Chữa bệnh trĩ bằng ốc sên được không? Có nên áp dụng?

Trĩ là căn bệnh gây ra nhiều ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống, đặc biệt là khi triệu chứng tiến triển nặng khiến người bệnh không thể đi lại, vận động và vệ sinh bình thường. Trong dân gian có nhiều phương pháp điều trị trĩ hiệu quả, trong đó bài thuốc từ ốc sên được nhiều người quan tâm. Bài viết thông tin cụ thể về cách điều trị đặc biệt này. 

Những công dụng của ốc sên trong bài thuốc y học cổ truyền

Ốc sên có tên khoa học là Achatina fulica, đây là loài động vật thuộc nhóm thân mềm có vỏ. Trong Đông y gọi ốc sên là oa ngưu, chúng thường sinh sống tại những bãi đất ẩm ướt. Ốc sên luôn tiết ra chất nhớt để di chuyển và đây cũng chính là điểm đặc biệt giúp loài động vật này được sử dụng làm thuốc chữa bệnh.

Trong dân gian, ốc sên được xem là loài động vật phá hoại mùa màng do số lượng sinh trưởng nhiều và chúng chỉ ăn cây cỏ, thực vật thân non. Mặc dù phần thịt của ốc sên có hàm lượng chất dinh dưỡng cao nhưng ốc sên ít khi được sử dụng làm thực phẩm vì thịt nhớt, khó làm sạch. Tuy nhiên hiện nay, ốc sên được nuôi lấy số lượng lớn phục vụ mục đích làm thuốc chữa bệnh. 

Theo nhiều nghiên cứu, ốc sên sau khi được xử lý và làm sạch dùng làm thuốc rất hiệu tốt. Thành phần dinh dưỡng được ghi nhận có trong ốc sên gồm có Protein, Ca, Photpho cùng với thành phần axit amin dồi dào. Các thành phần dưỡng chất này có thể so sánh với những loại thịt giá trị như thịt gà và thịt heo. Tuy nhiên ăn ốc sên dễ bị đầy bụng, khó tiêu, dễ gây ngộ độc.

Về mặt y học, ốc sên là vị thuốc có tính vị mặn hàn, là một loại thực phẩm bổ dưỡng. Ốc sên dùng làm thuốc dưới dạng phơi khô, tác dụng thanh nhiệt giải độc, lợi tiểu tiêu thũng, có thể sử dụng ốc sên để chống co thắt, chuột rút, đau nhức cơ thể …  Đông y liệt ốc sên vào nhóm thuốc chữa phong nhiệt kinh giản, lao hạch và nhọt độc, sa trực tràng, dùng nhớt ốc sên có thể chữa được vết thương do côn trùng cắn đốt…

Những công dụng của ốc sên được liệt kê trong Đông y và Y học dân gian lâu đời. VỊ thuốc này xuất hiện trong ghi chép của nhiều tài liệu y thư cổ như Bản thảo tân biên, Bản thảo đồ kinh, Hải Thượng y tông tâm lĩnh, Thánh tễ tổng lục, Biệt lục, Dược tính luận, … trong những tài liệu này ghi chép các tác dụng khác nhau của bài thuốc từ ốc sên gồm có:

• Điều trị chứng thấp khớp do phong nhiệt.
• Chữa bệnh tiêu khát do thấp nhiệt
• Điều trị chứng hầu tý (viêm họng, viêm amidan)
• Điều trị sa trực tràng
• Chữa lao hạch và chứng quai bị
• Chữa chứng nhiệt ứ, trị nhọt độc
• Làm lành vết thương do côn trùng cắn
• Điều trị chứng do giật và sốt cao
• Chữa bệnh do tỳ vị, đau bụng kinh niên.

Trong y học hiện đại vẫn đang nghiên cứu về những công dụng của ốc sên. Trong đó thành phần helix pomatia của ốc sên được điều chế thành siro, một số chất khác được chiết xuất làm thuốc bôi chữa bệnh ngoài da, sản xuất mỹ phẩm.

Tác dụng của ốc sên đối với việc điều trị bệnh trĩ

Theo những ghi nhận của Đông y cổ truyền,  ốc sên là vị thuốc có thể dùng để chữa bệnh Trĩ hiệu quả. Trong đó một số bệnh lý do tỳ vị ứ trệ có thể điều trị đạt hiệu quả bằng bài thuốc này. Đồng thời ốc sên cũng có tác dụng thải độc, thanh nhiệt rất tốt. Chiết xuất từ ốc sên được ứng dụng điều trị trong đa dạng các vấn đề liên quan đến phù thũng, đường ruột, đặc biệt là phương pháp chữa bệnh trĩ bằng ốc sên có hiệu quả cao.

