Trực tràng là gì, nằm ở đâu? Cấu tạo và chức năng

Trực tràng là một bộ phận của đại tràng thuộc cơ quan tiêu hóa, nó đóng vai trò rất quan trọng trong việc giữ chất thải và tham gia trực tiếp vào quá trình đào thải. Mặt khác nó lại là một cơ quan dễ mắc bệnh nhất của cơ thể. Nói đến đây có lẽ mọi người vẫn chưa nắm được vị trí cũng như chức năng chính xác của trực tràng. Vậy thì mời các bạn cùng tìm hiểu thêm thông tin chi tiết qua bài viết dưới đây!  

“Trực tràng là một cơ quan thuộc hệ tiêu hóa”

Như các bạn đã biết cơ thể chúng ta luôn được vận hành bởi một hệ sinh học (hay còn gọi là các hệ cơ quan), mỗi nhóm cơ quan sẽ hoạt động theo các nguyên lý khác nhau nhưng cùng thực hiện một chức năng nhất định trong cơ thể. 

Trong đó bao gồm các hệ cơ quan chúng ta có thể biết đến là: hệ hô hấp, hệ tuần hoàn, hệ thần kinh,… Mỗi hệ cơ quan đều đảm nhận một chức năng riêng biệt để bảo đảm mọi hoạt động sống trong cơ thể diễn ra bình thường. Giống như việc hô hấp sẽ giúp cơ thể có đủ oxy, dưỡng chất duy trì sự sống; hệ tuần hoàn thì làm nhiệm vụ đẩy máu đến các cơ quan nuôi sống cơ thể; hệ thần kinh thì giúp con người biết nhận thức, nhận biết mọi thứ xung quanh.

Riêng với hệ tiêu hóa sẽ đóng vai trò là một “nhà máy sơ chế” làm nhiệm vụ thu nhận và xử lý thức ăn, biến thức ăn thành chất dinh dưỡng và chất thải. Có thể mọi người đã biết hệ tiêu hóa bao gồm các cơ quan thực quản, dạ dày, hậu môn. Nhưng không phải ai cũng biết trong hệ tiêu hóa còn có sự tồn tại của một cơ quan nữa đó chính là trực tràng. 

Trực tràng là gì? Nằm ở đâu?

Cơ quan trực tràng trong tiếng Latinh được gọi là Rectum intestinum. Đây là một trong những cơ quan thuộc hệ tiêu hóa dưới dạng một đoạn ruột thẳng (đoạn cuối ruột già) có độ dài từ 11cm – 15cm, nối giữa đại tràng và hậu môn. Đoạn đầu trực tràng có hình sigma, đoạn cuối trực tràng giãn ra tạo thành bóng trực tràng. 

Nếu nhìn nghiêng trực tràng sẽ có dạng gần giống với dấu chấm hỏi uốn cong theo mặt trước của xương cụt. Dựa trên cấu tạo khung xương và hệ thần kinh, trực tràng nằm ở vị trí phía trước xương cùng.

Một điều khá thú vị ở trực tràng mà không phải ai cũng biết đó là vị trí trực tràng ở nam giới và nữ giới có sự khác nhau do cấu tạo cơ quan sinh dục khác nhau, cụ thể:

• Đối với nam giới: trực tràng nằm ở sau bàng quang, túi tinh, ống dẫn tinh, tuyến tiền liệt, bị ngăn cách bởi bàng quang và nối đến trung tâm đáy xương chậu.
• Đối với nữ giới: trực tràng nằm ở khu vực tử cung, âm đạo. Trực tràng gắn với thân tử cung, cổ tử cung và vòm âm đạo về phía trước. Còn phần dưới phúc mạc trực tràng gắn với thành sau âm đạo qua mạc trực tràng âm đạo.

Cấu tạo của trực tràng ra sao?

Theo kết quả giải phẫu Y học trực tràng cho thấy cấu tạo trực tràng bôm gồm 5 lớp:

• Lớp niêm mạc
• Lớp dưới niêm mạc
• Lớp cơ bao gồm lớp cơ vòm trong và lớp cơ dọc bên ngoài
• Lớp dưới thanh mạc
• Lớp thanh mạc

Trực tràng đóng vai trò gì trong cơ thể?

Đối với hệ tiêu hóa, trực tràng là trong những bộ phận của đại tràng có vai trò khá quan trọng trong việc dự trữ chất thải ở lại, sau đó tiếp tục tham gia vào quá trình tiêu hóa bằng cách đào thải các chất cặn bã ra bên ngoài. Quá trình này sẽ lặp đi lặp lại vào những lúc cơ thể bắt đầu hấp thu thức ăn. Cụ thể, trực tràng sẽ đảm nhiệm những nhiệm vụ sau:

• Khi thức ăn đi vào cơ thể và đưa đến dạ dày, lúc này dạ dày sẽ co bóp và tiết chất dịch biến thức ăn thành dạng lỏng, sau đó được chuyển đến ruột non, đại tràng và cuối cùng là đến trực tràng. 
• Thời điểm này các vi khuẩn trong đại tràng tiếp nhận thức ăn qua dạng dịch và bắt đầu phân giải thức ăn. Đại tràng sẽ lấy các tổ hợp chất có sẵn để tách các vitamin và khoáng chất lần nữa và những thứ dư thừa, không có lợi cho cơ thể hoặc không tiêu hóa được sẽ được giữ lại ở đại tràng.
• Cuối cùng là đại tiện, đây là một quá trình hoạt động cho thấy chức năng chính của trực tràng. Vì thế mọi hoạt động hay vấn đề xảy ra với đại tràng thì chất thải sẽ không thể nào đẩy ra ngoài được. Lúc đó cơ thể sẽ có những triệu chứng khó chịu như: đau bụng, chướng bụng, táo bón,…
• Hoạt động đại tiện diễn ra bình thường: chất thải từ kết tràng bắt đầu được đưa xuống trực tràng, đồng thời kích thích dây thần kinh đến vỏ đại não và hình thành nhu cầu muốn đi ngoài. Vào lúc này trực tràng đã sẵn sàng đẩy chất thải ra ngoài thông qua ống hậu môn.

