩ cho biết, tập thể dục có thể tác động tích cực đến chức năng chuyển hóa và đào thải của gan. Hơn nữa tập luyện thường xuyên còn giúp cơ thể tiêu hao lượng mỡ tích tụ bên trong gan và kiểm soát cân nặng hiệu quả.

Bạn có thể đi bộ 30 phút/ ngày hoặc tập yoga, bơi lội, chạy bộ, đạp xe,… để nâng cao sức khỏe, bảo vệ tim mạch và giảm chỉ số men gan.

4. Giảm cân

Nếu men gan tăng do béo phì, bạn nên giảm cân trong thời gian sớm nhất. Ngoài ảnh hưởng lên gan, béo phì còn tăng nguy cơ mắc các bệnh tim mạch, xương khớp và thận.

Tuy nhiên cần tránh tình trạng giảm cân bằng cách nhịn ăn vì có thể gây suy nhược và mệt mỏi. Để giảm cân hợp lý, bạn nên xây dựng chế độ dinh dưỡng ít chất béo và luyện tập với cường độ thích hợp. Trong trường hợp cân nặng quá cao, bạn nên tìm gặp bác sĩ để được hướng dẫn về chế độ ăn và tập luyện hợp lý.

5. Xây dựng chế độ dinh dưỡng hợp lý

Chế độ dinh dưỡng là yếu tố tác động trực tiếp đến hoạt động của gan. Với tình trạng men gan cao, bạn có thể cải thiện bằng cách xây dựng chế độ ăn uống khoa học.

Các nghiên cứu cho thấy, một chế độ dinh dưỡng hợp lý có thể duy trì men gan ở mức ổn định và giảm thiểu nguy cơ mắc các bệnh lý về đường tiêu hóa khác.

Xây dựng chế độ ăn cho người bị men gan cao:

• Bổ sung nhiều rau xanh nhằm tăng cường quá trình trao đổi chất và hỗ trợ hoạt động giải độc của gan. Bên cạnh đó, hàm lượng chất xơ và vitamin trong rau xanh còn giúp kiểm soát lượng mỡ dư thừa trong gan.
• Tăng cường các loại thực phẩm giàu vitamin C như lựu, quýt, bưởi, dâu tây, cam,… Vitamin C có tác dụng nâng cao hệ miễn dịch, hỗ trợ phục hồi các tế bào gan bị hư hại và duy trì hoạt động của các cơ quan tiêu hóa.
• Nên ăn nhiều thực phẩm giàu chất chống oxy hóa (Omega 3, vitamin B, kẽm, Flavonoid). Các chất chống oxy hóa có thể ngăn chặn quá trình thoái hóa tế bào gan và thúc đẩy chức năng của cơ quan này. Các loại thực phẩm giàu chất chống oxy hóa, bao gồm cá hồi, các loại hạt, trái cây,…
• Đảm bảo cung cấp từ 2 – 3 lít nước/ ngày. Bổ sung đủ nước có thể hỗ trợ quá trình thanh thải độc tố của gan và giảm nguy cơ tích tụ mỡ trong cơ quan này.
• Hạn chế các loại thực phẩm giàu cholesterol như thịt bò, đồ ăn chứa nhiều dầu mỡ, snack, thức ăn nhanh,….
• Nên thay thế nguồn đạm từ thịt đỏ bằng đạm thực vật (nấm, đậu) và đạm từ thịt trắng (thịt ếch, gà, cá…)
• Tập thói quen ăn nhạt, tránh nêm nếm quá nhiều muối, đường và bột nêm.
• Thay thế mỡ động vật bằng các loại dầu thực vật như dầu oliu, dầu hạnh nhân, dầu dừa,… nhằm hạn chế tình trạng tăng nồng độ cholesterol và men gan.

6. Sử dụng thuốc

Trong trường hợp men gan tăng cao và khó hồi phục trở lại, bác sĩ có thể yêu cầu bạn sử dụng một số loại thuốc hạ men gan. Bên cạnh đó, bạn cũng có thể tận dụng các loại thảo dược có tác dụng hạ men gan tự nhiên như nhân trần, kế sữa, atiso, cà gai leo,…

Men gan tăng cao là dấu hiệu cho thấy gan bị tổn thương và hư hại. Vì vậy, bạn cần tích cực trong quá trình điều trị để giảm nguy cơ mắc các bệnh lý về gan như viêm gan, suy gan, xơ gan và ung thư gan.