Những chuyên gia trong lĩnh vực điều trị Y học cổ truyền cho biết, ốc sên sẽ giúp người bệnh chữa được chứng co thắt đường ruột và niệu đạo. Điều trị ốc sên bằng ốc sên hiện nay được ứng dụng chủ yếu trong những bài thuốc y học cổ truyền, nhiều người bệnh còn e ngại và lo sợ khi dùng đến bài thuốc này chữa bệnh. Tuy nhiên tác dụng này của ốc sên cũng được ghi nhận trong những cách chữa bệnh lâu năm của Trung dược đại từ điển. Đặc trị chứng trĩ sang – trĩ viêm loét bằng ốc sên là bài thuốc lâu đời, có thể cải thiện bệnh trạng hiệu quả.

Ngoài ra bài thuốc này còn giúp làm giảm chứng táo bón, chữa kiết lị rất tốt. Đây là những căn bệnh ảnh hưởng đến khả năng bài tiết, nếu như phòng tránh được những căn bệnh này thì hiệu quả điều trị trĩ cũng được phát huy tốt. Tuy nhiên nhìn chung không phải người bệnh nào cũng có can đảm điều trị với vị thuốc đặc biệt này, hiệu quả của bài thuốc sẽ phụ thuộc vào cơ địa từng bệnh nhân.

Nhớt ốc sên hoa có tác dụng tương tự như các loại thuốc mỡ bôi chữa mụn nhọt, mụn mủ theo kinh nghiệm dân gian. Để lấy phần nhớt sạch từ trong miệng ốc chữa bệnh, đầu tiên cần làm sạch ốc sên và dùng que đũa kích thích mình ốc, khi ốc sên được kích thích sẽ tiết ra lượng nhớt nhiều hơn. Sử dụng phần nhớt khi vừa mới lấy, nhờ có tính phản ứng kiềm nên khi bôi lên vùng bị trĩ người bệnh sẽ nhận thấy cơn đau cải thiện rõ.

Nhìn chung tác dụng chữa bệnh trĩ bằng ốc sên hay bất kỳ vị thuốc nào khác trong dân gian chỉ dựa trên kinh nghiệm truyền lại qua nhiều thế hệ. Hiện những hiệu quả của các bài thuốc chữa trĩ trong dân gian vẫn chưa được chứng nhận từ khoa học. Hầu hết với những trường hợp nhẹ có thể chuyển biến tốt sau khi sử dụng thuốc, tuy nhiên với những bệnh nhân bị trĩ nặng cần được điều trị theo đúng phác đồ chuyên khoa.

Những cách chữa bệnh trĩ bằng ốc sên

Ốc sên khi được sử dụng làm thuốc sẽ được dùng dưới hai dạng là sử dụng làm thực phẩm bồi bổ, hoặc vị thuốc phơi khô. Do trong ốc sên có thành phần độc tố nhất định, cùng lượng nhớt cao nên khi sơ chế ốc sên cần lưu ý làm sạch ốc tuyệt đối. Nếu không đảm bảo giai đoạn này có thể ảnh hưởng đến hệ tiêu hóa, cũng như gây khó chịu cho người bệnh:

Cách sơ chế ốc sên

• Sau khi đem ốc sên về, bạn đem ốc ngâm trong nước muối loãng trong 24h đồng hồ để ốc sên nhả hết chất bẩn và các chất độc ra hết.
• Sau đó lấy ốc sên ra đem rửa lại nhiều lần cho hết nhớt, dùng cán dao để đập vỡ vỏ, tránh đập mạnh tay có thể làm nát ốc
• Lấy phần thịt ốc sên ra và bỏ vỏ, bỏ ruột cùng với phần đuôi ốc, tiếp tục rửa qua nhiều lần nữa với muối và phèn chua.
• Để ốc được làm sạch, đem ốc sên bóp cùng với muối hạt và đảo đều 3 lần cách nhau 5 phút, sau nhiều lần ốc sẽ hết nhớt.
• Thực hiện bước xát muối ốc sên trong vòng 5-7 phút và đem ốc đi rửa sạch lại với nước ấm, đem trụng sơ qua nước sôi nếu bạn sử dụng để nấu ăn.
• Nếu dùng phơi khô, sau khi đem ốc rửa cùng với nước thì cho ốc sên trải đều để phơi nắng, trong vòng 2 – 3 ngày là ốc sên có thể khô hoàn toàn.

Bài thuốc chữa bệnh trĩ bằng ốc sên

Cách 1:

• Chuẩn bị ốc sên 1 con cùng với băng phiến 
• Gỡ ốc ra khỏi vỏ, sau đó đặt băng phiến vào bên trong miệng ốc.
• Khi nhận thấy miệng ốc bắt đầu tiết nhớt nhiều thì dùng nhớt này bôi lên vùng bị trĩ. 