Trường hợp trực tràng bị viêm niêm mạc hay do tác nhân nào đó gây tổn thương (do ảnh hưởng của bệnh viêm ruột, kiết lị), thì bệnh nhân sẽ gặp khó khăn khi đại tiện. Vì thế có thể nói trực tràng đóng vai trò rất quan trọng trong hệ tiêu hóa.  

Một số bệnh lý có liên quan đến trực tràng

Có thể nói trực tràng là một bộ phận có khả năng mắc bệnh cao nhất. Dựa trên đặc tính và vị trí của trực tràng, có thể thấy trực tràng là một nơi thường xuyên phải tiếp xúc với chất thải, chính vì thế đó cũng là nơi tập trung nhiều vi khuẩn, virus gây bệnh.

Một số bệnh lý thường gặp ở trực tràng mà chúng ta không nên chủ quan:

Bệnh lý viêm trực tràng

Viêm trực tràng là một bệnh lý thường gặp nhất trong các căn bệnh liên quan đến trực tràng. Đối tượng thường mắc phải bệnh này đa số là những người có thói quen uống nhiều bia rượu. Bên cạnh bệnh còn xảy ra ở những người cao tuổi, nguyên nhân do ảnh hưởng của tuổi tác khiến cho chức năng của hệ tiêu hóa trở nên suy giảm, gây ra tình trạng viêm trực tràng.

Các triệu chứng của bệnh viêm trực tràng: tiêu chảy, sụt cân, sốt cao, đau bụng dưới. Đây là những dấu hiệu bệnh mà mọi người không nên chủ quan vì nếu không được điều trị kịp thời thì rất có thể bệnh sẽ biến chứng sang ung thư trực tràng có thể đe dọa đến tính mạng.

Sa trực tràng

So với bệnh lý viêm trực tràng thì chứng sa trực tràng này phổ biến hơn do đối tượng mắc bệnh thường rộng hơn. Theo nghiên cứu cho biết tình trạng sa trực tràng ở nữ giới nhiều hơn nam giới 15- 20%. Nguyên nhân có sự chênh lệch này là do nữ giới phải chịu ảnh hưởng từ quá trình sinh nở, khiến cho trực tràng dễ bị kéo lệch. Hay do tác động của việc cắt cổ tử cung cũng làm tăng nguy cơ mắc bệnh sa trực tràng. Ngoài ra, sa trực tràng còn xảy ra ở trẻ em (do bẩm sinh) hoặc những người cao tuổi.

Đối với sa trực tràng, các dấu hiệu có thể nhận diện: táo bón, tiêu chảy, chướng bụng dưới, đại tiện bất thường, cơ thể gầy gò. 

Tương tự như viêm trực tràng, bệnh lý sa trực tràng cũng gây ảnh hưởng không nhỏ đến sức khỏe cũng như cuộc sống của người mắc bệnh. Vì thế người bệnh không nên chủ quan dù là gặp bất cứ dấu hiệu nào của bệnh.

Ung thư trực tràng 

Đây là một bệnh lý nguy hiểm nhất trong tất cả các bệnh lý liên quan đến trực tràng, người mắc bệnh này nếu không được phát hiện sớm và điều trị kịp thời sẽ có nguy cơ tử vong khá cao. Một người mắc bệnh ung thư có thể do gen di truyền, thói quen không tốt làm ảnh hưởng đến trực tràng hay do chủ quan bỏ qua các triệu chứng của các bệnh lý về trực tràng mà không đi điều trị.

Đối với triệu chứng ung thư trực tràng thường trải qua 2 giai đoạn:

• Ở giai đoạn đầu người bệnh rất khó để nhận ra. Những cơn đau bất thường âm ỉ ở vùng bụng dưới gần hậu môn cũng khó để cảm giác được.
• Tuy nhiên, khi bệnh bước sang giai đoạn 2 các dấu hiệu sẽ trở nên rõ ràng hơn. Giai đoạn này người bệnh sẽ có các triệu chứng: mệt mỏi, biếng ăn, sụt cân, đau bụng dữ dội, đi ngoài ra máu. Ung thư trực tràng nguy hiểm là vậy nhưng nếu được phát hiện sớm và điều trị kịp thời thì người bệnh vẫn có cơ hội phục hồi. 

Ngoài những căn bệnh về trực tràng kể trên, cũng không ngoại trừ các nguyên nhân chủ quan gây bệnh về trực tràng: nhiễm trùng đường tiêu hóa, nhiễm khuẩn lây qua đường tình dục, giang mai, nhiễm ký sinh trùng amip,…

Qua đây bạn đọc cũng đã biết được trực tràng là gì? Cũng như tầm quan trọng của nó đối với hoạt động sống của cơ thể. Vì thế để bảo vệ sức khỏe cũng như ngăn ngừa các bệnh lý liên quan đến trực tràng, mọi người nên có chế độ ăn uống và sinh hoạt hợp lý để tránh các tác nhân gây bệnh.

Có thể bạn chưa biết:

• Uống rượu bia nhiều đi ngoài ra máu cảnh báo điều gì?
• Kết tràng là gì? Cấu tạo và chức năng