Cách 2:

• Chuẩn bị ốc sên đã làm sạch, đem chế biến thành món ăn như ốc thông thường.
• Sử dụng liên tục trong vòng 1 tuần sẽ nhận thấy tiêu hóa cải thiện tốt hơn.
• Có thể phòng ngừa tình trạng sa búi trĩ bằng món ăn này.

Cách 3:

• Chuẩn bị khoảng 50 – 100gram ốc sên khô, 50gram măng tre đem nấu nước uống.
• Sắc thuốc đến khi hỗn hợp nước sệt thành phần nước đặc.
• Phần măng tre sau khi đem rửa sạch, dùng cối giã nhuyễn để lấy nước uống.
• Cho nước măng tre vào phần nước ốc sên vừa sắc, chia thành 2 phần uống trong ngày.

Cách 4:

• Chuẩn bị khoảng 60gram thịt ốc sên phơi khô, 100gram thịt nạc lợn cùng gia vị cần thiết.
• Băm nhỏ phần ốc sên đã làm sạch trộn cùng với thịt nạc lợn, nên gia vị vừa ăn dùng trong ngày.
• Áp dụng bài thuốc này trong 2 – 3 tuần cách ngày sẽ nhận thấy triệu chứng cải thiện tốt.

Cách 5:

• Chuẩn bị 1 – 2 con ốc sên hoa, đem làm sạch lấy thịt giã nát, thêm ít nước thành dung dịch đặc sệt.
• Cho ốc sên phết lên giấy để chừa một lỗ nhỏ ở giữa, đắp trực tiếp lên vùng bị trĩ.

Cho đến nay chưa có công trình nghiên cứu khoa học hiện đại nào chứng minh tác dụng chữa bệnh xương khớp cũng như làm tăng chất nhờn ở khớp của ốc sên. Tuy nhiên, với kinh nghiệm chữa bệnh của người xưa và với giá trị dinh dưỡng phong phú của ốc sên, có thể thấy loài nhuyễn thể này rất có ích cho những người mắc các chứng bệnh về xương khớp. 

Một số lưu ý khi áp dụng cách chữa bệnh trĩ bằng ốc sên

Thành phần ốc sên có chứa những chất độc nhất định từ số lượng cây cỏ, thực vật mà chúng ăn với số lượng lớn hàng ngày. Những chất độc này có thể gây dị ứng hoặc ảnh hưởng đến sức khỏe người sử dụng khi không sơ chế kỹ. Vì thế nên khi chữa bệnh trĩ bằng ốc sên thì bạn cần phải đảm bảo nguyên liệu được làm sạch và nấu chín hoàn toàn. Ốc sên thường bị lý sinh bởi giun tròn A.cantonensis nên nếu không sơ chế sạch thì người dùng dễ nhiễm phải loại ký sinh này.

Người bệnh có thể nhầm lẫn giữa ốc sên nông và các loại ốc sên độc khác. Chất độc của ốc sên có thể gây ra các triệu chứng như tim đập nhanh, mắt mờ, cứng gáy, rối loạn tim mạch,… nếu như không cấp cứu kịp thời người bệnh sẽ có khả năng hôn mê, ảnh hưởng đến hoạt động của hệ thần kinh. Do đó ở những bệnh nhân có sức khỏe yếu, mắc bệnh lý liên quan đến viêm phổi, huyết áp hoặc suy giảm chức năng gan thận không áp dụng bài thuốc này. Vì những nguy cơ này mà các chuyên gia cũng đưa ra khuyến cáo người sử dụng ốc sên cần tuân thủ những nguyên tắc sau:

• Chỉ sử dụng ốc sên bông để chữa bệnh, không sử dụng các loại ốc sên có vỏ hoặc hình thù khác lạ.
• Ngâm ốc sên trong nước muối hoặc nước vo gạo ít nhất 24h đồng hồ để ốc sên nhả sạch phần chất độc và nhớt.
• Khi sử dụng ốc sên chỉ dùng phần đầu của ốc, loại bỏ sạch phần thân và đuôi ốc có chứa các cơ quan nội tạng rất bẩn.
• Không sử dụng ốc sên tái sống dưới bất kỳ hình thức nào, đặc biệt là dùng ốc sên trong chế biến món ăn.
• Tác dụng của cách chữa bệnh trĩ bằng ốc sên có thể mang lại hiệu quả khác nhau ở từng cơ địa bệnh nhân. thời gian phát huy hiệu quả ở mỗi người cũng sẽ khác nhau.
• Người bệnh cần ngưng sử dụng ốc sên ngay nếu nhận thấy những dấu hiệu bất thường, lúc này nên tìm kiếm giải pháp điều trị khác để thay thế.
• Không sử dụng ốc sên chữa bệnh trĩ nếu như búi trĩ đã chảy mủ, chảy dịch vàng, búi trĩ sa ra ngoài, lúc này bệnh chỉ có thể điều trị bằng thuốc hoặc can thiệp y tế.
• Ốc sên không phải là thuốc nên không được sử dụng thay thế thuốc điều trị bệnh. Nếu sử dụng cùng với thuốc tân dược song song, bệnh nhân cần nhận được tư vấn cụ thể từ bác sĩ.

Phòng ngừa bệnh trĩ thế nào?

Trĩ là căn bệnh dễ hình thành từ thói quen ăn uống hoặc vận động thiếu khoa học. Thực tế có nhiều bệnh nhân sau khi điều trị trĩ, mặc dù đã cắt bỏ búi trĩ nhưng vẫn bị tái phát bệnh khi hình thành búi trĩ khác. Để phòng tránh tình trạng này xảy ra khi người bệnh cần lưu ý những nguyên tắc sau đây:

Không nhịn đi đại tiện

Thói quen nhịn đi đại tiện của nhiều người là một trong những nguyên nhân khiến tình trạng bệnh ngày càng tiến triển nghiêm trọng hơn. Để phòng ngừa bệnh trĩ tái phát, bạn nên tập thói quen đi đại tiện vào thời điểm nhất định trong ngày. Thời gian tốt nhất để hệ tiêu hóa hoạt động loại bỏ những chất dư thừa là buổi sáng sau khi vừa ngủ dậy.

Lúc này bạn cần uống ngay một ly nước để kích thích nhu động ruột hoạt động tốt hơn. Tuy nhiên cũng cần lưu ý nếu như bạn không thấy buồn đi vệ sinh thì không nên cố rặn hoặc ngồi lâu, điều này sẽ tạo áp lực lên hệ thống tĩnh mạch khiến chúng phình to hơn.

Luyện tập thể thao

Rèn luyện thể dục, thể thao sẽ giúp hoạt động đường ruột vận hành hiệu quả hơn. Bằng cách luyện tập những bộ môn thể thao vừa sức cũng tác động tích cực đến hệ thống lưu thông máu. Nhờ đó có thể phòng tránh tốt trước tình trạng tắc nghẽn tĩnh mạch ở hậu môn – nguyên nhân chủ yếu dẫn đến trĩ.

Tránh táo bón

Táo bón lâu năm là một trong những nguyên nhân chính gây ra bệnh trĩ. Điều này thường gặp phải ở những phụ nữ mang thai, người dùng nhiều thuốc tây và người có thói quen ăn uống thiếu chất xơ. Để phòng ngừa bệnh trĩ, quan trọng nhất là người bệnh cần tăng cường nhóm các loại thực phẩm kích thích nhu động ruột thường xuyên như rau xanh, các loại rau củ quả và trái cây… 

Xây dựng chế độ ăn uống khoa học

Nguyên tắc phòng ngừa bệnh trĩ cơ bản là bạn cần bổ sung đủ lượng nước uống cần thiết cho cơ thể. Đồng thời bạn nên hạn chế dùng những loại thực phẩm có chứa chất kích thích và nhiều dầu mỡ, thức ăn cay nóng,… Bổ sung các loại thực phẩm có tính nhuận tràng, dễ tiêu hóa góp phần phòng tránh căn bệnh này.

Vệ sinh vùng kín cẩn thận

Một số ít trường hợp trĩ tái phát do các bệnh lý viêm nhiễm ở vùng hậu môn. Để phòng tránh điều này xảy ra thì bạn cần đảm bảo vệ sinh khu vực này sau mỗi lần đi vệ sinh, sau khi đi đại tiện dùng giấy lau nhẹ từ trên xuống dưới tránh để hậu môn bị ẩm ướt,… Ngoài ra tránh quan hệ tình dục qua ngã dưới sẽ làm tăng khả năng bị trĩ.

Bài viết thông tin cụ thể về những cách chữa bệnh trĩ bằng ốc sên . Những tác dụng điều trị của ốc sên đều được áp dụng dựa trên bài thuốc truyền miệng lâu đời trong dân gian. Hiện vẫn chưa có khẳng định từ khoa học chứng minh hiệu quả của bài thuốc này. Vì thế người bệnh nên cân nhắc và tham khảo ý kiến chuyên khoa để tránh những ảnh hưởng tiêu cực không mong muốn xảy ra cho sức khỏe.